Bài giảng Giáo dục công dân Lớp 10 - Bài 4: Nguồn gốc vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng (2 tiết)

 : 
Thông 
thường 
M T thông thường là trạng thái 
xung đột , chống đối nhau . 
Triết 
học 
M T triết học là sự thống nhất 
và đấu tranh giữa các mặt đối lập 
4 
? 
 Sắp xếp các từ sau đây theo cột 
mâu thuẫn thông thường , Triết học : 
Số âm , số dương – To, nhỏ 
Trắng , đen – di truyền , Biến dị 
Hoá hợp , phân giải – Trên , dưới 
Trong , ngoài – Chất lượng , số lượng 
 Thống trị , bị trị – Sản xuất,tiêu dùng 
 Dũng cảm , hèn nhát . 
5 
Thông 
thường 
Triết 
học 
To - nhỏ 
Trắng - đen 
Trên - dưới 
Trong - ngoài 
Số âm - số dương 
Thống trị - bị trị 
Dũng cảm - hèn nhát 
Chất lượng - số lượng 
Sản xuất - tiêu dùng 
 Phân giải - hóa hợp 
Di truyền - biến dị 
6 
Em cĩ nhận xét 
gì về những 
mâu thuẫn trên ? 
Nhận xét : 
 Bất kỳ sự vật , hiện tượng nào cũng chứa đựng những mặt đối lập . Hai mặt đối lập ràng buộc nhau , tác động lẫn nhau tạo thành mâu thuẫn . 
Theo triết học Mác - Lênin : 
 Mâu thuẫn là một chỉnh thể , trong 
đĩ hai mặt đối lập vừa thống nhất 
với nhau , vừa đấu tranh với nhau . 
7 
Mỗi nguyên tử cĩ hai mặt : điện tích (+) va ̀ điện tích (-) 
a. M ặt đối lập của mâu thuẫn . 
Các nguyên tử 
cĩ thể thiếu hạt điện tích âm 
hoặc dương được khơng ? 
Xã hội phong kiến cĩ 2 giai cấp: 
 địa chủ và nơng dân 
>< 
>< 
Xã hội phong kiến 
cĩ thể thiếu giai cấp địa chủ 
hoặc nơng dân được khơng ? 
9 
Nền kinh tế cĩ hai mặt : sản xuất và tiêu dùng 
>< 
Nền kinh tế cĩ hai mặt : ổn định - khủng hoảng 
>< 
Nền kinh tế 
cĩ thể thiếu sản xuất 
hoặc tiêu dùng được khơng ? 
10 
 Mặt đối lập của mâu thuẫn , còn gọi là mặt 
đối lập biện chứng , là những mặt đối lập ràng 
buộc , thống nhất và đấu tranh với nhau trong 
MT, chứ không phải là những mặt đối lập bất 
kì giữa sự vật , hiện tượng này với sự vật , hiện 
tượng kia 
 Mặt đối lập của mâu thuẫn : Đĩ là những 
khuynh hướng , tính chất , đặc điểm  mà trong 
quá trình vận động , phát triển của sự vật và hiện 
tượng chúng phát triển theo những chiều hướng 
trái ngược nhau . 
11 
b. Sự thống nhất giữa các mặt đối lập . 
VD : Cĩ quá trình đồng hố thì quá trình 
dị hố mới thực hiện được và ngược lại  hai quá trình này liên hệ gắn bĩ với nhau , khơng ngừng thay thế nhau tạo nên quá trình trao đổi chất của sinh vật . 
Nền kinh tế cĩ hai mặt : sản xuất và tiêu dùng 
>< 
 Trong mỗi mâu thuẫn , hai mặt đối lập 
liên hệ gắn bĩ với nhau , làm tiền đề 
tồn tại cho nhau . Triết học gọi đĩ là sự 
thống nhất giữa các mặt đối lập . 
 Phân biệt khái niệm “ Thống nhất ” trong 
qui luật mâu thuẫn với cách nói thống nhất 
được dùng hàng ngày với nội dung là sự hợp 
lại thành một khối ( thống nhất về quan điểm , 
quan niệm , thống nhất lực lượng , thống nhất 
 về tư tưởng , tổ chức và hành động ). 
 Sản xuất 
 Tiêu dùng 
12 
b. Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập . 
Mặt khác , các mặt đối lập 
luơn vận động theo xu hướng nào ? 
Cho ví dụ minh hoạ ? 
S ự đấu tranh giữa điện tích (-) v à điện tích (+) 
Trong m ỗi nguyên tử : 
S ự đấu tranh giữa g/c thống trị và g/c bị trị trong xã hội cĩ đối kháng giai cấp (CHNL, PK, TBCN). 
 Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập : 
 Các mặt đối lập cùng tồn tại bên nhau , 
vận động và phát triển theo những 
 chiều hướng trái ngược nhau , nên 
chúng luơn luơn tác động , bài trừ , 
gạt bỏ nhau . Triết học gọi đĩ là sự 
đấu tranh giữa các mặt đối lập . 
Giai cấp Chủ nơ và giai cấp Nơ lệ trong chế độ CHNL 
13 
2.- Mâu thuẫn là nguồn gốc vận động , 
phát triển của sự vật và hiện tuợng . 
SV,HT 
>< 
SV,HT 
>< 
SV,HT 
>< 
  Bất c ứ sư ̣ vật nào cũng chứa đựng mâu thuẫn . Khi m âu thuẫn cơ bản được giải quyết , thì SV & HT chứa đựng nĩ cũng chuyển hố thành SV & HT khác . 
a. Gi ải quyết mâu thuẫn : 
14 
? 
Ta