Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 58+59: Đại Cáo bình ngô

Nh ững tác phẩm chính 
* Chữ Hán : 
Quân trung từ mệnh tập 
Bình Ngô đại cáo 
Ức Trai thi tập 
Chí Linh sơn phú 
Băng Hồ di sự lục 
Lam Sơn thực lục 
Văn bia Vĩnh Lăng  
Địa lý : Dư địa chí . 
* Chữ Nôm : Quốc âm thi tập . 
Quốc âm thi tập 
 2.Nguy ễn Trãi - nhà văn chính luận kiệt xuất . 
T ác phẩm tiêu biểu : Quân trung từ mệnh tập ; Bình Ngô đại cáo 
T ư tưởng chủ đạo : Nhân nghĩa,yêu nước thương dân . 
Ngh ệ thuật : đạt đến trình độ nghệ thuật mẫu mực về văn chính luận,luận điểm vững chắc,lập luận sắc bén,giọng điêu linh hoạt . 
Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận lỗi lạc nhất trong lịch sử văn học trung đại Việt Nam 
Lí tưởng : yêu nước , thương dân  Bui một tấc lòng ưu ái cũ  Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông 
Phẩm chất , ý chí : ngay thẳng , đấu tranh chống cường quyền , bạo ngược , bảo vệ chân lí : 
 Trừ độc , trừ tham , trừ bạo ngược 
 Có nhân , có trí , có anh hùng . 
 3. Nguyeãn Traõi - nhaø thô tröõ tình saâu saéc 
 Nguyeãn Traõi vöøa laø ngöôøi anh huøng vöøa laø ngöôøi traàn theá . 
Lí töôûng anh huøng : 
a. 
3.Nguyễn Trãi - nhà thơ trữ tình sâu sắc 
b. Con người trần thế  
Đau trước nghịch cảnh xã hội 
Yêu thiên nhiên 
Tình yêu , nỗi nhớ quê hương , tình cha con, bạn bè , nghĩa vua tôi  
=> Đây là vẻ đẹp nhân bản góp phần nâng người anh hùng dân tộc lên tầm nhân loại . 
Có cống hiến đặc biệt trong thơ Nôm 
4.Nghệ thuật . 
 + Thể loại : sáng tạo thể thơ : thất ngôn xen lục ngôn 
 Việt hoá thơ Đường . 
 + Ngôn ngữ : dùng chữ Nôm , sử dụng từ thuần Việt , vận dụng thành công tục ngữ , ca dao , lời ăn tiếng nói của nhân dân . 
 “ Thơ nôm Nguyễn Trãi bông hoa đầu mùa tuyệt đẹp của thơ Nôm Việt Nam” ( Lê Trí Viễn ). 
5. Tổng kết về sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi : 
Nguyễn Trãi là một thiên tài của nước Nam,là nhà chính luận kiệt xuất,nhà thơ trữ tình sâu sắc,người mở đường cho sự phát triển thơ VN bằng tiếng Việt.Thơ văn của ông kết tinh truyền thống văn học Lí - Trần , mở đường cho cả một giai đoạn phát triển mới , hội tụ cả hai nguồn cảm hứng lớn của văn học dân tộc:Yêu nước - nhân đạo.Với những cống hiến đặc biệt to lớn của mình,Nguyễn Trãi xứng đáng là danh nhân văn hóa thế giới 
III. Kết luận 
Nguyễn Trãi là bậc anh hùng dân tộc , một nhân vật toàn tài hiếm có nhưng lại phải chịu những oan khiên thảm khốc . 
Nhà thơ , nhà văn kiệt xuất , danh nhân văn hoá thế giới , có những đóng góp lớn cho sự phát triển của văn hoá , văn học dân tộc : 
Về nội dung : yêu nước và nhân đạo . 
Về nghệ thuật : đóng góp về thể loại và ngôn ngữ , khai sáng văn học tiếng Việt . 
 Chân dung Nguyễn Trãi 
Đền thờ Nguyễn Trãi 
Kịch “ Bí mật vườn Lệ Chi " 
(BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO ) 
PHẦN II: TÁC PHẨM 
Nguyễn Trãi 
ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ 
I. T ìm hiểu tiểu dẫn  1. Hoàn cảnh sáng tác 
 Sau khi quân ta đại thắng quân Minh , Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết Bình Ngô đại cáo . 
 2. Thể loại “ cáo ” 
 Thể văn chính luận có từ thời cổ Trung Quốc , dùng để trình bày một chủ trương , sự nghiệp , tuyên ngôn một sự kiện để mọi người cùng biết . 
 Viết bằng văn xuôi hay văn vần , văn biền ngẫu . 
 Văn hùng biện lời lẽ đanh thép , lí luận sắc bén , kết cấu chặt chẽ . 
3. Ý nghĩa nhan đề : 
 Nêu luận đề chính nghĩa . 
 Vạch rõ tội ác của kẻ thù . 
 Kể lại quá trình chiến đấu của nghĩa quân . 
 Tuyên bố chiến thắng , khẳng định sự nghiệp 
chính nghĩa . 
4. Bố cục TP : 4 phần 
 B ài cáo lớn tuyên bố về việc dẹp yên giặc Ngô 
nhân nghĩa – yên dân 
 điếu phạt - trừ bạo 
lập trường nhân nghĩa gắn liền với chống xâm lược . 
a.Tư tưởng nhân nghĩa 
1./Lu ận đề chính nghĩa 
II. Đọc hiểu văn bản 
Tư tưởng nhân nghĩa được Nguyễn Trãi nêu trực tiếp qua những câu văn nào?Cốt lõi nhân nghĩa của NTrãi là gì ? 
b/Chân lí độc lập 
Tác giả khẳng định quyền độc lập dựa trên những phương diện nào?Cách viết ra sao để khẳng định chủ quyền và niềm tự hào dân tộc ? 
 Thể hiện qua những phương diện sau : 
 Cương vực , lãnh thổ,lịch sử , phong tục , văn hiến,truyền thống,anh hùng hào kiệt  
Thể hiện lập trư