Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 25: Đọc văn "Tam đại con gà" và "Nhưng nó phải bằng hai mày" - Bùi Thị Oanh

rào phúng : có mục đích phê phán mà đối tượng phê phán chủ yếu là các nhân vật thuộc tầng lớp trên trong xã hội nông thôn Việt Nam xưa.Ngoài ra cũng có khá nhiều truyện phê phán thói hư, tật xấu của nhân dân lao động. 
*Hai truyện cười “Tam đại con gà” và “Nhưng nó phải bằng hai mày” thuộc loại truyện cười nào?Nội dung phê phán của hai truyện cười này là gì? 
- “Tam đại con gà” và “Nhưng nó phải bằng hai mày” thuộc loại truyện cười trào phúng. 
- Nội dung của hai câu chuyện: phê phán thầy đồ dốt chữ và quan lại quan nhũng. 
II/Đọc hiểu: 
 A/ Truyện “Tam đại con gà”: 
 1/ Đọc – giải nghĩa từ khó: 
 -Đọc diễn cảm và sáng tạo thể hiện được không khí khôi hài. 
 2/ Tìm hiểu nội dung – nghệ thuật: 
a.Đối tượng và các tình huống gây cười: 
*Đối tượng của truyện cười là ai? Cái gây cười của đối tượng ấy được kể lại như thế nào? 
- Đối tựơng gây cười: là thầy đồ dốt nhưng lại khoe mình giỏi 
Mâu thuẫn trái tự nhiên . 
-Cái cười được thể hiện nhiều lần với nhiều tình huống gây cười khác nhau: 
 + Lần thứ nhất :Thầy không nhận ra mặt chữ “kê”. Học trò hỏi gấp, thầy nói liều 
 dốt kiến thức sách vở, dốt kiến thức thực tế. 
 + Lần 2 : Thầy sợ người khác biết cái dốt của mình, nên bảo học trò đọc khẽ 
 dấu dốt một cách láu cá. 
 + Lần 3 : Thầy tìm đến Thổ Công để xin quẻ âm dương, được Thổ công “giúp đỡ”, thầy đắc ý cho học trò đọc to 
 Cái dốt đã được khuếch đại. 
 +Lần 4 : Chạm trán với chủ nhà. 
 Thói dấu dốt bị lật tẩy. 
**Có ý kiến cho rằng : ThÇy đồ khá thông minh, nhanh trí trong việc “lấp liếm” sự dốt nát của mình.Theo em, điều này có đúng không? 
- Điều này hòan toàn không đúng. Bởi lẽ, thầy càng “lấp liếm” thì càng trở nên thảm hại, vì đó chỉ là “lý sự cùn”. 
* Như vậy, mâu thuẫn trái tự nhiên qua cách giải quyết các tình huống của thầy đồ đã được thể hiện như thế nào? 
- Đó là mâu thuẫn giữa cái dốt với sự dấu dốt . 
 Bản chất của cái dốt càng được ra sức che đậy thì càng bị lộ tẩy. 
b/Ý nghĩa phê phán của truyện: 
* Theo em, qua truyện “Tam đại con gà” nhân dân ta muốn phê phán điều gì? 
 - Truyện phê phán một tật xấu trong nội bộ nhân dân : 
 + Dốt mà còn sĩ diện hão để làm thầy người khác. 
 +Biết dốt mà còn che đậy sự dốt nát, không khiêm tốn học hỏi. 
->D «t mµ lµm thÇy ,®i d¹y trỴ hËu qu¶ kh«n l­êng 
 - Truyện còn nhắc nhở cảnh tỉnh những kẻ cũng mắc bệnh dốt- sĩ diện trong xã hội hôm nay . 
3/ Ghi nhớ : 
* Theo em, qua câu chuyện này, bài học mà mỗi người chúng ta cần ghi nhớ là gì? 
- Cái dốt không bao giờ che đậy được, mà càng dấu thì nó lại càng lộ ra và càng làm trò cười cho thiên hạ. 
-Tác giả dân gian đã rất thành công trong việc khai thác mâu thuẫn trái tự nhiên này để làm bật lên tiếng cười phê phán một cách hóm hỉnh, sâu sắc, đậm chất bình dân. 
B/Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” : 
 1/ Đọc và giải nghĩa từ khó : 
 - Đọc chính xác và sáng tạo đúng với giọng các nhân vật.Đặc biệt phải nhấn mạnh các yếu tố khôi hài như “ năm đồng ”, “ mười đồng ” , “ bằng hai mày ” 
 - Giải nghĩa từ khó : SGK 
2/ Tìm hiểu nội dung- ý nghĩa của truyện: 
 a. Nhân vật thầy Lý và việc xử kiện : 
 a1.Nhân vật thầy Lý : 
 *Đọc truyện, em thấy nhân vật thầy Lý là người như thế nào? 
-Thầy Lý là một viên quan xử kiện, đại diện cho sự công bằng của luật pháp. 
-Thầy được tiếng là xử kiện giỏi. 
a2.Việc xử kiện của thầy Lý: 
* Tình huống dẫn đến việc xử kiện của thầy Lý được kể lại như thế nào? 
- Cải và Ngô đánh nhau và c