Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 26: Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

ạo các nhóm 
phân loại trên 
loài 
1. Tiến hóa lớn và tiến hóa nhỏ 
Quần thể là đơn vị nhỏ nhất có thể tiến hóa 
Quá trình tiến hóa nhỏ kết thúc khi loài mới xuất hiện 
Hình thành loài được xem là ranh giới giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn 
 Vì quần thể là đơn vị sinh sản, là dạng tồn tại của loài trong tự nhiên, được cách li tương đối với các quần thể khác; có thành phần kiểu gen đặc trưng và ổn định nhưng vẫn có khả năng biến đổi do các nhân tố tiến hóa 
Vì sao nói quần thể là đơn vị nhỏ nhất 
có thể tiến hóa? 
2. Nguồn biến dị di truyền của quần thể 
Tiến hóa sẽ không xảy ra nếu quần thể không có các biến dị di truyền. 
Các nguyên nhân phát sinh biến dị: 
Đột biến (biến dị sơ cấp) 
Các alen được tổ hợp qua quá trình giao phối tạo nên các biến dị tổ hợp (biến dị thứ cấp) 
Sự di chuyển của các cá thể hoặc các giao tử từ các quần thể khác vào. 
Phần lớn các quần thể tự nhiên đều có rất nhiều biến dị di truyền 
I. Các nhân tố tiến hóa 
Quần thể sẽ không tiến hóa nếu tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể được duy trì không đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác 
Các nhân tố làm biến đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể gọi là các nhân tố tiến hóa 
Định nghĩa về nhân tố tiến hóa? 
1. Đột biến 
 Đột biến là một loại nhân tố tiến hóa vì nó làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể 
Đột biến gen làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể rất chậm, coi như không đáng kể. Tuy nhiên, mỗi cá thể sinh vật có rất nhiều gen và quần thể lại có nhiều cá thể nên đột biến tạo nên rất nhiều alen đột biến và là nguồn phát sinh các biến dị di truyền của quần thể 
Đột biến cung cấp các alen đột biến (biến dị sơ cấp) và quá trình giao phối tạo nên các biến dị tổ hợp (biến dị thứ cấp) 
Tại sao đột biến gen thường có hại cho cơ thể sinh vật nhưng đột biến gen vẫn được coi là nguồn phát sinh các biến dị di truyền cho CLTN? 
 Phần nhiều các đột biến gen tồn tại ở trạng thái dị hợp tử nên nếu gen đột biến lặn cũng không biểu hiện ra ngay kiểu hình. Qua sinh sản sẽ tạo ra nhiều biến dị tổ hợp và gen có hại có thể nằm trong tổ hợp gen mới nên không gây hại hoặc trong môi trường mới gen đột biến lại không có hại. Vì vậy, đột biến gen vẫn được coi là nguồn phát sinh các biến dị di truyền cho CLTN 
Ví dụ về côn trùng mang gen đột biến thuốc trừ sâu 
2. Di – nhập gen 
Di – nhập gen là gì? 
Sự trao đổi các cá thể hoặc các giao tử giữa các quần thể gọi là di - nhập gen (dòng gen) 
Các cá thể nhập cư mang đến những alen mới làm thay đổi thành phần kiểu gen và tần số alen của quần thể. Ngược lại, các cá thể di cư cũng làm thành phần kiểu gen và tần số alen của quần thể thay đổi 
Di – nhập gen 
3. Chọn lọc tự nhiên 
CLTN là gì? 
CLTN là quá trình phân hóa khả năng sống sót và khả năng sinh sản của các cá thể với các kiểu gen khác nhau trong quần thể 
CLTN tác động trực tiếp lên kiểu hình và gián tiếp làm biến đổi tần số kiểu gen, qua đó làm biến đổi tần số alen của quần thể 
Kết quả: hình thành các quần thể có nhiều cá thể mang các kiểu gen quy định các đặc điểm thích nghi với môi trường. 
CLTN làm thay đổi tần số alen nhanh hay chậm tùy thuộc vào: 
Chọn lọc chống lại alen trội: làm thay đổi tần số alen nhanh chóng vì gen trội biểu hiện ra kiểu hình ngay cả ở trạng thái dị hợp tử 
Chọn lọc chống lại alen lặn: làm thay đổi tần số alen chậm alen lặn chỉ bị đào thải ở trạng thái đồng hợp tử. 
 CLTN một nhân tố tiến hóa có hướng 
4. Các yếu tố ngẫu nhiên 
Sự biến đổi về thành phần kiểu gen và tần số alen của quần thể gây nên bởi các yếu tố ngẫu nhiên còn được gọi là sự biến động di truyền hay phiêu bạt di truyền 
Sự biến đổi một cách ngẫu nhiên về tần số alen và thành phần kiểu gen thường xảy ra đối với quần thể có kích thước nhỏ. 
Đặc điểm: 
Thay đổi tần số alen không theo một chiều hướng nhất định 
Một alen nào đó dù là có lợi cũng có thể bị loại bỏ hoàn toàn khỏi quần thể và một alen có hại cũng có thể trở nên phổ biến trong quần thể 
4. Các yếu tố ngẫu nhiên