Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 51: Đoàn thuyền đánh cá - Hoàng Thị Hà

u chú thích 
 * Đọc 
 Cá nhụ cá chim cùng cá đé, Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé, Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.  
 Ta hát bài ca gọi cá vào, Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao, Biển cho ta cá như lòng mẹ, Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.  
 Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng, Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông, Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.  
 Câu hát căng buồm với gió khơi, Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời. Mặt trời đội biển nhô màu mới Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi . 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then, đêm sập cửa. Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! 
Thuyền ta lái gió với buồm trăng Lướt giữa mây cao với biển bằng, Ra đậu dặm xa dò bụng biển, Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
 – Huy Cận – 
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
 – Huy Cận – 
 I. ĐỌC & TÌM HIỂU CHUNG 
 1 . Tác giả: 
 2. Tác phẩm : 
 a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
 * Đọc 
 * Chú thích 
Từ ngữ 
Hình ảnh 
Giải thích 
Cá bạc 
Cá song 
Cá đé 
Cá chim 
Cá nhụ 
Cá thu 
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt. 
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi. 
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn. 
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn. 
Thân dài, hơi dẹt. 
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm tròn màu đen và hồng 
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
 – Huy Cận – 
 I. ĐỌC & TÌM HIỂU CHUNG 
 1 . Tác giả: 
 2. Tác phẩm : 
 a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
 b) Tìm hiểu chung về tác phẩm 
 - Hoàn cảnh sáng tác: 
 Viết năm 1958, trong một chuyến đi thực tế ở vùng đất Quảng Ninh 
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
 – Huy Cận – 
 I. ĐỌC & TÌM HIỂU CHUNG 
 1 . Tác giả: 
 2. Tác phẩm: 
 a) Đọc và tìm hiểu chú thích 
 b) Tìm hiểu chung về tác phẩm 
 - Hoàn cảnh sáng tác: 
 Viết năm 1958, trong một chuyến đi thực tế ở vùng đất Quảng Ninh 
 - Xuất xứ: 
 Rút trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng” 
 - Thể thơ: 
 7 chữ 
 - Phương thức biểu đạt: 
 Biểu cảm, miêu tả kết hợp với tự sự 
 - Bố cục: 
 3 phần 
 + Phần 1: Khổ 1, 2 
 Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá vào lúc hoàng hôn 
 + Phần 2: Khổ 3,4,5,6 
 Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển vào đêm 
 + Phần 3: Khổ cuối 
 Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về vào lúc bình minh 
 Bài thơ có bố cục theo hành trình của một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá (có sự kết hợp cả về thời gian và không gian): 
+ Thời gian : Theo nhịp tuần hoàn của vũ trụ: hoàng hôn -> đêm -> bình minh 
+ Không gian: Rộng lớn , bát ngát từ : Cảnh mặt trời lặn -> Cảnh đêm có trăng,sao mọc 
-> Cảnh bình minh lên. 
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
 – Huy Cận – 
 I. ĐỌC & TÌM HIỂU CHUNG 
 II. PHÂN TÍCH 
 1.Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá vào lúc 
 hoàng hôn 
 a) Khung cảnh thiên nhiên 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa . 
 Nghệ thuật: 
+ So sánh: Mặt trời- hòn lửa 
+ Nhân hóa: Sóng – cài then, đêm – sập cửa 
+ Động từ mạnh: cài, sập-> diễn tả hành động nhanh, 
 mạnh. Kết hợp với sự liên tưởng tưởng tượng. 
=> Thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ, huy hoàng đã đi vào thời khắc chuyển giao giữa ngày và đêm. Và thời khắc này diễn ra rất nhanh chóng. Biển trời,vũ trụ như một ngôi nhà lớn, mới đó còn rất rực rỡ mà giờ cửa đã đóng, then đã cài đó là dấu hiệu của một ngày chấm dứt, vũ trụ đi vào trạng thái nghỉ ngơi. 
b) Hình ảnh con người lao động 
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
=> Từ " lại " diễn tả hoạt động hàng ngày & thường xuyên của người dân biển. 
 => Đánh cá là công việc hết sức vất vả 
Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
=> Hình ảnh ẩn dụ 
Khí thế hào hứng, phấn khởi và tinh 
 thần lạc quan của người lao động. 
 Lời hát: Hát rằng .cá ơi! 
 =>Liệt kê, so sánh, nhân hóa, sử dụng 
 câu cầu khiến 
Tiếng hát di