Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Bài: Khái quát văn học dân gian Việt Nam

tâm và phổ biến bằng lời nói hoặc trình diễn cho người khác xem , nghe 
+ Truyền miệng theo : không gian : nơi này  nơi khác 
	 	 thời gian : đời này  đời khác 
ĐẶC 
TRƯNG 
CƠ 
BẢN 
CỦA 
VHDG 
VIỆT 
NAM 
I 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
+ có tác dụng truyền cảm và giáo dục 
1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng 
- Truyền miệng thông qua Diễn xướng dân gian 
+ Diễn xướng thông qua hoạt động nói , kể tác phẩm vhdg 
+ Diễn xướng thông qua hoạt động hát , diễn tác phẩm vhdg 
ĐẶC 
TRƯNG 
CƠ 
BẢN 
CỦA 
VHDG 
VIỆT 
NAM 
I 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
2. Văn học dân gian là sản phẩm của quá trình sáng tác tập thể 
- Quá trình sáng tác tập thể : 01 người  tập thể 
  tác phẩm VHDG ngày càng hoàn thiện 
- Tập thể : nhân dân lao động trong những hoạt động khác nhau của cộng đồng như : lao động , vui chơi , ca hát tập thể , lễ hội 
ĐẶC 
TRƯNG 
CƠ 
BẢN 
CỦA 
VHDG 
VIỆT 
NAM 
I 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
Trích đoạn chèo Thị Mầu lên chùa 
ĐẶC 
TRƯNG 
CƠ 
BẢN 
CỦA 
VHDG 
VIỆT 
NAM 
I 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
- VHDG tổng hoà trong mối quan hệ với các loại hình nghệ thuật dân gian khác và có một đời sống diễn xướng dân gian hào hứng và sôi động 
Khái niệm 
	VHDG là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng , sản phẩm của quá trình sáng tạo tập thể , nhằm mục đích phục vụ cho các hoạt động khác nhau của cộng động 
Các thể loại chính của VHDG Việt Nam: 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
II 
HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VHDG VIỆT NAM 
TT 
Thể loại 
TT 
Thể loại 
1 
Thần thoại 
7 
Tục ngữ 
2 
Sử thi 
8 
Câu đố 
3 
Truyền thuyết 
9 
Ca dao 
4 
Truyện cổ tích 
10 
Vè 
5 
Truyện ngụ ngôn 
11 
Truyện thơ 
6 
Truyện cười 
12 
Chèo 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
II 
HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VHDG VIỆT NAM 
1. Xác định thể loại của các tác phẩm văn học dân gian sau : 
Thánh Gióng 
Đăm Săn 
Thần trụ trời 
Sọ dừa 
Truyện cổ tích 
Thần thoại 
Sử thi 
Truyền thuyết 
1 
2 
4 
3 
A 
B 
C 
D 
Đáp án 
1D; 2C; 3B; 4A 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
2. Đặc trưng sau đây là của thể loại nào ? 
 kể về sự kiện và nhân vật lịch sử , 
 có yếu tố thần kỳ , 
 thể hiện thái độ của nhân dân đối với sự kiện , nhân vật lịch sử 
Truyện cổ tích 
Thần thoại 
Sử thi 
Truyền thuyết 
A 
B 
C 
D 
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VHDG VIỆT NAM 
3. Hãy xác định đặc trưng của các thể loại , lấy ví dụ minh hoạ ? 
Tục ngữ 
Câu đố 
Vè 
T ác phẩm tự sự dân gian bằng văn vần , lối kể mộc mạc 
Phần lớn nói về sự kiện , sự việc của làng , của nước 
 Câu nói hàm súc 
 Có hình ảnh , vần , nhịp 
 Đúc kết kinh nghiệm thực tiễn , dùng trong giao tiếp hằng ngày 
 Bài văn vần , câu nói có vần 
 Mô tả hình tượng khác lạ để người khác tìm lời giãi 
 Giải trí , rèn luyện tư duy  
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VHDG VIỆT NAM 
4. Nghe và xem 2 đoạn video sau , hãy cho biết đây là thể loại gì , có đặc trưng như thế nào ? 
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VHDG VIỆT NAM 
Ca dao 
Chèo 
 Lời thơ trữ tình 
 kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng 
Diễn tả thế giới nội tâm của con người 
 Tác phẩm sân khấu dân gian 
 kết hợp yếu tố trữ tình và trào lộng 
 Nhằm ngợi ca cái tốt , phê phán cái xấu 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
III 
NHỮNG 
GIÁ 
TRỊ 
CƠ 
BẢN 
CỦA 
VHDG 
VIỆT 
NAM 
1. VHDG là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống các dân tộc 
Tri thức 
VHDG 
Tự nhiên 
Xã hội 
Con người 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
Tri thức về tự nhiên 
Tục ngữ về thời tiết 
Chớp đông nhay nháy , gà gáy thì mưa 
Gió bấc hiu hiu , sếu kêu thì rét 
Ráng mỡ gà , ai có nhà phải chống 
Nhiều sao thì nắng , vắng sao thì mưa 
Trăng quầng trời hạn , trăng tán trời mưa 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
Tri thức về xã hội 
Tục ngữ 
Ăn 
Ở 
Hội hè 
Giao tế 
Mặc 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
Tri thức về con người 
Ca dao 
Con người trong các mối quan hệ xã hội 
Con người tr