Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Thực hành ẩn dụ, hoán dụ - Vũ Ngọc Tú

ới sự vật, sự việc khác có nét tương đồng với nó. 
D. Là gọi hoặc tả đồ vật, cây cối, con vật bằng các từ ngữ thường dùng để gọi hoặc tả người. 
A 
Câu 2: Hoán dụ là gì? 
A. Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượngkhác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. 
B. Là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt. 
C. Là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng với nó. 
D. Là gọi hoặc tả đồ vật, cây cối, con vật bằng các từ ngữ thường dùng để gọi hoặc tả người. 
A 
 Câu 5: Tác dụng của ẩn dụ và hoán dụ 
A.Tạo nhịp điệu 
B. Tạo ra sự cân đối, hài hòa trong diễn đạt. 
C. Tăng sức gợi hình, gợi cảm. 
D. Nhấn mạnh ý 
Câu 3: Ẩn dụ dựa trên mối quan hệ nào? 
A.Tương đồng C. Xâu chuỗi. 
 B. Gần gũi D.Thứ bậc 
Câu 4: Hoán dụ dựa trên mối quan hệ nào? 
 A.Tương đồng C. Gần gũi 
 B. Xâu chuỗi. D.Thứ bậc 
A 
C 
C 
Tiêu chí 
Ẩn dụ 
Hoán dụ 
Dấu 
hiệu nhận biết 
Phân loại 
Tác dụng 
A B 
gần gũi 
-Ẩn dụ hình thức 
-Ẩn dụ cách thức 
-Ẩn dụ phẩm chất  
-Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác 
- Lấy dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật 
- Lấy một bộ phận để gọi toàn thể 
- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng 
- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng 
Tăng sức gợi hình và gợi cảm cho diễn đạt 
 tương đồng 
A B 
Nghĩa biểu đạt 
Ẩn dụ 
Chàng trai 
Bến 
Thuyền 
 Cô gái 
Không cố định 
 Dễ thay đổi 
Cố định 
Không thay đổi 
 Thuyền ơi có nhớ bến chăng 
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền 
Giá trị tu từ: Khẳng định tình yêu thủy chung của cô gái với chàng trai 
Tăng sức gợi hình, gợi cảm 
THỰC HÀNH 
Tìm và phân tích phép ẩn dụ trong ngữ liệu 
 I. ẨN DỤ Bài 1 SGK Tr 135 
HẾT GIỜ 
Nhóm 1, 2 
THẢO LUẬN NHÓM 
Nhóm 3,4 
Bài 2 SGK Tr 136: Tìm và phân tích phép tu từ ẩn dụ trong các ngữ liệu sau 
(1) Dưới trăng quyên đã gọi hè 
 Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông 
 (Nguyễn Du , Truyện Kiều ) 
(2) Vứt đi những thứ văn nghệ ngòn ngọt, bày ra sự phè phỡn thỏa thuê hay cay đắng chất độc của bệnh tật, quanh quẩn vài tình cảm gầy gò của cá nhân co rúm lại. Chúng ta muốn có những cuốn tiểu thuyết, những câu thơ thay đổi được cả cuộc đời người đọc - làm thành người, đẩy chúng ta lên một sự sống trước kia chỉ đứng xa nhìn thấp thoáng. 
 ( Nguyễn Đình Thi , Nhận đường) 
(1) Dưới trăng quyên đã gọi hè 
 Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông 
 ( Nguyễn Du , Truyện Kiều) 
Bức tranh thiên nhiên mùa hè sinh động, giàu màu sắc. 
Tăng sức gợi hình, gợi cảm. 
Nghĩa biểu đạt: Hoa lựu đỏ như đốm lửa 
Ẩn dụ: Lửa lựu lập lòe 
 Giá trị tu từ 
 I. ẨN DỤ Bài 2 SGK Tr 136 
Tìm và phân tích phép ẩn dụ trong ngữ liệu 
Hình ảnh ẩn dụ 
Nghĩa biểu đạt 
Giá trị tu từ 
Bài 2 SGK Tr 136: Tìm và phân tích phép tu từ ẩn dụ trong các ngữ liệu sau: 
 (2) Vứt đi những thứ văn nghệ ngòn ngọt, bày ra sự phè phỡn thỏa thuê hay cay đắng chất độc của bệnh tật, quanh quẩn vài tình cảm gầy gò của cá nhân co rúm lại. Chúng ta muốn có những cuốn tiểu thuyết, những câu thơ thay đổi được cả cuộc đời người đọc - làm thành người, đẩy chúng ta lên một sự sống trước kia chỉ đứng xa nhìn thấp thoáng. 
 ( Nguyễn Đình Thi , Nhận đường) 
Tình cảm gầy gò 
- Tình cảm cá nhân nhỏ bé, ích kỉ 
 Phê phán văn chương thoát li đời sống. 
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm. 
Thứ văn nghệ ngòn ngọt 
Sự phè phỡn thỏa thuê” 
Cay đắng chất độc của bệnh tật 
- Văn chương thoát li đời sống 
- Sự hưởng lạc 
- Bi quan 
Tìm và phân tích phép hoán dụ trong các ngữ liệu sau: 
Thân phận nàng Kiều, phận gái lầu xanh trong xã hội cũ. 
Tăng sức gợi hình, gợi cảm. 
Má hồng : Người con gái đẹp 
Hoán dụ : Đầu xanh, má hồng 
 Giá trị tu từ 
(1) Đầu xanh đã tội tình gì, 
Má