Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Tiết 30: Cấu trúc các loại virút - Phạm Văn An

t loại axit nuclêic (ADN hoặc ARN) được bao bọc bởi phân tử prôtêin. 
- Sống kí sinh nội bào bắt buộc. 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
1. Sự phát hiện ra virút: 
2. Khái niệm: 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
6 
Vỏ Prôtêin ( capsit ) 
Lõi (bộ gen ) Axit nuclêic 
 Axit nuclêic 
Capsôme 
Nuclêôcapsit 
 Virút được cấu tạo gồm những thành phần nào ? Bản chất của các thành phần đó là gì? 
- Lõi (bộ gen ): Axit Nuclêic (ADN hoặc ARN, mạch đơn hay mạch kép ). 
- Vỏ Prôtêin ( capsit ) bao bọc bên ngoài , được tạo thành bởi nhiều capsôme . 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
7 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
 Axit nuclêic 
Capsit 
Vỏ ngoài 
Gai glycôprôtêin 
Dựa vào hình trên , hãy cho biết : Virút có thể có các dạng cấu tạo nào ? Đặc điểm của các dạng cấu tạo đó? 
Virút trần (virút đơn giản ) 
Virút có vỏ bọc (virút phức tạp ) 
Có cấu tạo gồm lõi và vỏ capsit 
Có lớp vỏ bọc bao bên ngoài vỏ capsit (là lớp lipit kép và prôtêin ), trên vỏ có gắn các gai glycôprôtêin 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
8 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
 Capsome 
 Capsit 
Kích thước của virút và số lượng capsome có quan hệ với nhau như thế nào? 
- Virút càng lớn , số lượng capsome càng nhiều . 
Từ các đặc điểm nêu trên , hãy trình bày cấu tạo của virút ? 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
9 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
Cấu tạo chung : gồm 2 phần 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
Lõi: ADN hoặc ARN 
Nucleocapsit 
(Kết cấu cơ bản) 
 Vỏ ngoài: Do lipit và protein tạo thành 
(Vỏ ngoài chỉ có ở một số loại virut) 
Virut 
Vỏ: protein (Capsit) 
- Virút hoàn chỉnh được gọi là hạt virút hay virion . 
10 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
Bộ gen (ARN) 
Bộ gen (ADN) 
 Bộ gen của virút 
 Bộ gen của sinh vật nhân thực 
Bộ gen (ADN) 
Bộ gen của virút có điểm gì sai khác so với so với bộ gen của sinh vật nhân thực ? 
Bộ gen của virút có thể là ADN hoặc ARN , 1 sợi hoặc 2 sợi . 
Bộ gen của sinh vật nhân thực luôn là ADN 2 sợi . 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
11 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
Virút đã được coi là một cơ thể sống chưa , vì sao ? 
Virút chưa có cấu tạo tế bào nên chưa được gọi là cơ thể mà chỉ được coi là một dạng sống đặc biệt , gọi là hạt virút hay virion . 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
12 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
Hạt virút chỉ có cấu tạo tương đương với một Nhiễm sắc thể. 
Virút 
Axit nuclêic 
Prôtêin 
Axit nuclêic 
Prôtêin 
Nhiễm sắc thể 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
Hạt virút có cấu tạo tương đương với loại cấu trúc nào trong tế bào sinh vật nhân chuẩn? 
13 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
Cấu trúc virút 
Đặc điểm , hình dạng 
Đại diện 
Cấu trúc xoắn 
Cấu trúc khối 
Cấu trúc hỗn hợp 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
Vỏ prôtêin sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic, virút có hình que hoặc sợi 
Virút khảm thuốc lá, virút cúm, virút dại 
Vỏ prôtêin sắp xếp theo hình khối đa diện 20 mặt tam giác đều 
Virút bại liệt, virút HIV 
Phần đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic, phần đuôi có cấu trúc xoắn 
Thể thực khuẩn Phagơ T2 
14 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
THÍ NGHIỆM CỦA FRANKEN VÀ CONRAT 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
15 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
I. KHÁI NIỆM 
II. CẤU TẠO CỦA VIRUT 
III. HÌNH THÁI CỦA VIRUT 
IV. PHÂN LOẠI VIRUT 
Dựa trên những kiến thức đã học, ta có thể phân loại virút dựa trên những tiêu chuẩn nào? 
Có thể dựa trên 4 tiêu chuẩn: 
1. Căn cứ vào loại axit nuclêic (ADN hoặc ARN) 
2. Căn cứ vào hình dạng (trụ, khối, hỗn hợp) 
3. Căn cứ vào có hay không có vỏ