Tài liệu tập huấn Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung học cơ sở môn Toán

................................. 8 
Chú giải thuật ngữ ............................................................................................................. 9 
Đề cương chi tiết .............................................................................................................. 10 
1. Giới thiệu tổng quan về mô đun ............................................................................ 10 
2. Yêu cầu cần đạt của mô đun .................................................................................. 10 
3. Nội dung chính ....................................................................................................... 11 
4. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng ................................................................................ 11 
Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển 
phẩm chất, năng lực ....................................................................................................... 27 
Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 
trong môn toán ở trung học cơ sở .................................................................................. 29 
Nội dung 3. Lựa chọn và sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học một chủ đề trong 
môn toán ở trung học cơ sở ............................................................................................ 32 
Nội dung 4. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp tại trường và địa phương ... 36 
5. Tài liệu đọc ............................................................................................................ 37 
Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển 
phẩm chất, năng lực ....................................................................................................... 37 
1.1. Khái quát về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực ................... 37 
1.1.1. Phẩm chất và năng lực trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 ..... 37 
1.1.1.1. Phẩm chất trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 .................. 38 
1.1.1.2. Năng lực trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 .................... 38 
1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực
 ............................................................................................................................. 38 
1.1.3. Dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực ................................. 39 
1.1.3.1. So sánh dạy học tiếp cận nội dung và dạy học phát triển phẩm chất, 
năng lực ............................................................................................................ 39 
4 
1.1.3.2. Các nguyên tắc dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực . 41 
1.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, 
năng lực ................................................................................................................... 47 
1.2.1. Phương pháp dạy học và giáo dục ............................................................. 47 
1.2.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, 
năng lực ................................................................................................................ 47 
1.2.3. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực theo 
xu hướng hiện đại ................................................................................................ 48 
1.2.3.1. Dạy học hợp tác .................................................................................. 48 
1.2.3.2. Dạy học khám phá............................................................................... 51 
1.2.3.3. Dạy học giải quyết vấn đề ................................................................... 52 
1.2.3.4. Dạy học dựa trên dự án ....................................................................... 54 
1.2.3.5. Kĩ thuật dạy học .......................................................................................................... 85 
2.2.8.1. Cách tiến hành ..................................................................................... 85 
2.2.8.2. Ưu điểm và hạn chế ............................................................................ 85 
2.2.8.3. Ví dụ minh hoạ .................................................................................... 86 
2.2.9. Kĩ thuật sơ đồ tư duy ................................................................................. 86 
6 
2.2.9.1. Cách tiến hành ..................................................................................... 87 
2.2.9.2. Ưu điểm và hạn chế ............................................................................ 88 
2.2.9.3. Ví dụ minh hoạ .................................................................................... 88 
Nội dung 3. Lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề trong 
môn toán ......................................................................................................................... 90 
3.1. Chiến lược dạy học, giáo dục chủ đề, bài học .................................................. 90 
3.2. Cơ sở lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm 
