Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 28: Văn bản "Cảnh ngày xuân" - Nguyễn Thị Hương

o thể lục bát tả cảnh mùa xuân nên khi đọc giọng đọc say sưa , nhẹ nhàng , uyển chuyển . Chú ý ngắt nhịp phù hợp , đặc biệt 6 câu cuối cần đọc giọng chậm , sâu lắng , hơi buồn . 
III. Tìm hiểu văn bản : 
Đoạn thơ có kết cấu mấy phần ? Nội dung chính mỗi phần ? 
 3 phần: 
- P1: 4 câu đầu -> Khung cảnh ngày xuân. 
- P2: 8 câu tiếp -> Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh. 
- P3: Còn lại->Cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về. 
 Từ đó em có nhận xét gì về trình tự miêu tả của tác giả trong văn bản này ? 
- Trình tự thời gian : Sáng -> chiều 
- Trình tự miêu tả : Từ khái quát -> 
 cụ thể ( Từ khung cảnh mùa xuân -> lễ hội và con người ). 
1. Khung cảnh mùa xuân : 
Hai câu thơ đầu tác giả miêu tả khung cảnh mùa xuân như thế nào ? 
Ngày xuân con én đưa thoi 
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi 
Ngày xuân đã qua đi nhanh như con thoi , đã qua tháng giêng , tháng 2, bây giờ đã là tháng 3. 
Hãy chỉ rõ và phân tích những chi tiết gợi lên đặc điểm riêng của mùa xuân ? 
Cỏ non xanh rợn chân trời 
Cảnh lê trắng điểm một vài bông hoa 
-> cảnh tượng mùa xuân tháng ba được gợi lên với hình ảnh bầu trời trong sáng , mặt đất tươi xanh đầy sức sống , không gian yên ả, thanh bình 
? Trong đoạn thơ tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? Bức tranh xuân hiện lên với những vẻ đẹp nào nổi bật ? 
Cỏ non xanh rợn chân trời 
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa 
-> Bút pháp gợi tả , liên tưởng . 
=> Bức tranh xuân đẹp , khoáng đãng , giàu sức sống . 
2. Cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh : 
TIẾT 28 – Văn bản : CẢNH NGÀY XUÂN 
( Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du ) 
? Trong đoạn thơ , những lễ hội nào được nhắc đến ? 
Em hình dung được những gì về về lễ tảo mộ và hội đạp thanh trong tiết thanh minh trước đây ? 
- Lễ tảo mộ : người thân đi dọn dẹp sửa sang phần mộ cho người đã khuất 
- Hội Đạp Thanh : Chơi xuân ở chốn đồng quê . 
Cảnh lễ hội được tác giả gợi tả qua những hình ảnh , chi tiết nào ? 
- Gần xa nô nức Yến Anh . 
- Chị em  bộ hành chơi xuân . 
- dập dìu tài tử giai nhân 
- Thoi vàng vó rắc , tro tiền gió bay. 
Khi miêu tả cảnh lễ hội tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? 
- Dùng những từ loại : đt,tt,dt . 
- Biện pháp tu từ : so sánh . 
- Cách ngắt nhịp : Biến đổi ở 2 câu lục ( 2/4, 4/2 ngổn ngang ) 
-> Dùng những từ loại , biện pháp gợi tả . 
Cảnh lễ hội được hiện ra như thế nào ? 
=> Tấp nập , đông vui , rộn ràng , náo nhiệt . 
Ngày xuân ở nước ta rất nhiều lễ hội , hãy kể tên một số lễ hội mùa xuân mà em biết ? 
 Ngày xuân bên cạnh đi du xuân , người ta còn sắm lễ vật đi tảo mộ nhớ đến người đã khuất . Vậy khi đọc 2 câu thơ 
 Ngổn ngang gò đống kéo lên 
 Thoi vàng vó rắc , tro tiền giấy bay. 
gợi cho em suy nghĩ gì ? 
- Giữa cảnh du xuân là cảnh người đi tảo mộ . 2 câu thơ gợi lên hình ảnh một vùng mộ địa . Không khí buồn 
 -> Câu thơ ẩn chứa nỗi buồn kín đáo nhanh như gió cuốn thoi vàng , tro tiền gió bay nhẹ giữa trời xuân 
3 . Cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về : 
Cảnh vật, không khí mùa xuân ở 6 câu thơ có gì giống và khác 4 câu thơ đầu ? 
* Giống : 
Vẫn cảnh xuân , khí xuân,vẫn con người du xuân , ánh nắng xuân  
* Khác : 
- Thời gian về chiều “ tà,tà “” 
- Cảnh vật xuân buồn 
-Con người : Thơ thẩn -> Buồn , tiết nuối . 
Cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về được tác giả diễn tả qua chi tiết thời gian và không gian nào điển hình? 
- Tà tà bóng ngả về tây 
- Chị em thơ thẩn dan tay ra về 
- Nao nao dòng nước uốn quanh .. 
Những từ ngữ nào cho thấy tâm trạng của con người đã phủ lên cảnh vật ? 
Từ láy gợi cảm tà tà , thanh thanh , nao nao , đã bộc lộ tâm trạng con người . Đó là cảm giác bâng khuâng xao xuyến về một ngày xuân đang còn mà như linh cảm về điều chảng lành sắp xảy ra . 
-> Từ láy , từ gợi hình => Tâm trạng buồn , cảnh thưa thớt , sự nuối tiếc . 
Cảnh xuân ở 6 câu cuối không còn sức sống như 4 câu thơ đầu mà bắt đầu lặng xuống, nhạt dần.Anh nắng nhạt, cảnh vật chuẩn bị chìm vào bóng đêm con người t