Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 54: Đoàn thuyền đánh cá (Tiết 1)

y bạc đuôi vàng loé rạng đông, 	Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. 
 Câu hát căng buồm với gió khơi,  Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.  Mặt trời đội biển nhô màu mới  Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. 
 2. Tìm hiểu chú thích 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
Tiếp xúc văn bản 
 1. Đọc 
Từ ngữ 
Hình ảnh 
Đặc điểm 
Cá bạc 
Cá thu 
Cá song 
Cá chim 
Cá nhụ 
Cá đé 
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt. 
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi. 
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn. 
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồng 
Thân dài, hơi dẹt. 
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn. 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
2. Tìm hiểu chú thích 
 a, Tác giả: 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
Tiếp xúc văn bản 
 1. Đọc 
Tiếp xúc văn bản 
 1. Đọc 
 2. Tìm hiểu chú thích 
 a, Tác giả: 
Tiểu sử: 
 - Tên đầy đủ là Cù Huy Cận (1919 – 2005) 
 - Quê quán : Ân Phú – Vụ Quang - Hà Tĩnh. 
 - Nổi tiếng trong phong trào Thơ mới (trước 1945), tiêu biểu cho nền thơ hiện đại Việt Nam từ sau năm 1945. 
 - Huy Cận được nhà nước trao tặng giải thưởng về văn học nghệ thuật năm 1996 
Sự nghiệp: 
 - Phong cách thơ: 
 + Trước Cách mạng tháng Tám, thơ ông giàu chất triết lí, thấm thía nỗi buồn ảo não, tràn ngập cái sầu nhân thế. 
 + Sau Cách mạng, thơ Huy Cận dạt dào niềm vui, là bài ca vui về cuộc đời, là bài thơ yêu thiên nhiên, con người và cuộc sống. 
 - Các tác phẩm chính : Lửa thiêng(1940);Vũ trụ ca(1942);Trời mỗi ngày lại sáng(1958);Đất nở hoa(1960);Bài thơ cuộc đời(1963);Hai bàn tay em(1967) 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
Trước Cách mạng 
Sau Cách mạng 
 2. Tìm hiểu chú thích 
 a, Tác giả: 
 b. Tác phẩm 
 - Hoàn cảnh sáng tác: Viết năm 1958, khi Huy Cận có chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. 
- In trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958). 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
=> Cảm hứng thơ là sự thống nhất giữa hai nguồn cảm hứng: thiên nhiên vũ trụ và con người lao động trong cuộc sống mới. 
Bài thơ nằm trong tập "Trời mỗi ngày lại sáng" (1958 ) 
?Vận dụng kiến thức địa lý, em hãy chỉ ra vị trí của tỉnh Quảng Ninh trên bản đồ Việt Nam ? 
 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ 
	Huy Cận 
 `	Mặt trời xuống biển như hòn lửa  	Sóng đã cài then, đêm sập cửa. 	 
	Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,  	Câu hát căng buồm cùng gió khơi. 
	Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, 	Cá thu biển Đông như đoàn thoi 	Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. 	Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! 
 	Thuyền ta lái gió với buồm trăng 
	Lướt giữa mây cao với biển bằng,  	 Ra đậu dặm xa dò bụng biển,  	 Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 
	Cá nhụ cá chim cùng cá đé, 	Cá song lấp lánh đuốc đen hồng, 	Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé, 	Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long. 
 	Ta hát bài ca gọi cá vào, 
	Gõ thuyền đã có nhịptrăng cao,  	 Biển cho ta cá như lòng mẹ,  	 Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. 
	Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, 	Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng, 	Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông, 	Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. 
 	Câu hát căng buồm với gió khơi, 	Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.  	Mặt trời đội biển nhô màu mới  	Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi. 
3. Bố cục 
 Thể thơ: 7 chữ. 
 Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, miêu tả. 
 Bố cục: Triển khai theo trình tự một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá 
+ Chia 3 phần: 
 - Hai khổ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá lúc hoàng hôn . 
 - Bốn khổ tiếp: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển trong một đêm trăng đẹp. 
 - Khổ cuối : Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về trong ánh bình minh. 
Thời gian: Theo nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến buổi bình minh . 
