Bài giảng Công nghệ Lớp 9 - Nghề trồng trọt - Tiết 5: Các phương pháp nhân giống cây ăn quả

Hệ số nhân giống cao 
Cây có bộ rễ khoẻ , tuổi thọ cao 
Nhược đ iểm : 
Cây lâu ra qu ả 
Dễ biến dị 
Thân tán lớn , khó chăm sóc và thu hoạch 
Kỹ thuật nhân giống 
Chuẩn bị đ ất gieo hạt: 
Đ ất gieo hạt đư ợc sử lý trừ nấm bệnh bằng biện pháp canh tác hoặc thuốc hoá học 
Đ ất đư ợc bón phân hữu cơ: 3-5kg/m2 
Luống đ ất có kích thước rộng : 80-100cm, cao 15-20cm. Đã đư ợc làm đ ất kỹ : nhỏ , tơi , sạch cỏ dại 
Đ ất có thể đư ợc đ óng vào bầu nilon với thành phần : đ ất bột + 5% phân hữu cơ hoai mục + 0,5% phân lân . 
Bầu đư ợc xếp sát nhau thành luống rộng 80-100cm 
Chuẩn bị hạt giống 
Hạt giống đư ợc thu từ các cây mẹ khoẻ mạnh, đã chín sinh lý 
Hạt giống phải đư ợc sử lý : 
+ Sử lý diệt khuẩn bằng nước nóng 54 0 C hoặc thuốc trừ nấm bệnh 
+ Sử lý kích thích nẩy mầm : bằng nhiệt độ, bằng cơ giới 
- Tuỳ loại hạt có thể gieo ngay (hạt CAQ nhiệt đ ới ) hoặc phải bảo quản thông qua giai đoạn xuân hoá (hạt CAQ ôn đ ới ) 
Gieo hạt và chăm sóc cây con 
Hạt giống sau khi sử lý có thể ủ cho nẩy mầm , nứt nanh ròi gieo hạt: 
+ Trên luống đ ất : gieo dày để ra ngôi (200- 250 hạt/m2) hoặc gieo theo khoảng cách cây trên luống : 10-20cm/cây 
+ Gieo trực tiếp vào bầu nilon 
Lấp đ ất trên hạt, tủ mặt luống , tười nước đủ ẩm 
Phòng trừ sâu : ăn lá, vẽ bùa ... 
Phòng trừ bệnh : lở cổ rễ ... 
Tỉa cành , nhánh cây con 
Tiêu chuẩn cây xuất vườn 
Cây gieo hạt trồng thẳng 
+ Cây khoẻ mạnh, không sâu bệnh , có 6-8 lá thật , ở giai đoạn ngừng sinh trưởng 
Cây làm gốc ghép 
Cây sinh trưởng khoẻ , không sâu bệnh . Có đư ờng kính gốc : 0,5-1,0cm 
Dóc vỏ , gốc nhẵn nhụi , không có cành nhánh 
1.2 Nhân giống bằng tách chồi , chia cây ( chuối , dứa ) 
ưu đ iểm : 
Dễ làm 
Cây nhanh ra qu ả 
Cây giống gi ữ đư ợc đ ặc đ iểm tốt của cây mẹ 
Nhược đ iểm : 
Hệ số nhân giống không cao 
Vườn cây thường không đ ồng đ ều 
Có thể gây hại cho cây mẹ nếu vết tách qu á lớn 
Kỹ thuật nhân giống 
Đ iều kiện tách cây 
Tách cây , chồi ở thời kỳ cây ngừng sinh trưởng để không ả nh hưởng đ ến cây mẹ 
Chỉ tách các chồi đã thành thục để trồng trực tiếp , các chồi nhỏ yếu phải đưa vào vườn giâm cho đủ tiêu chuẩn 
Phải phân loại chồi trứơc khi trồng đề vườn cây đ ồng đ ều 
+ Dứa : chồi loại 1: 300-500g; chồi loại 2: 200-300g; chồi loại 3: <200g 
+ Chuối : Phân loại theo kích thước và số lá của chồi 
Kỹ thuật tách cây 
Dùng dụng cụ sắc tách chồi rời khỏi cây mẹ ở chỗ tiếp giáp nhỏ nhất 
Cắt tỉa bớt rễ , lá 
Sử lý kích thích ra rễ mới 
Cắt tỉa bớt là gi à, lá gốc 
Sử lý diệt côn trùng : nhúng bó hom trong thuốc diệt côn trùng 
1.3. Nhân giống bằng giâm cành , giâm rễ 
ưu đ iểm : 
Có hệ số nhân giống cao . Có thể sản xuất theo tính công nghệp 
Vườn cây đ ồng đ ều , dễ chăm sóc , thu hoạch 
Cây giống gi ữ đư ợc đ ặc đ iểm tốt của cây mẹ 
Nhược đ iểm : 
Cây nhỏ , sinh trưởng chậm giai đoạn đ ầu 
Nếu sản xuất lớn phải đ ầu tư trang thiết bị : nh à giâm , phun ... 
Có thể gây hại cho cây mẹ nếu lấy hom rễ qu á nhiều 
Kỹ thuật nhân giống 
Đ iều kiện cây giâm 
Hom cành và hom rễ phải lấy ở các cây mẹ thành thục , đã ra qu ả ổn đ ịnh , biết rõ lý lịch 
Lấy hom ở thời kỳ cây ngừng sinh trưởng 
Hom lấy xong phải giâm ngay , nếu để lâu phải Bảo Quản không để mất nước 
Thời vụ giâm : 
+ vụ xuân : T2-4 
+ Vụ thu : T8-10 
Kỹ thuật giâm cành , giâm rễ 
+ Chọn hom : 
hom cành “ bánh tẻ ” có kích thước 0,5-1,0cm, Hom rễ : 0,5-1,5cm 
+ Cắt hom : 
hom cành cắt 8-10cm, để 1 hoăc 1/2 lá trên cùng 
Hom rễ cắt dài 8-10 cm. Chủ ý đá nh dấu đ ầu rễ 
+ Sử lý hom : các chất KTST: NAA, IBA, GA3... 
Sử lý nhanh với nồng độ đ ặc : 0.1-1.0% trong 3-5 giây 
Sử lý chậm với ND loãng : 20-200ppm trong 10-24 giờ 
+ Cắm hom : 
Hom sau sử lý đư ợc cắm dày trong luống cát hoặc cắm trực tiếp vào bầu nilon 
độ sâu cắm hom : 4-6cm 
+ Đ iều chỉnh á nh sáng : 
Cây sau khi cắm hom phải đ iều chỉnh á nh sáng tán xạ. Sau khi cây ra rễ , nới dần giàn che để cây nẩy mầm 
+ Gi ữ ẩm 
Cây sau khi giâm phải thường xuyên gi ữ ẩm bão hoà trong luốn