Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài: Khởi ngữ - Vũ Thị Phương

VN 
CN 
VN 
CN 
VN2 
VN1 
 a. Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động. 
 b. Giàu , tôi cũng giàu rồi. 
 c. Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có 
 thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
VN 
CN 
CN 
VN 
CN 
VN2 
VN1 
? Phân biệt từ in đậm với chủ ngữ trong mỗi câu: 
 Về vị trí? 
 Về quan hệ với vị ngữ? 
* Quan hệ trực tiếp: 
- Yếu tố khởi ngữ có thể lặp lại y nguyên ở phần câu còn lại: Giàu, tôi cũng giàu rồi. 
- Yếu tố khởi ngữ có thể lặp lại bằng một từ thay thế: Quyển sách này , tôi đã đọc nó rồi 
Các từ in đậm có thể có quan hệ trực tiếp với yếu tố nào đó trong phần câu còn lại nhưng cũng có quan hệ gián tiếp với nội dung phần câu còn lại . 
* Quan hệ gián tiếp 
- Kiện ở huyện , bất quá tốt lễ, quan trên mới xử cho được. 
 a. Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng. Còn anh , anh không ghìm nổi xúc động. 
 b. Giàu , tôi cũng giàu rồi. 
 c. Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ , chúng ta có 
 thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp. 
VN 
CN 
CN 
VN 
CN 
VN2 
VN1 
Các từ ngữ in đậm trên có tác dụng gì? 
a. Nhấn mạnh chủ thể của hành 
động được nói đến trong câu. 
b. Chỉ đề tài được nói đến trong 
câu (việc giàu). 
c. Nêu đề tài của câu, đó là sự 
g iàu đẹp của tiếng ta trong lĩnh 
 vực văn nghệ. 
Tiết 64 - Tiếng Việt : KHỞI NGỮ 
Tiết 93 - Tiếng Việt : KHỞI NGỮ 
 I. ĐẶC ĐIỂM VÀ CÔNG DỤNG 
CỦA KHỞI NGỮ TRONG CÂU 
Ví dụ: 
* Ghi nhớ ( sgk/8) 
2. Nhận xét: 
- Khởi ngữ là thành phần câu 
đứng trước chủ ngữ, nêu lên 
đề tài được nói đến trong câu 
- Trước khởi ngữ, thường có 
t hêm các quan hệ từ: Về, đối 
với, 
Nhóm: 1+ 2: Chủ đề môi trường 
Nhóm: 3 + 4: Chủ đề gia đình 
Thảo luận nhóm : 
? Từ nội dung liên quan đến các bức hình, em hãy đặt một câu có sử dụng khởi ngữ. Phân tích thành phần nòng cốt câu và xác định khởi ngữ. 
Tiết 93 - Tiếng Việt : KHỞI NGỮ 
 II. LUYỆN TẬP 
Tiết 93 - Tiếng Việt : KHỞI NGỮ 
BT1. Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau: 
a) Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức. 
 	 (Kim Lân , Làng) 
b) - Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. 
 	 (Nam Cao , Lão Hạc) 
c) Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. 
 (Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa) 
d) Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ. 
 (Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa) 
e) Đối với cháu, thật là đột ngột [] 
 (Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa) 
a) Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức. 
 	 (Kim Lân , Làng) 
b) - Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. 
 (Nam Cao, Lão Hạc) 
c) Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-xi-păng ba 
nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. 
 (Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa) 
d) Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ. 
 (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 
e) Đối với cháu, thật là đột ngột [] 
 (Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa) 
Khởi ngữ 
Khởi ngữ 
Khởi ngữ 
Khởi ngữ 
Khởi ngữ 
( ) 
( ) 
Tiết 93 - Tiếng Việt : KHỞI NGỮ 
Bài tập 2 : Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ “thì”) 
+ B1: Chuyển từ ngữ in đậm lên đầu câu làm khởi ngữ 
+ B2: Có thể thêm quan hệ 
từ vào trước khởi ngữ. 
+ B3: Trước cụm C – V làm nòng cốt câu, có thể thêm trợ từ “thì”. Nếu không dùng trợ từ “thì” phải dùng dấu phẩy. 
* Có ba bước: 
a) Anh ấy làm bài cẩn thận lắm. 
b) Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được. 
Thảo luận nhóm đôi 
Tiết 93 - Tiếng Việt : KHỞI NGỮ 
a) Anh ấy làm bài cẩn thận lắm . 
 Làm bài thì anh ấy cẩn thận lắm. 	 
b) Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được. 
 Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được. 
Khởi ngữ 
Khởi ngữ 
Khởi ngữ 
CN 
VN 
CN 
VN 
CN