- Không gian: rộng lớn bao la và thơ mộng ( mặt trời, biển, trăng, sao, mây, gió ... ) 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
II. Phân tích văn bản 
1. Cảnh đoàn thu...n bảo vệ biển như bảo vệ chính mình bảo vệ với ý thức cao và bằng hành động cụ thể. Mỗi người dân phải nâng cao ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường, không được xả rác bừa bãi 
II. Phân tích văn bản 
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
 NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng 
 Mặt trời như hòn lửa 
 Sóng cài then 
 Đêm sập cửa 
Hoàng hôn k ì vĩ, 
tráng lệ 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
Thiên nhiên 
Đi vào trạng 
thái nghỉ ngơi 
Con người bắt đầu 
1 cuộc hành trình 
Lênh đênh trên biển 
 Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào 
trạng thái nghỉ ngơi 
Con người mang tầm vóc vũ trụ 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới ta 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới 
Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người 
lao động 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
01 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
22 
25 
24 
23 
32 
29 
28 
30 
27 
26 
40 
41 
31 
39 
38 
37 
36 
35 
34 
33 
42 
57 
55 
53 
56 
54 
52 
51 
50 
49 
48 
47 
46 
45 
44 
60 
59 
58 
43 
* C©u hái th¶o luËn 
? Nội dung câu 
hát của những 
ngư dân diễn 
tả điều gì? 
 Ca ngợi biển giàu có, với những loài cá quí . 
 Thể hiện ước mơ đánh bắt được nhiều hải sản 
 Tâm hồn chan chứa niềm vui, phấn khởi, sôi nổi 
 Khát vọng chinh phục thiên nhiên 
Niềm vui của những con người lao động có tư thế làm chủ thiên nhiên, đất nước, làm chủ cuộc đời, làm chủ công việc mà họ suốt đời gắn bó 
II. Phân tích văn bản 
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
 NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng 
 Mặt trời như hòn lửa 
 Sóng cài then 
 Đêm sập cửa 
Hoàng hôn k ì vĩ, 
tráng lệ 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
Thiên nhiên 
Đi vào trạng 
thái nghỉ ngơi 
Con người bắt đầu 
1 cuộc hành trình 
Lênh đênh trên biển 
 Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước 
 vào trạng thái nghỉ ngơi 
Con người mang tầm vóc vũ trụ 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới ta 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới ta 
Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người 
lao động 
NT: Ẩn dụ, so sánh, liên tưởng 
 Khí thế của đoàn người ra khơi 
 thật mạnh mẽ, tươi vui lạc quan. 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
II. Phân tích văn bản 
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
 NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng 
 Mặt trời như hòn lửa 
 Sóng cài then 
 Đêm sập cửa 
Hoàng hôn k ì vĩ, 
tráng lệ 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
Thiên nhiên 
Đi vào trạng 
thái nghỉ ngơi 
Con người bắt đầu 
1 cuộc hành trình 
Lênh đênh trên biển 
 Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước 
 vào trạng thái nghỉ ngơi 
Con người mang tầm vóc vũ trụ 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới ta 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới ta 
Ẩn dụ chỉ niềm vui, sự phấn chấn của người 
lao động 
NT: Ẩn dụ, so sánh, liên tưởng 
Khí thế của đoàn người ra khơi 
 thật mạnh mẽ, tươi vui lạc quan. 
NT: Ẩn dụ, nhân hoá, so sánh, liên tưởng, đối lập 
Tiết 54: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ ( Tiết 1) 
 Huy Cận 
II. Phân tích văn bản 
1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
Mặt trời xuống biển như hòn lửa 
Sóng đã cài then đêm sập cửa 
 NT: Nhân hoá, so sánh, liên tưởng 
 Mặt trời như hòn lửa 
 Sóng cài then 
 Đêm sập cửa 
Hoàng hôn k ì vĩ, 
tráng lệ 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
- Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi 
Thiên nhiên 
Đi vào trạng 
thái nghỉ ngơi 
Con người bắt đầu 
1 cuộc hành trình 
Lênh đênh trên biển 
 Vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ bước vào 
trạng thái nghỉ ngơi 
Con người mang tầm vóc vũ trụ 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi 
 Hát rằng cá bạc biển Đông lặng 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi 
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng 
 Đến dệt lưới ta 
- Câu hát căng buồm cùng gió khơi