Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Ôn tập văn học dân gian

 
DÂN GIAN . 
TEXT 
 Thần 
 thoại , sử thi , 
 truyền thuyết , 
 truyện cổ tích , 
 ngụ ngôn , 
 truyện cười , 
 truyện thơ 
- Tục ngữ 
- Câu đố . 
 - Ca dao 
 Vè 
Chèo . 
Tuồng . 
Rối 
BẢNG TỔNG HỢP SO SÁNH CÁC THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIAN ĐÃ ĐƯỢC HỌC 
Thể loại 
Mục đích sáng tác 
HT lưu truyền 
ND phản ánh 
Kiểu NV chính 
Đặc điểm nghệ thuật 
Sử  thi 
Ghi lại cuộc sống và ước mơ phát triển cộng đồng của người Tây nguyên xưa . 
XH Tây Nguyên cổ đại đang ở thời công xã thị tộc . 
 Kể  
Người anh hùng Sử thi cao đẹp  ( Đăm Săn ) 
Sử dụng biện pháp Nt : SS, phóng đại , trùng điệp tạo nên những hình tượng hoành tráng , hào hùng . 
Truyền thuyết 
Thể hiện thái độvà cách đánh giá của ND đ/v các sự kiện và NV lịch sử 
Kể - Diễn xướng 
Kể về các sự kiện LS & các NV lịch sử có thật nhưng đã được khúc xạ qua một cốt truyện hư cấu . 
Từ “ cái lõi là sự thật LS ” được hư cấu thành câu chuyện mang những yếu tố hoang đường , kì ảo . 
NV lịch sử được truyền thuyết hóa ( ADV, MC, Trọng Thủy ) 
Thể loại 
Mục đích sáng tác 
HT lưu truyền 
ND phản ánh 
Kiểu NV chính 
Đặc điểm nghệ thuật 
Truyện Cổ tích 
Truyện cười 
Thể hiện ước mơ của ND lao động trong XH có g/c : Chính nghĩa thắng gian tà  
Kể  
Xung đột XH, cuộc đấu tranh giưã Thiện và Ác , gian tà và chính nghĩa . 
Người con riêng , người con út , người lao động nghèo khổ bất hạnh  
Truyện hoàn toàn hư cấu , kết cấu theo đường thẳng có nhiều chi tiết hoang đường .. 
Mua vui , giải trí;châm biếm , phê phán ( Giáo dục trong nội bộ ND, & lên án , tố cáo g/c thống trị ) 
Kể  
Những điều trái tự nhiên , những thói hư tật xấu đáng cười trong XH. 
Kiểu nhân vật có thói hư tật xấu ( Anh học trò , thầy lí tham tiền ) 
Truyện ngắn gọn , tình huống bất ngờ , mâu thuẫn phát triển nhanh , kết thúc đột ngột , để gây cười . 
Thể loại 
Mục đích sáng tác 
HT lưu truyền 
ND phản ánh 
Kiểu NV chính 
Đặc điểm nghệ thuật 
Truyện thơ 
Ca dao 
Phản ánh đời sống và tâm tình của ND các dân tộc miền núi trong XHPK xưa . 
Kể  
Thân phận bất hạnh , ước mơ hạnh phúc của người nghèo . 
Người lao động nghèo , chịu nhiều bất hạnh 
Truyện thơ dài hàng ngìn câu , kết hợp kể cốt truyện , sự việc , thiên nhiên và tâm trạng NV. 
Nhằm diễn tả đời sống tâm hồn , tư tưởng , tình cảm của ND trong các quan hệ lứa đôi , gđình , quê hương , đất nước 
Đọc , Ngâm – Diễn xướng  
Ca dao than thân - Ca dao yêu thương tình nghĩa .- Ca dao hài hước . 
Thường là lời người phụ nữ bị lệ thuộc . - Lời tâm tình của chàng trai , cô gái , - Lời tâm sự của ND lao động . 
Lời ca thường ngắn , phần lớn đặt theo thể lục bát , ngôn ngữ gần với lời nói hàng ngày , giàu hình ảnh : SS, AD mang đậm sắc thái dân gian 
2/ Tăng tốc 
Em hãy kể tên một số tác phẩm VHDG mà em biết thuộc các thể loại : Tryền thuyết , truyện cổ tích , truyện cười ? 
Thánh 
Gióng 
Sự tích 
hồ Gươm 
Mai 
An Tiêm 
Sơn Tinh , 
Thủy Tinh . 
An Dương 
Vương 
Sự tích 
bánh chưng , 
bánh dày 
Con Rồng , 
Cháu Tiên . 
Truyền thuyết 
Sọ Dừa 
Cây tre 
trăm đốt 
Thạch 
Sanh 
Cóc 
kiện trời 
 Tấm Cám 
Chử 
Đồng Tử 
Em bé 
thông minh 
Truyện 
cổ tích 
Đẽo cày 
 giữa đường 
Thà chết 
Còn hơn . 
Nhưng nó 
phải bằng 
hai mày . 
Treo biển 
 Lợn cưới 
áo mới 
Tam đại 
Con gà 
Mất rồi 
Truyện 
cười 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
A 
N 
Ô CHỮ VĂN HỌC  
Ư 
Ơ 
N 
D 
Ơ 
Ư 
N 
G 
V 
G 
A 
N 
H 
D 
C 
O 
A 
N 
G 
I 
A 
N 
H 
K 
N 
 
H 
T 
E 
M 
T 
R 
U 
Y