Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 (Sách Cánh diều) - Bài: Thực hành đọc hiểu ca dao Việt Nam

t bề 
Ước gì sông rộng một gang 
Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi 
Một số chủ đề thường gặp 
trong ca dao Việt Nam 
Ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người 
Ca dao về tình yêu đôi lứa 
Ca dao than thân 
Ca dao châm biếm 
Ca dao về tình cảm gia đình 
Công cha như núi ngất trời 
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông 
Núi cao biển rộng mênh mông 
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! 
Đông 
mông 
ghi lòng con ơi! 
ngất trời 
như núi 
Công cha / 
Nghĩa mẹ / 
như nước / 
ở ngoài / 
biển Đông 
Núi cao / 
biển rộng mênh mông 
Cù lao chin chữ / 
Con người có cố, có ông 
Như cây có cội, như sông có nguồn 
ông 
s ông 
c ó ông 
có cố, / 
Con người / 
Như cây 
c ó cội, / 
n hư sông 
c ó nguồn 
Anh em nào phải người xa 
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân. 
Yêu nhau như thể tay chân, 
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. 
xa 
nhà 
h ai thân vui vầy 
n gười xa / 
n ào phải / 
Anh em / 
Cùng chung 
b ác mẹ / 
m ột nhà 
c ùng thân 
Yêu nhau / 
tay chân 
Anh em hòa thuận, / 
thân 
chân 
chân 
như thể / 
thân 
Công cha như núi ngất trời 
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông 
Núi cao biển rộng mênh mông 
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! 
Con người có cố, có ông 
Như cây có cội, như sông có nguồn 
Anh em nào phải người xa 
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân. 
Yêu nhau như thể tay chân, 
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. 
Đều viết bằng thể thơ lục bát 
Đều nói về 
tình cảm 
gia đình 
Cả 3 bài ca dao 
PHIẾU HỌC TẬP 1 
Đọc bài ca dao 1 và trả lời các câu hỏi sau: 
1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 
2. Em hiểu thế nào là công cha , nghĩa mẹ ? 
3. Em hiểu gì về hình ảnh núi ngất trời và nước ở ngoài biển Đông ? 
4. Như vậy, để diễn tả công lao trời biển của cha mẹ tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó. 
5. Em hiểu cù lao chín chữ như thế nào? 
6. Câu cuối muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì? 
PHIẾU HỌC TẬP 1 
Đọc bài ca dao 1 và trả lời các câu hỏi sau: 
1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 
2. Em hiểu thế nào là công cha , nghĩa mẹ ? 
3. Em hiểu gì về hình ảnh núi ngất trời và nước ở ngoài biển Đông ? 
4. Như vậy, để diễn tả công lao của cha mẹ tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó. 
5. Em hiểu cù lao chín chữ như thế nào? 
6. Câu cuối muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì? 
Bài ca dao là lời mẹ nói với con qua điệu hát ru. 
Mẹ nói với con về: công lao của cha mẹ và bổn phận của con trước công lao ấy . 
Công cha, nghĩa mẹ là công sinh thành và giáo dưỡng của cha mẹ. 
Ghi tạc công ơn trời biển của cha mẹ mà đền đáp, làm tròn bổn phận của mình 
Chín chữ cù lao nói về công lao cha mẹ nuôi con vất vả nhiều bề 
Hình ảnh so sánh cụ thể, phù hợp: lấy cái to lớn mênh mông, vô tận để so sánh với công lao cha mẹ 
=> Khẳng định công lao cha mẹ vô cùng to lớn. 
Là những hình ảnh thiên nhiên vũ trụ rộng lớn, vĩnh hằng 
PHIẾU HỌC TẬP 2 
Đọc bài ca dao 2 và trả lời các câu hỏi sau: 
1. Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 
2. Từ có xuất hiện mấy lần trong văn bản? Điệp ngữ có mang hiệu quả nghệ thuật như thế nào? 
3. Em hiểu gì về hình ảnh cây có cội, sông có nguồn ? 
4. Chỉ ra và nêu tác dụng của hình ảnh so sánh xuất hiện trong bài ca dao. 
5. Bài ca dao muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì? 
PHIẾU HỌC TẬP 2 
Đọc bài ca dao 2 và trả lời các câu hỏi sau: 
 Bài ca dao là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? 
2. Từ có xuất hiện mấy lần trong văn bản? Việc lặp lại từ có mang lại hiệu quả nghệ thuật như thế nào? 
3. Chỉ ra và nêu tác dụng của hình ảnh so sánh xuất hiện trong bài ca dao. 
4. Bài ca dao muốn nhắn nhủ với chúng ta điều gì? 
Đây có thể là lời của ông bà, cha mẹ nói với con cháu, cũng có thể là lời tâm sự của mọi người với nhau. Bài ca dao nói về tình cảm đối với tổ tiên, nguồn cội. 
Chữ "có" được điệp lại bốn lần tạo nhịp điệu cho bài thơ và khẳng định một chân lí, một sự thật hiển nhiên rằ