Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 95: Ẩn dụ - Trường THCS Trung Hiếu

tương đồng về phẩm chất ) 
* Thí dụ 2 : 
 Con cò lặn lội bờ sông 
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non 
( Ca dao ) 
 Hình ảnh “con cò ” trong câu ca dao trên ngầm chỉ đến ai ? 
Nêu nét tương đồng giữa hình ảnh “con cò”ø và người vợ ? 
Thí dụ 
Thí dụ 1 
Thí dụ 2 
Người cha 
Con cò 
Bác Hồ 
Người vợ 
Phẩm chất 
Phẩm chất 
Hình ảnh dùng để so sánh 
Hình ảnh được so sánh 
Nét tương đồng 
Phân tích thí dụ 1 và thí dụ 2 : 
Nhìn vào bảng phân tích , dựa vào mô hình của phép so sánh , em hãy xác định hình ảnh dùng để so sánh , hình ảnh được so sánh ? 
 Cách nói ẩn dụ có gì giống và khác với phép so sánh ? 
 hai sự vật , hiện tượng trong ẩn dụ và so sánh phải có nét tương đồng . 
 Qua hai thí dụ trên , hình ảnh “ người cha” và “con cò ” người ta gọi là hình ảnh ẩn dụ . Vậy em hiểu như thế nào là ẩn dụ ? 
 Giống nhau : 
*So sánh 
* Ẩn dụ 
_ So sánh trực tiếp 
_ So sánh gián tiếp 
 _ Có 2 vế A và B 
_ Chỉ có 1 vế B , vế A được giấu đi . 
 _ Có từ so sánh : như , là  
 _ Không có từ so sánh 
 Khác nhau : 
=> Ẩn dụ là một hình thức so sánh ngầm . Vậy ẩn dụ có tác dụng như thế nào ? 
1) Ẩn dụÏ là gì ? 
Ẩn dụ là gọi tên ... bằng tên ... có nét ... với nó nhằm tăng sức . . , .. cho sự diễn đạt . 
sự vật , hiện tượng này 
sự vật , hiện tượng khác 
tương đồng 
hình , gợi cảm 
gợi 
* Bài tập : 2/SGK tr70 Tìm các ẩn dụ hình tượng và nêu nét tương đồng . 
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây . 
Gần mực thì đen , gần đèn thì sáng . 
Thuyền về có nhớ bến chăng 
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền . 
d) Ngày ngày Mặt trời đi qua trên lăng 
Thấy một Mặt trời trong lăng rất đỏ . 
* Bài tập : 2/SGK tr70 
Phẩm chất 
Phẩm chất 
Phẩm chất 
Cách thức 
Nét 
tương 
đồng 
Bác Hồ 
Người đi xa 
Người ở lại 
Cái xấu 
Cái tốt , cái hay 
Hình ảnh được 
ngầm so sánh 
d) Mặt trời ( 2) 
c) Thuyền 
 Bến 
Hình ảnh 
ẩn dụ 
Hưởng thành quả 
Tạo thành quả 
a) Ăn quả 
 Trồng cây 
b) Mực , đen 
 Đèn , sáng 
hình ảnh ẨN DỤ trong thơ 
- Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng 
 Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ . 
( Viếng lăng Bác _ Viễn Phương ) 
- Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ 
 Mặt Trời chân lý chói qua tim . 
( Từ Ấy _ Tố Hữu ) 
- Mặt Trời của bắp thì nằm trên đồi 
 Mặt Trời của mẹ em nằm trên lưng . 
( Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ _ Nguyễn Khoa Điềm ) 
Mặt Trời 
Mặt Trời 
Mặt Trời 
2) Các kiểu ẩn dụ : 
a) Thí dụ : 1,2,3/tr 68,69 SGK 
_ thắp 
_ lửa hồng 
_ nắng giòn tan 
nở hoa ( hiện tượng ) 
Thị giác 
Vị giác 
Hình thức 
Chuyển đổi cảm giác 
Cách thức 
màu đỏ ( màu sắc)û 
 Từ bài tập và thí dụ trên , em hãy nêu lên một số kiểu tương đồng giữa các sự vật hiện tượng thường được sử dụng để tạo phép ẩn dụ . 
- Ẩn dụ hình thức 
- Ẩn dụ cách thức 
- Ẩn dụ phẩm chất 
- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác 
b) Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là : 
Bài tập : 3/tr70 SGK 
Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và nêu tác dụng . 
b)  Ánh nắng chảy đầy vai . 
c)  Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng . 
d) Em thấy cơn mưa rào 
 Ướt tiếng cười của bố . 
Thị giác sang xúc giác 
Thính giác sang thị giác 
Thính giác sang xúc giác 
a)  cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt 
Khứu giác sang xúc giác 
Ẩn dụ là gì ? 
 Ẩn dụ là gọi tên sự vật , hiện tượng này bằng tên sự vật . hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình , gợi cảm cho sự diễn đạt . 
 2) Các kiểu ẩn dụ : 
Ẩn dụ hình thức . 
Ẩn dụ cách thức . 
Ẩn dụ phẩm chất 
Ẩn dụ chuyển đổi cảm