Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 (Sách Cánh diều) - Văn bản: Sự tích Hồ Gươm

Húc 
Tháp Bút 
Đền Ngọc S ơ n 
Tr ước khi có tên gọi Hồ G ươ m, hồ có tên là Lục Thủy đúng hay sai? 
Hết giờ 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
SAI 
ĐÚNG 
A. 
Đúng 
B. 
Sai 
Phần th ưởng là một tràng pháo tay giòn giã 
HOẠT ĐỘNG DỰ ÁN 
Nhóm 2 
Nhóm 1 
Điều hành phần đọc, kể, tóm tắt 
Tìm hiểu chung về truyền thuyết “Sự tích Hồ G ươ m” 
1. Đọc và tóm tắt 
I. Tìm hiểu chung 
Chúng ta nên đọc văn bản này với giọng điệu như thế nào? 
Sự việc chính 
1 
2 
3 
4 
Giặc Minh xâm lược, nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy chống lại nhiều lần bị thua. 
Ở Thanh Hóa, Lê Thận đánh cá được lưỡi gươm lạ, dâng cho Lê Lợi. 
Lê Lợi nhặt chuôi gươm trên cây, tra vào lưỡi gươm vừa như in . 
Lê Lợi dùng lưỡi gươm thần, đánh đuổi giặc Minh. 
Lê Lợi làm vua, dạo thuyền ở hồ Tả Vọng, Long Quân sai Rùa Vàng đòi lại gươm thần. Từ đó, hồ Tả Vọng mang tên Hồ Gươm. 
5 
Cách đọc 
-To, diễn cảm, đúng giọng nhân vật. 
 Giọng đọc, kể ngạc nhiên, hồi hộp ở đoạn Lê Thận thấy l ưỡi g ươ m; giọng quả quyết, tin t ưởng khi Lê Thận dâng g ươ m cho Lê Lợi. 
1 
2 
3 
4 
5 
11 
2. Văn bản 
- Thể loại: Truyện truyền thuyết ( địa danh). 
1 
2 
- Hoàn cảnh: Thuộc thời đại Hậu Lê=>nguồn gốc Hồ G ươ m, dựng và giữ nước. 
Từ đầu => “đất nước”. Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần. 
Còn lại - Long Quân đòi lại gươm thần . 
ĐOẠN 2 
ĐOẠN 1 
Ngôi kể: Ngôi thứ ba 
4 
Bố cục: 2 phần 
Phương thức biểu đạt chính: Tự sự 
3 
5 
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN 
1. Long Quân cho m ượn g ươ m thần 
 Chi tiết 
Nhận xét 
a.Hoàn cảnh cho m ượn g ươ m 
b.Cách cho m ượn g ươ m 
- Giặc Minh đô hộ, làm nhiều điều bạo ngược. 
- Nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhưng ngày đầu thế lực non yếu, nhiều lần bị thua. 
=>Toàn dân đoàn kết quyết tâm đánh giặc. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là chính nghĩa, thuận ý trời, hợp lòng dân. 
* Chi tiết kì ảo: 
- Lê Thận 3 lần kéo lưới đều kéo được thanh sắt. 
- Khi Lê Lợi đến nhà Lê Thận thì thanh sắt tự nhiên sáng rực và có hai chữ “Thuận Thiên”. 
- Lê Lợi trốn giặc Minh qua khu rừng nhặt được chuôi gươm. Lê Lợi tra lưỡi gươm vào chuôi gươm vừa như in. 
c.Sức mạnh của g ươ m thần 
=> Ý nghĩa: Kết quả của sức mạnh đoàn kết toàn dân, của cuộc kháng chiến chính nghĩa sẽ đem đến thắng lợi. 
- Từ khi có gươm thần, nhuệ khí nghĩa quân tăng, quân Minh bạt vía. 
- Gươm thần mở đường cho họ đánh đến lúc không còn một bóng giặc trên đất nước. 
Hoàn cảnh 
 Ý NGHĨA 
+ Con người Việt Nam vốn yêu lao động, hiền lành nhưng khi đất nước lâm nguy, nhân dân sẵn sàng xả thân cứu nước. 
+ Khi đất nước hòa bình, họ muốn cuộc sống bình yên. 
+ Giải thích tên gọi Hồ Gươm (hay Hồ Hoàn Kiếm). 
2. Long Quân đòi lại g ươ m thần 
- Một năm sau đuổi giặc Minh, Lê Lợi đã làm vua, đang dạo quang hồ Tả Vọng. 
- Long Quân sai Rùa Vàng đòi lại gươm thần. 
- Nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo (gươm thần, Rùa Vàng) rất giàu ý nghĩa tượng trưng cho tinh thần đoàn kết, cho hồn thiêng sông núi. 
- Kết cấu chặt chẽ, hấp dẫn (từ lúc nghĩa quân non yếu đến nghĩa quân chiến thắng giặc Minh, Lê Lợi làm vua trả gươm) 
- Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân, chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. 
- Truyện nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc. 
III. TỔNG KẾT 
NGHỆ THUẬT 
NỘI DUNG, Ý NGHĨA 
PHIẾU BÀI TẬP 
CÂU HỎI 
Ý NGHĨA 
Vì sao tác giả dân gian không để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc? 
Lê Lợi nhận gươm ở Thanh Hóa nhưng lại trả gươm ở Hồ Gươm - Thăng Long. Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì ý nghĩa của truyền thuyết sẽ khác đi như thế nào? 
........................................................................................................................................................... 
IV. LUYỆN TẬP 
.......................................................................................................................................................