Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 3: Các phương châm hội thoại - Nguyễn Thường Kham

thành phố . 
KL : Khi nói, câu phải có nội dung đúng với yêu cầu giao tiếp, không nên nói thiếu những gì mà giao tiếp đòi hỏi . Không nên nói ít hơn những gì mà giao tiếp đ òi hỏi 
dưới nước 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I. Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
b.Ví dụ 2: Lợn cưới áo mới 
 Có anh tính hay khoe của . Một hôm , may đư ợc cái áo mới , liền đ em ra mặc , rồi đ ứng hóng ở cửa , đ ợi có ai đi qua người ta khen . Đ ứng mãi từ sáng đ ến chiều ch ả có ai hỏi cả, anh ta tức lắm. 
 Đ ang tức tối , chợt thấy một anh tính cũng hay khoe , tất tưởi chạy đ ến hỏi to : 
Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không ? 
Từ lúc tôi mặc cái áo mới này , tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả! 
 ( Theo Truyện cười dân gian Việt Nam ) 
 => Từ ng ữ không cần thiết trong câu hỏi là: “ cưới ’’ và câu tr ả lời “ từ lúc tôi mặc chiếc áo mới này ”. 
 KL: Khi giao tiếp cần nói có nội dung, nội dung phải đáp ứng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa . Không nên nói nhiều hơn những gì mà câu hỏi yêu cầu 
lợn cưới 
áo mới 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
II . Phương châm về chất 
1. Ví dụ Qu ả bí khổng lồ 
Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí . Một anh thấy quảbí to, kêu lên : 
 - Chà, qu ả bí kia to thật ! 
 Anh bạn có tính hay nói khoác , cười mà bảo rằng : 
 - Thế th ì đã lấy gì làm to. Tôi đã từngthấy những qu ả bí to hơn nhiều . Có một lần , tôi tận mắt trông thấy một qu ả bí to bằng cả cái nh à đằ ng kia kìa . 
 Anh kia nói ngay : 
 - Thế th ì đã lấy gì làm lạ. Tôi còn nhớ , một bận tôi trông thấy một cái nồi đ ồng to bằng cả cái đì nh làng ta . 
 Anh nói khoác ngạc nhiên hỏi : 
 - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy ? 
 Anh kia giải thích : 
 - Cái nồi ấy dùng để luộc qu ả bí anh vừa nói ấy mà. 
 Anh nói khoác biết bạn chế nhạo mình bèn nói lảng sang chuyện khác . 
qu ả bí 
bằng cả cái nh à 
nồi đ ồng 
bằng cả cái đì nh 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
II . Phương châm về chất 
Nói đ úng , không nói những đ iều chưa chắc chắn. 
=> Truyện phê phán tính khoác loác của người đ ời . Nh ư vậy , trong giao tiếp cần tránh nói đ iều mà mình không tin là đ úng hay không có bằng chứng . 
Kết luận : Nói những thông tin có bằng chứng xác thực , không nói ra những đ iều mà mình chưa chắc chắn . Khi giao tiếp đ ừng nói những đ iều mà mình không tin là đ úng . 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
II . Phương châm về chất 
Nói đ úng , không nói những đ iều chưa chắc chắn. 
III. Luyện tập : 
Câu1 . Đ iền đ úng sai sau mỗi ý kiến 
 Thể hiện đ úng phương châm hội thoại khi giao tiếp có nghĩa là: 
 A. Nói huyên thuyên chuyện trên trời dưới đ ất . 
 B. Nói có nội dung, nội dung đủ, đáp ứng yêu cầu giao tiếp . 
 C. Nói đ iều xác thực . 
 D. Nói bóng gió , lấp lửng . 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
II . Phương châm về chất 
Nói đ úng , không nói những đ iều chưa chắc chắn. 
III. Luyện tập : 
Câu 2: Hãy chọn ý kiến đ úng nhất ! 
 Tuân thủ phương châm hội thoại về chất khi giao tiếp có nghĩa là: 
A Vừa nói vừa đá nh trống lảng 
B Nói mơ hồ 
C Nói quanh co dài dòng lê th ê 
D Không nói những đ iều mà mình không tin là đ úng , không có bằng chứng xác thực . 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
II . Phương châm về chất 
Nói đ úng , không nói những đ iều chưa chắc chắn. 
III. Luyện tập : 
Bài 1 
Câu a: Vi phạm phương châm về lượng Thừa cụm từ : nuôi ở nh à. 
Vì “ gia súc ” vật nuôi trong nh à. 
Câu b: Tương tự câu a 
Loài chim: bản chất có 2 cánh nên cụm từ có hai cánh thừa. 
Tiết 3 : Các phương châm hội thoại 
I Phương châm về lượng 
Nói đủ, không thừa , không thiếu 
II . Phương châm về chất 
Nói đ úng , không nói những đ iều