Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Tiết 5: Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật - Mai Thị Thảo

 hai cách kể sau đây có gì khác nhau? 
– Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.- Ông lão nói bằng giọng khản đặc. 
Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi. 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
3. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể có khác nhau là: 
* Cách 1 :Tác giả dẫn trực tiếp , nguyên văn lời của ông lão. Do đó các từ xưng hô của chính ông lão với cậu bé( cháu- lão) 
* Cách 2 : Tác giả (nhân vật xưng tôi ) thuật lại gián tiếp lời của ông lão. Người kể xưng tôi , gọi người ăn xin là ông lão 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
II. Ghi nhớ : 
 1.Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật. Lời nói và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện. 
 2. Có hai cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật: 
 - Kể nguyên văn (lời dẫn trực tiếp). 
 - Kể bằng lời của người kể chuyện ( lời dẫn gián tiếp). 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
* Ví du:ï veà moät hieän töôïng trong lôùp : Leâ traùch Haø ñeø tay leân vôû , laøm quaên vôû cuûa Leâ ( Daãn lôøi noùi giaùn tieáp cuûa Leâ) ; Haø voäi noùi : Mình xin loãi . Mình khoâng coá yù . ( Daãn lôøi noùi tröïc tieáp cuûa Haø ) 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
III. Luyện tập: 
 1.Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau: 
 Ba cậu bé rủ nhau vào rừng. Vì mải chơi nên các cậu về khá muộn. Ba cậu bàn với nhau xem nên nói thế nào để bố mẹ khỏi mắng. Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó sói đuổi. 
 Cậu thứ hai bảo: 
Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại. 
Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ.- Cậu thứ ba bàn. 
Chu ý : 
+ Lôøi daãn tröïc tieáp thöôøng ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc keùp . 
+ Neáu lôøi daãn tröïc tieáp laø moät caâu hay ñoaïn troïn veïn thì noù ñöôïc ñaët sau daáu hai chaám phoái hôïp vôùi daáu gaïch ngang ñaàu doøng hoaëc phoái hôïp vôùi daáu ngoaëc keùp . 
+ Lôøi daãn giaùn tieáp khoâng ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc keùp hay sau daáu gaïch ngang ñaàu doøng , nhöng tröôùc noù coù theå coù hoaëc coù theå theâm caùc töø : raèng , laø vaø daáu hai chaám 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
III. Luyện tập: 
1 . + Lời dẫn gián tiếp : ( Cậu bé thứ nhất định nói dối là) bị chó sói đuổi. 
 + Lời dẫn trực tiếp : - Còn tớ,tớ sẽ nói là đang đi thì găp ông ngoại. 
 - Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ . 
Tập làm văn: 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
III. Luyện tập: 
Bài 2 . Chuyển lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn trực tiếp: 
 Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm. Bà lão bảo chính tay bà têm. Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm. 
Truyện tấm Cám 
Tập làm văn: 
+ Gôïi yù : Muoán chuyeån lôøi daãn giaùn tieáp thaønh tröïc tieáp thì phaûi naém vöõng ñoù laø lôøi noùi cuûa ai , noùi vôùi ai . Khi chuyeån : 
@ Phaûi thay ñoåi töø xöng hoâ . 
@ Phaûi ñaët lôøi noùi tröïc tieáp sau daáu hai chaám , trong daáu ngoaëc keùp hoaëc ñaët sau daáu hai chaám , xuoáng doøng , gaïch ñaàu doøng . 
Lời dẫn gián tiếp 
 Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm. 
Bà lão bảo chính tay bà têm . 
Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm . 
 Lời dẫn trực tiếp 
Vua nhìn thấy những miêng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước: 
 - Xin cụ cho biết ai đã têm trầu này. 
Bà lão bảo : 
 - Tâu bệ hạ, trầu do chính gìa têm đấy ạ! 
Nhà vua không tin, gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật : 
 - Thưa, đó là trầu do con gái già têm. 
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật 
Bài 3 : Chuyển lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn gián tiếp: 
 Bác thợ hỏi Hòe: 
 - Cháu có thích làm thợ xây không? 
 Hòe đáp: 
 - Cháu thích lắm! 
Tập làm văn: 
+ Gôïi yù : Baøi taäp naøy yeâu caàu caùc em laøm ngöôïc laïi vôùi baøi treân . Muoán laøm ñuùng , em caàn xaùc ñònh roõ lôøi ñoù laø cuûa ai noùi vôùi ai . Sau ñoù tieán haønh : 
@ Thay ñoå