Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 123: Nói với con (Tiết 1)

ẹp nhất trên đời. 
Người đồng mình thương lắm con ơiCao đo nỗi buồnXa nuôi chí lớn 
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốnSống trên đá không chê đá gập ghềnhSống trong thung không chê thung nghèo đóiSống như sông như suốiLên thác xuống ghềnhKhông lo cực nhọcNgười đồng mình thô sơ da thịtChẳng mấy ai nhỏ bé đâu conNgười đồng mình tự đục đá kê cao quê hươngCòn quê hương thì làm phong tụcCon ơi tuy thô sơ da thịtLên đườngKhông bao giờ nhỏ bé đượcNghe con. 
NÓI VỚI CON 
 Y Phương 
* Hoàn cảnh sáng tác: 
Sáng tác năm 1980 - thời điểm đất nước gặp rất nhiều khó khăn, vấn đề về lẽ sống chân chính được nhiều người đặt ra. 
* Thể thơ: 
Tự do. 
* Phương thức biểu đạt: 
Biểu cảm 
* Cảm xúc chủ đạo: 
Qua lời nói với con, Y Phương bộc lộ tình cảm gia đình, tình yêu và niềm tự hào về quê hương, dân tộc, đặc biệt là vấn đề lẽ sống chân chính. 
* Bố cục: 
 2 phần: 
+ Phần 1 (Từ đầu -> " đẹp nhất trên đời"): Nói với con về tình cảm cội nguồn. 
+ Phần 2 (Còn lại: Từ " Người đồng mình thương lắm" -> hết): Nói với con về những đức tính của người đồng mình. 
 Chân phải bước tới chaChân trái bước tới mẹMột bước chạm tiếng nóiHai bước tới tiếng cườiNgười đồng mình yêu lắm con ơiĐan lờ cài nan hoaVách nhà ken câu hátRừng cho hoaCon đường cho những tấm lòngCha mẹ mãi nhớ về ngày cướiNgày đầu tiên đẹp nhất trên đời. 
NÓI VỚI CON 
 Y Phương 
a. Khung cảnh gia đình: 
 “ Chân phải bước tới cha 
 Chân trái bước tới mẹ 
 Một bước chạm tiếng nói 
 Hai bước tới tiếng cười” 
- Lời thơ ngắn gọn, giản dị, tự nhiên. 
- Điệp cấu trúc câu, 
- Cách diễn đạt độc đáo: Sử dụng những thao tác tư duy không cùng hệ thống. 
=> Tái hiện khung cảnh gia đình đầm ấm, quấn quýt, hạnh phúc, tràn ngập tiếng nói, tiếng cười. 
hình ảnh cụ thể: 
 Tái hiện những bước đi chập chững của con. 
b. Nói với con về cội nguồn: 
* Quê hương: 
- Cuộc sống của con người quê hương: 
 “ Người đồng mình yêu lắm con ơi 
 Đan lờ cài nan hoa 
 Vách nhà ken câu hát” 
 + Cách gọi đậm chất miền núi, thân thương, trìu mến, : “ Người đồng mình ” 
 - Thiên nhiên quê hương: 
 “ Rừng cho hoa 
 Con đường cho những tấm lòng ” 
 + Nghệ thuật nhân hoá 
 + Các động từ “đan”, “cài”: Miêu tả cụ thể cuộc sống lao động, cho thấy sự cần cù, khéo léo. 
 + Hình ảnh “ Vách nhà ken câu hát ”: Cuộc sống tươi vui, lạc quan. 
=> Người quê hương có cuộc sống lao động cần cù, khéo léo, cốt cách tài hoa, tinh thần lạc quan, tươi vui. Con được lớn lên trong cuộc sống lao động ấy. 
=> Thiên nhiên quê hương thật tươi đẹp, nghĩa tình. Con lớn lên trong thiên nhiên đẹp và nghĩa tình ấy. 
 và ẩn dụ 
 + Hình ảnh thực: rừng, hoa, con đường. 
* Gia đình: 
 “ Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới 
 Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời” 
 Sử dụng từ ngữ : “ mãi nhớ về” 
=> Khẳng định: Cha, mẹ luôn nhớ về những ngày hạnh phúc để giữ gìn, tạo dựng cho con một không khí gia đình thuận hoà, hạnh phúc nhất, cho con điều kiện tốt nhất để con lớn lên, trưởng thành. 
 Y Phương là người cha yêu thương con thắm thiết, yêu quê hương sâu nặng. Nhà thơ muốn nhắc nhở con về cội nguồn sinh dưỡng để con biết yêu quý, trân trọng quê hương và gia đình. 
Tiểu kết 
Nghệ thuật: 
 Lời thơ giản dị, tự nhiên, sử dụng từ ngữ, cách diễn đạt độc đáo, điệp cấu trúc câu, phép nhân hóa, ẩn dụ  
Nội dung: 
 Nói với con về tình cảm cội nguồn, nhà thơ muốn nhắc con về cội nguồn sinh dưỡng để con biết yêu quý, trân trọng quê hương và gia đình. 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Trò chơi 
Những con số may mắn 
 Y Phương là người dân tộc nào? 
Dân tộc Tày 
 Cảm xúc chủ đạo của bài “Nói với con ”là gì? 
Tình cảm gia đình, tình yêu – niềm tự hào về quê hương, dân tộc mình, vấn đề lẽ sống chân chính. 
Chúc mừng! 
Bạn rất may mắn! 
Điệp cấu trúc câu, các hình ảnh “chân phải, chân trái”, “một bước, hai bước” ở bốn câu đầu bài thơ tái hiện điều gì? 
Những bước đi chập chững của con. 
Bốn câu thơ đầu: 
 “Chân phải bước tới cha Chân trái bước tới mẹ Một bước chạm tiếng nói Hai bước t