chất, năng lực học sinh ............................................................................................ 92 
3.2.1. Mục tiêu dạy học ....................................................................................... 92 
3.2.2. Đặc điểm của nội dung dạy học ................................................................. 93 
3.2.3. Đặc điểm của PP, KTDH ........................................................................... 93 
3.2.4. Một số cơ sở khác ...................................................................................... 93 
3.3. Quy trình lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề (bài học)
 ................................................................................................................................. 93 
3.3.1. Xác định mục tiêu dạy học ........................................................................ 94 
3.3.2. Lựa chọn và xây dựng nội dung dạy học ................................................... 95 
3.3.3. Xác định phương pháp, kĩ thuật dạy học và phương tiện dạy học ............ 96 
3.3.4. Thiết kế tiến trình dạy học/ hoạt động ....................................................... 96 
3.4. Đánh giá việc lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học cho một chủ 
đề (bài học) .............................................................................................................. 98 
Phụ lục ............................................................................................................................ 102 
Phụ lục 1. Kế hoạch bài dạy minh hoạ ...................................................................... 102 
Phụ lục 2. Kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp ................................................................... 122 
Phụ lục 3. Khung kế hoạch bài dạy ........................................................................... 135 
Đánh giá khóa học ......................................................................................................... 138 
Danh mục tài liệu tham khảo ....................................................................................... 142 
7 
BAN BIÊN SOẠN TÀI LIỆU 
1. TS. Nguyễn Thị Nga, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
2. PGS.TS. Lê Thái Bảo Thiên Trung, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí 
Minh 
3. TS. Tăng Minh Dũng, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
4. TS. Vũ Như Thư Hương, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
5. ThS. Bùi Thị Thanh Mai, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
6. ThS. Ngô Minh Đức, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh 
7. TS. Phạm Sỹ Nam, Trường Đại học Sài Gòn 
8. PGS.TS. Nguyễn Danh Nam, Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên 
9. PGS.TS. Trần Kiêm Minh, Trường Đại học Sư phạm Huế 
CỘNG TÁC VIÊN 
1. TS. Hoa Ánh Tường, Trường Đại học Sài Gòn 
2. ThS. Lê Đại Dương, Trường Trung học thực hành Sài Gòn 
8 
KÍ HIỆU VIẾT TẮT 
Kí hiệu viết tắt Viết đầy đủ 
BCV Báo cáo viên 
CT Chương trình 
GDPT Giáo dục phổ thông 
GV Giáo viên 
HS Học sinh 
HV Học viên 
KHBD Kế hoạch bài dạy 
KTDH Kĩ thuật dạy học 
PPDH Phương pháp dạy học 
PP, KTDH Phương pháp, kĩ thuật dạy học 
THCS Trung học cơ sở 
9 
CHÚ GIẢI THUẬT NGỮ 
Thuật ngữ, 
khái niệm 
Giải thích 
Chuỗi hoạt động học Bao gồm nhiều hoạt động nối tiếp nhau trong tiến trình dạy học. 
Chủ đề dạy học Là đề tài hay vấn đề được chọn làm nội dung chính trong dạy học 
Chiến lược1 dạy học 
Trong giáo dục, chiến lược dạy học, giáo dục của giáo viên (GV) có thể 
hiểu là quan điểm về dạy học, giáo dục và kế hoạch tổng quát về sự 
phối hợp, vận dụng phù hợp các biện pháp, phương tiện, điều kiện 
nhằm định hướng thực hiện và hoàn thành hiệu quả các mục t...xa qua mạng 
Môn học/hoạt động giáo dục: Toán 
A. GIAI ĐOẠN 1: CHUẨN BỊ 
I. Phần giới thiệu 
Xem video giới thiệu về mô đun 2. 
II. Nhiệm vụ học tập của học viên 
HV thực hiện các nhiệm vụ học tập chính trong khoá bồi dưỡng như sau: 
Nhiệm vụ 1. Xem video, nghiên cứu thêm tài liệu đọc và Infographic. 
Nhiệm vụ 2. Thực hiện bài kiểm tra cuối mỗi nội dung. 
Nhiệm vụ 3. Phản hồi, đánh giá về nội dung và hình thức học tập. 
III. Yêu cầu cần đạt của mô đun 
12 
HV sau khi hoàn thành khoá bồi dưỡng cần đạt những yêu cầu sau: 
Yêu cầu 1: Phân tích được những vấn đề chung về PP, KTDH phát triển PC, NL HS 
THCS. 
Yêu cầu 2: Lựa chọn, sử dụng được các PP, KTDH phù hợp ở cấp học THCS nhằm 
phát triển PC, NL HS trong môn Toán trong CT GDPT 2018. 
Yêu cầu 3: Lựa chọn, xây dựng được các chiến lược dạy học hiệu quả phù hợp với đối 
tượng HS THCS trong môn Toán. 
Yêu cầu 4: Hỗ trợ đồng nghiệp phát triển về kiến thức, kĩ năng và kinh nghiệm vận 
dụng PP, KTDH phát triển PC, NL HS ở trường THCS. 
IV. Ôn bài trước (Mô đun 1) 
Nghiên cứu lại nội dung mô đun 1, tập trung vào các nội dung: đặc điểm, mục tiêu, 
YCCĐ về PC, NL, nội dung giáo dục, định hướng về phương pháp giáo dục trong CT 
môn Toán. 
B. GIAI ĐOẠN 2: HỌC TẬP, THỰC HÀNH 
Nội dung 1: Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển 
phẩm chất, năng lực 
1. Tiến trình học tập nội dung 1: 
Hoạt động 1: 
a) Tên hoạt động: Khởi động 
Mô tả: Tìm hiểu về PC, NL trong CT GDPT 2018. 
b) Yêu cầu cần đạt 
- Trình bày được các PC chủ yếu và NL cốt lõi trong CT GDPT 2018. 
