Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Tiết 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu - Nguyễn Thị Bé Sáu

Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu ? 
Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông bịt kín vết thương . 
Giúp cơ thể tự bảo vệ , chống mất máu khi bị thương . 
Đông máu có liên quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu . 
Tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông . 
- Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm vết rách . 
 - Giải phóng chất giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông . 
 - Đông máu : Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông bịt kín vết thương . 
- Ý nghĩa : Giúp cơ thể tự bảo vệ , chống mất máu khi bị thương . 
- Cơ chế : 
Máu lỏng 
Các tế bào máu 
Huyết tương 
Hồng cầu 
Bạch cầu 
Tiểu cầu 
Chất sinh tơ máu 
Vỡ 
Enzim 
Tơ máu 
Ca 2+ 
Huyết thanh 
Khối máu đông 
2. Các nguyên tắc truyền máu 
Các nhóm máu ở người : 
- Hồng cầu máu người cho có loại kháng nguyên nào ? 
- Huyết tương máu của người nhận có loại kháng thể nào ? Chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho hay không ? 
Hồng cầu máu người cho có hai loại kháng nguyên là A và B 
Huyết tương máu của người nhận có hai loại kháng thể là ( gây kết dính A) và  ( gây kết dính B). Chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho . 
Huyết tương của các nhóm máu ( người nhận ) 
Hồng cầu của các nhóm máu người cho 
O 
A 
B 
AB 
O ( , ) 
A ( ) 
B ( ) 
AB (0) 
Hồng cầu không bị kết dính 
Hồng cầu bị kết dính 
O 
A 
B 
AB 
O O 
A A 
B B 
AB AB 
O O 
A A 
B B 
AB AB 
Ở người có 4 nhóm máu : A, B, AB, O 
Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu . 
O O 
A A 
B B 
AB AB 
b. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu 
Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm O được không ? Vì sao ? 
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không ? Vì sao ? 
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh ( virut viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không ? Vì sao ? 
Máu có cả kháng nguyên A và B không truyền cho người có nhóm máu O được vì sẽ bị kết dính hồng cầu . 
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được vì không bị kết dính hồng cầu . 
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh ( virut viêm gan B, virut HIV...) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu 
Khi truyền máu cần tuân theo các nguyên tắc : 
- Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp . 
- Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu . 
Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng : 
1. Tế bào máu nào tham gia vào quá trình đông máu ? 
A. Hồng cầu 
B. Bạch cầu 
C. Tiểu cầu 
D. Cả Avà B. 
Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng : 
2. Máu không đông được là do? 
A. Tơ máu 
B. Huyết tương 
C. Bạch cầu 
D. Tiểu cầu 
Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng : 
3. Tơ máu có tên gọi là : 
A. Fibrinôgen 
B. Fibrin 
C. Glucô 
D. Lipit