Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Tiết 42: Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật - Phạm Văn An

 lượng Thỏ , Mèo ở rừng Canada. 
- Biến động số lượng Cáo ở đồng rêu phương Bắc . 
- Cá cơm ở vùng biển Peru có chu kỳ biến động là 7 năm , khi có dòng nước nóng chảy về làm cá chết hàng loạt . 
- Ếch nhái có nhiều vào mùa mưa . 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
1. Khái niệm : 
2. Các hình thức biến động số lượng cá thể : 
a. Biến động theo chu kỳ : 
b. Biến động số lượng không theo chu kỳ : 
Đồ thị biến động số lượng cá thể thỏ không theo chu kỳ ở Ôtrâylia . 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
1. Khái niệm : 
2. Các hình thức biến động số lượng cá thể : 
a. Biến động theo chu kỳ : 
b. Biến động số lượng không theo chu kỳ : 
Biến động không theo chu kỳ là gì ? 
* Khái niệm : Là biến động mà số lượng cá thể của quần thể tăng hoặc giảm một cách đột ngột do những thay đổi bất thường của môi trường tự nhiên hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người . 
* Ví dụ ở Việt Nam: 
- Miền Bắc : số lượng bò sát và Ếch , Nhái giảm vào những năm có giá rét ( nhiệt độ < 8 0C) 
- Miền Bắc và Miền Trung : số lượng bò sát , chim , thỏ .. giảm mạnh sau những trận lũ lụt . 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
1. Khái niệm : 
2. Các hình thức biến động số lượng cá thể : 
a. Biến động theo chu kỳ : 
b. Biến động số lượng không theo chu kỳ : 
Những nghiên cứu về biến động số lượng có ý nghĩa như thế nào đối với sản xuất nông nghiệp và bảo vệ các sinh vật ? Cho ví dụ minh họa ? 
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể 
Hãy cho biết , nguyên nhân gây nên sự biến động số lượng cá thể của các quần thể theo chu kỳ và không theo chu kì qua bảng sau ? 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 
 Sâu hại mùa màng 
 Cá cơm ở vùng biển Peru 
 Chim cu gáy 
 Muỗi 
Ếch , nhái 
Động vật , thực vật ở rừng U Minh 
Thỏ ở Ôtrâylia 
QUẦN THỂ 
NGUYÊN NHÂN 
Cáo ở đồng rêu phương Bắc 
Phụ thuộc vào số lượng con mồi là chuột Lemut 
Vào mùa có khí hậu ấm áp , sinh sản nhiều 
Dòng nước nóng làm cá cơm chết hàng loạt 
Phụ thuộc vào nguồn thức ăn 
Vào thời gian có nhiệt độ ấm áp và độ ẩm cao , muỗi sinh sản nhiều . 
Vào mùa mưa , ếch nhái sinh sản nhiều 
Cháy rừng làm cho sinh vật rừng chết hàng loạt 
Số lượng tăng hoặc giảm bất thường do nhiễm VR gây bệnh u nhầy . 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 
Hãy cho biết các nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự biến động số lượng cá thể của quần thể ? 
Có 2 nhóm nhân tố chủ yếu : + nhóm nhân tố vô sinh 
 + nhóm nhân tố hữu sinh . 
a. Do thay đổi của các nhân tố sinh thái vô sinh 
- Các nhân tố vô sinh tác động trực tiếp lên sinh vật mà không phụ thuộc vào mật độ cá thể trong quần thể ( nhóm nhân tố không phụ thuộc mật độ ) 
- Các nhân tố vô sinh ảnh hưởng đến trạng thái sinh lí của cá thể . Trong điều kiện tự nhiên không thuận lợi , sức sinh sản của cá thể giảm , khả năng thụ tinh kém , sức sống con non thấp 
- Khí hậu có ảnh hưởng thường xuyên và rõ rệt nhất . 
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 
a. Do thay đổi của các nhân tố sinh thái vô sinh 
b. Do sự thay đổi các nhân tố sinh thái hữu sinh 
- Các nhân tố hữu sinh luôn bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể ( nhóm nhân tố phụ thuộc mật độ ). 
- Sự cạnh tranh giữa các cá thể trong cùng một đàn , số lượng kẻ thù ăn thịt , sức sinh sản , mức độ tử vong và sự phát tán của các cá thể trong quần thể , có ảnh hưởng lớn đến sự biến động số lượng cá thể trong quần thể . 
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể 
I. BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ 
II. NGUYÊN NHÂN GÂY BIẾN ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ 
1. Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể 
2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể 
Hãy cho biết ý nghĩa