- Chỉ ra được PC chủ yếu và NL cốt lõi trong những tình huống cụ thể. 
c) Nhiệm vụ của học viên 
- Xem tài liệu đọc về PC, NL trong CT GDPT 2018. 
- Đọc 6 tình huống và trả lời câu hỏi: Tình huống đề cập đến PC hay NL nào được 
quy định trong CT GDPT 2018? 
d) Giám sát/Phản hồi/ Đánh giá 
- Giám sát: mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 
- Phản hồi: mức độ hoàn thành theo yêu cầu của hoạt động 1. 
- Đánh giá: đạt 6/6 tình huống (điều kiện). 
13 
e) Tài liệu/học liệu phục vụ hoạt động 1 
- Tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.1.1. 
- Bài tập tình huống. 
Hoạt động 2: 
a) Tên hoạt động: Thử tài 
Mô tả: Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển PC, NL. 
b) Yêu cầu cần đạt 
- Xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển PC, NL. 
- Phân tích được vai trò của các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển PC, 
NL. 
c) Nhiệm vụ của học viên 
- Nghiên cứu tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.1.2, về các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình 
thành và phát triển PC, NL. 
- Xác định yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển PC, NL thông 
qua các hình ảnh và phân tích được vai trò của từng yếu tố thể hiện qua việc trả lời câu 
hỏi. 
d) Giám sát/Phản hồi/ Đánh giá 
- Giám sát: mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 
- Phản hồi: mức độ hoàn thành theo yêu cầu của hoạt động 2. 
- Đánh giá: đạt 3/4 câu hỏi (điều kiện). 
e) Tài liệu/học liệu phục vụ hoạt động 2 
- Tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.1.2. 
- Hình ảnh phục vụ 4 câu hỏi 
Hoạt động 3: 
a) Tên hoạt động: Khám phá 
Mô tả: Tìm hiểu về các nguyên tắc dạy học phát triển PC, NL. 
b) Yêu cầu cần đạt 
- Xác định được các nguyên tắc dạy học phát triển PC, NL. 
- Phân tích được yêu cầu của các nguyên tắc dạy học phát triển PC, NL. 
c) Nhiệm vụ của học viên 
- Xem Infographic về các nguyên tắc dạy học phát triển PC, NL. 
14 
- Đọc tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.1.3 về các nguyên tắc dạy học phát triển PC, NL. 
d) Giám sát/Phản hồi/ Đánh giá 
- Giám sát: mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 
- Phản hồi: mức độ hoàn thành theo yêu cầu của hoạt động 3. 
- Đánh giá: hoàn thành nhiệm vụ xem tài liệu đọc và Infographic. 
e) Tài liệu/học liệu phục vụ hoạt động 3 
- Infographic. 
- Tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.1.3. 
Hoạt động 4: 
a) Tên hoạt động: Tìm hiểu 
Mô tả: Tìm hiểu xu hướng hiện đại về PPDH phát triển PC, NL. 
b) Yêu cầu cần đạt 
Phân tích được xu hướng hiện đại về PPDH phát triển PC, NL. 
c) Nhiệm vụ của học viên 
- Xem tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.2.3, về xu hướng hiện đại về PPDH phát triển 
PC, NL. 
d) Giám sát/Phản hồi/ Đánh giá 
- Giám sát: mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 
- Phản hồi: mức độ hoàn thành theo yêu cầu của hoạt động 4. 
- Đánh giá: hoàn thành nhiệm vụ xem tài liệu đọc. 
e) Tài liệu/học liệu phục vụ hoạt động 4 
- Tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.2.3. 
Hoạt động 5: 
a) Tên hoạt động: Nghiên cứu 
Mô tả: Tìm hiểu một số PPDH phát triển PC, NL theo xu hướng hiện đại. 
b) Yêu cầu cần đạt 
Xác định được một số PPDH phát triển PC, NL theo xu hướng hiện đại. 
c) Nhiệm vụ của học viên 
- Xem tài liệu đọc, nội dung 1, mục 1.2.3, về một số PP, KTDH phát triển PC, NL 
theo xu hướng hiện đại. 
- Xem infographic. 
15 
- Trả lời câu hỏi trắc nghiệm 
d) Giám sát/Phản hồi/ Đánh giá 
- Giám sát: mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 
- Phản hồi: mức độ hoàn thành theo yêu cầu của hoạt động 5. 
- Đánh giá: đạ