Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Tiết 16: Dấu ngoặc kép

 và câu nào được đặt trong dấu ngoặc kép ? 
T ừ ngữ : ’’ Người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận ”, ’’ Đầy tớ trung thành của nhân dân ”. 
Câu : ’’ Tôi chỉ có một sự ham muốn , ham muốn tột bậc , là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập , dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn , áo mặc , ai cũng được học hành .’’ 
* Nh ững từ ngữ và câu đó là lời của ai ? 
Đáp án : 
 Lời của Bác Hồ 
Nêu tác dụng của 
 dấu ngoặc kép ? 
Đáp án : 
Dấu ngoặc kép dùng để đánh 
 dấu chỗ trích dẫn lời nói 
trực tiếp của nhân vật . 
	 Nhận xét : Bác tự cho mình là ’’ Người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận ”, là ’’ Đầy tớ trung thành của nhân dân ”. Ở Bác lòng yêu mến nhân dân đã trở thành một sự say mê mãnh liệt . Bác nói : ” Tôi chỉ có một sự ham muốn , ham muốn tột bậc , là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập , dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn , áo mặc , ai cũng được học hành .” 	 Theo Trường Chinh 
2- Trong đoạn văn trên , khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập ? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm ? 
Đáp án : 
- Dấu ngoặc kép được dùng độc lập khi dẫn lời trực tiếp chỉ là một từ hay cụm từ . 
- Dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu 2 chấm khi lời dẫn trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn . 
Ví dụ : 
- ’’ Người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận ”, “ Đầy tớ trung thành của nhân dân ”. 
- ’’ Tôi chỉ có một sự ham muốn , ham muốn tột bậc , là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập , dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn , áo mặc , ai cũng được học hành .” 
Đáp án : 
Khi lời nói trực tiếp 
là một câu trọn vẹn 
hay một đoạn văn thì 
trước dấu ngoặc kép 
ta thường phải thêm 
dấu hai chấm . 
Câu hỏi : 
- Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm ? 
3/ Trong khổ thơ sau , từ lầu được dùng với ý nghĩa gì ? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì ? 
	 Có bạn tắc kè hoa 
	 Xây ’’ lầu ” trên cây đa 
	 Rét , chơi trò đi trốn 
	 Đợi ấm trời mới ra . 
	 Phạm Đình Ân 
Câu hỏi : - Tắc kè hoa có xây được 
Lầu theo nghĩa trên không ? 
Đáp án : - Tắc kè xây tổ trên cây , tổ tắc kè nhỏ bé , không phải là cái lầu của con người . 
C âu hỏi : 
	 Từ lầu trong khổ thơ được dùng 	 với nghĩa gì ? 
Đáp án : 
	 Đề cao giá trị của cái tổ đó . 
C âu hỏi : 
	 Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì ? 
Đáp án : 
	 Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng để đánh dấu từ lầu là từ được dùng với ý nghĩa đặc biệt . 
Câu hỏi : Nêu tác dụng , cách dùng dấu ngoặc kép ? 
1/Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của người nào đó . 
	 Nếu lời nói trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm . 
2/ Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt . 
Thø n¨m ngµy 15 th¸ng 10 n¨m 2009 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU : 
DÊu ngoÆc kÐp 
II- Ghi nhớ : 
1- Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của người nào đó . 
	 Nếu lời nói trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm . 
2- Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt . 
Thø n¨m ngµy 15 th¸ng 10 n¨m 2009 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU : 
DÊu ngoÆc kÐp 
III- Luyện tập : 
Bài tập 1 : Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau : 
	 Có lần , cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp : ’’ Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ ?” 
	 Tôi loay hoay mất một lúc , rồi cầm bút và bắt đầu viết : ’’ Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ . Em quét nhà và rửa bát đĩa . Đôi khi , em giặt khăn mùi soa .” 
  Có lần , cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp : ’’ Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ ? ” 
	 Tôi loay hoay mất một lúc , rồi cầm bút và bắt đầu viết : ’’ Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ . Em quét nhà và rửa bát đĩa . Đôi khi , em giặt khăn mùi soa . ” 
Bài tập 2: 
	 Có thể đặt những lời nói trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 xuống dòng , sau dấu gạch ng