Bài giảng Ngữ văn 6 - Bài: So sánh (Tiếp theo)

 Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ”. 
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
Tiếng việt 
SO SÁNH 
(tiÕp theo) 
I . Tìm hiểu chung: 
 1) Các kiểu so sánh? 
* Ví dụ/sgk 
VÍ DỤ: 
 Những ngôi sao thức ngoài kia 
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con 
 Đêm nay con ngủ giấc tròn 
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. 
(Trần Quốc Minh) 
Tiếng việt: SO SÁNH (tt) 
Vế A 
Phương diện so sánh 
Từ so sánh 
Vế B 
Những ngôi sao 
thức 
chẳng bằng 
mẹ 
Mẹ 
là 
ngọn gió của con 
 Chẳng bằng : 
Vế A không bằng vế B 
So sánh không ngang bằng 
 Là : 
Vế A ngang bằng vế B 
So sánh ngang bằng 
 VD: hơn, thua, chưa bằng, 
 VD: như, y như, tựa như, giống như, 
I . Tìm hiểu chung: 
 1) Các kiểu so sánh? 
Tiếng việt: SO SÁNH (tt) 
* Nhận xét: 
Có hai kiểu so sánh: 
- So sánh ngang bằng. 
- So sánh không ngang bằng. 
VÍ DỤ: 
 Những ngôi sao thức ngoài kia 
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con 
 Đêm nay con ngủ giấc tròn 
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời . 
(Trần Quốc Minh) 
Bài tập 1/sgk: Xác định phép so sánh trong các câu sau và cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào. 
 a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc 
 Nước gương trong soi tóc những hàng tre 
 Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè  Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng.  
b) Con đi trăm núi ngàn khe 
 Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm 
 Con đi đánh giặc mười năm 
 Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. 
c) Anh đội viên mơ màng 
 Như nằm trong giấc mộng 
 Bóng Bác cao lồng lộng 
 Ấm hơn ngọn lửa hồng . 
=> So sánh ngang bằng 
=> So sánh không ngang bằng 
=> So sánh ngang bằng 
=> So sánh không ngang bằng 
2) Tác dụng của so sánh? 
* Ví dụ/sgk 
Tiếng việt: SO SÁNH (tt) 
B ÀI 21. TIẾT 86. SO SÁNH (tiếp theo) 
 Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại. 
 (Khái Hưng) 
Thảo luận 3p 
 - Tìm phép so sánh trong đoạn văn? (gạch dưới câu so sánh và khoanh tròn từ so sánh) 
- S ự vật nào được đem ra so sánh và so sánh trong hoàn cảnh nào ? 
B ÀI 21. TIẾT 86. SO SÁNH (tiếp theo) 
1) Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. 
2) Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. 
3) Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: 
4) cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. 
5) Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. 
2) Tác dụng của so sánh? 
* Ví dụ/sgk 
Tiếng việt: SO SÁNH (tt) 
* Nhận xét : 
- G ợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động 
- B iểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc. 
Bài tập 1/sgk: Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích. 
 a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc 
 Nước gương trong soi tóc n