Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 114: Câu trần thuật đơn có từ "là"

 các câu trên do những từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành? 
Câu trần thuật đơn có từ là 
Hãy xác định vị ngữ trong các câu sau và cho biết vị ngữ do loại cụm từ nào tạo thành? 
- Tập thể dục là bảo vệ sức khỏe 
 CN VN 
- Chăm học là rất tốt. 
 CN VN 
lµ + cụm tÝnh tõ 
lµ + cụm động tõ 
- Hạnh phúc là đấu tranh 
 CN VN 
là + Động từ 
I . ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ 
 1.Khảo sát ngữ liệu: (SGK) 
 Nhận xét: 
	- Có 1 cụm chủ vị 
	- Cấu tạo của vị ngữ: 
	  là + cụm danh từ ( câu a,b,c) 
 	  là + tính từ (câu d) 
	  là + cụm động từ 
	  là + cụm tính từ 
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. 
a. Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều. 
b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. 
b. Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. 
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phả i là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
d. DÕ MÌn trªu chÞ Cèc lµ d¹i. 
d. DÕ MÌn trªu chÞ Cèc không phải lµ d¹i. 
Chän nh÷ng tõ hoÆc côm tõ phñ ®Þnh thÝch hîp cho sau ®©y ®iÒn vµo tr­íc vÞ n g÷ cña c¸c c©u bªn d­íi: kh«ng, kh«ng ph¶i, chư­a, chư­a ph¶i 
a . Bµ ®ì TrÇn lµ ng­ưêi huyÖn Đ«ng TriÒu. 
=> Bµ ®ì TrÇn kh«ng ph¶i lµ ng­êi huyÖn Đ«ng TriÒu. 
b. TruyÒn thuyÕt lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã.... t­ưëng tư­îng, kì ¶o. 
=>TruyÒn thuyÕt kh«ng ph¶i lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c . . . . 
c.Ngµy thø năm trªn ®¶o C« T« lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. 
=> Ngµy thø năm trªn ®¶o C« T« ch­ưa ph¶i lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. 
d. DÕ MÌn trªu chÞ Cèc lµ d¹i. 
=>DÕ MÌn trªu chÞ Cèc kh«ng ph¶i lµ d¹i. 
 Khi vÞ ng÷ biÓu thÞ ý phñ ®Þnh th× nó kÕt hîp víi c¸c côm tõ: kh«ng ph¶i, ch­ưa ph¶i. 
I . ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ 
 1.Khảo sát ngữ liệu: (SGK) 
- Có 1 cụm chủ vị 
 Cấu tạo của vị ngữ: 
	  là + cụm danh từ ( câu a,b,c) 
 	  là + tính từ (câu d) 
	  là + cụm động từ 
	  là + cụm tính từ 
 - Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với từ : không phải, chưa phải. 
 2. Ghi nhớ: (SGK/ 114) 
Ho¸n dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn t­ượng, kh¸i niÖm.... 
 CN VN 
b. Ng­ưêi ta gäi chµng lµ S¬n Tinh 
 CN VN 
Bài tập 1 
e . Khãc lµ nhôc. Rªn, hÌn. Van, yÕu ®uèi 
 CN VN 
 Vµ d¹i khê lµ nh÷ng lò ng­êi c©m 
 CN VN 
 Trªn ®­ưêng ®i như­ nh÷ng bãng ©m thÇm  NhËn ®au khæ mµ gëi vµo im lÆng. 
C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ 
Không p hải c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ 
C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ 
C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ 
Lưu ý 
- Không phải bất kỳ câu nào có từ là đều gọi là câu trần thuật đơn có từ là. 
 - Câu trần thuật đơn có từ là phải là câu có từ “là” là một bộ phận của vị ngữ. 
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ 
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ 
Câu 
Mục đích 
Kiểu câu 
 VN có tác dụng giới thiệu sự vật nói ở CN. 
 VN trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN. 
 VN miêu tả đặc điểm của sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở CN. 
 VN thể hiện sự đánh giá đối với sự vật nói ở CN. 
C©u ®¸nh gi¸ 
C©u miªu tả 
C©u ®Þnh nghÜa 
C©u giíi thiÖu 
 a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều 
 b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về 
 c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
 d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại . 
VÞ ng÷ cña c©u nµo tr×nh bµy c¸ch hiÓu vÒ sù vËt, hiÖn tư­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷? 
VÞ ng÷ cña c©u nµo cã t¸c dông giíi thiÖu sù vËt, hiÖn tư­îng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷? 
VÞ ngữ cña c©u nµo thÓ hiÖn sù ®¸nh gi¸ ®èi víi sù vËt, hiÖn tưîng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ngữ? 
VÞ ng÷ cña c©u nµo miªu t¶ ®Æc ®iÓm, tr¹ng th¸i cña sù vËt, hiÖn t­ưîng, kh¸i niÖm nãi ë chñ ng÷? 
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ 
	1. Tìm hiểu ví dụ (SGK) 
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ 
CÁC KIỂU CÂU TRẦN