Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 9+10: Ôn bổ sung văn bản "Đồng chí" và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính"

b. Giải thích từ: “Mặc kệ”: diễn tả sự mạnh mẽ, dứt khoát, sẵn sàng ra đi cứu nước 
- Họ vẫn gắn bó sâu nặng với ruộng nương với gian nhà thân thiết song họ sẵn sàng bỏ lại tất cả để ra đi vì nghĩa lớn. 
- Hình ảnh nhân hóa, hoán dụ: “giếng nước, gốc đa” thể hiện tình cảm của quê hương với người lính và của người lính đối với quê hương. 
- Giếng nước gốc đa được tác nhân hóa như có linh hồn hướng theo người lính 
- Người lính ra đi cũng mang theo niềm thương nhớ quê nhà . 
c. Liên tưởng tới câu ca dao: 
	 Anh đi anh nhớ quê nhà 
	Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương 
	Nhớ ai dãi nắng dầm sương 
	Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao. 
- Cơ sở liên tưởng: Những hình ảnh quen thuộc của quê hương: canh rau muống, cà, tương .. 
ế . (0,25 điểm) 
Bài tập 2: 
	 Để phân tích 7 câu thơ đầu bài thơ “Đồng chí” một bạn học sinh viết: “ Cơ sở của tình đồng chí được thể hiện rõ trong khổ thơ đầu bài thơ “Đồng chí”.” 
a. Chép chính xác 7 câu thơ đầu của bài thơ. 
b. Lấy câu văn đã cho làm câu mở đoạn cho đoạn văn tổng - phân - hợp hoặc diễn dịch, em hãy viết tiếp 7 câu văn nữa để hoàn chỉnh đoạn văn, trong đoạn văn có dùng phép liên kết (chỉ rõ phép liên kết). 
* Gợi ý: 
a. Chép chính xác 7 câu đầu theo SGK NV 9 tập 1 
b. Đoạn văn 
 Nội dung: Sự hình thành cơ sở của tình đồng chí 
- Họ có cùng hoàn cảnh xuất thân: đều xuất thân từ những nông dân nghèo, ở mọi miền quê của Tổ quốc, đều xa lạ về đây tụ hội. 
- Cùng sát cánh bên nhau theo tiếng gọi của cuộc kháng chiến, cùng chung nhiệm vụ, mục đích, lí tưởng 
- Cùng nhau trải qua những thử thách gian khó 
- “Đồng chí” là kết tinh cao độ của tình bạn và tình người, nó như nốt nhạc làm bừng sáng cả bài thơ là kết tinh của một tình cảm cách mạng mới mẻ chỉ có ở thời đại mới. 
Bài tập 3: Bằng tâm hồn nhạy cảm, ngang tàng, tinh nghịch, Phạm Tiến Duật đã làm hiện ra hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn với những nét tính cách thật cao đẹp: 
1. Đoạn thơ trên nằm trong tác phẩm nào? Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm ấy? 
2. Theo SGV NV 9 tập 1, bài thơ “ thu hút người đọc ở cái vẻ lạ độc đáo” của nhan đề. Em hãy nêu rõ cái vẻ lạ và độc đáo đó. 
3. Hình ảnh “con đường chạy thẳng vào tim” ở đoạn thơ trên khiến em liên tưởng đến câu thơ nào cũng trong bài thơ ấy nói tới trái tim người chiến sĩ? Cho biết điểm giống nhau và khác nhau về ý nghĩa của hai hình ảnh này? 
4. Mở đầu đoạn văn phân tích 8 câu thơ trên, 1 bạn HS viết: “ Bài thơ mở đầu với hình ảnh độc đáo về chiếc xe không kính và tư thế hiên ngang của người chiến sĩ lái xe”. Em hãy hoàn chỉnh đoạn văn bằng cách viết tiếp khoảng 10 câu theo phép lập luận T-P-H, trong đó có sử dụng phép thế và một câu bị động. 
" Không có kính không phải vì xe không có kính 
Bom giật bôm rung kính vỡ đi rồi 
Ung dung buồng lái ta ngồi 
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng 
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng 
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim 
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim 
Như sa như ùa vào buồng lái.„ 
* Gợi ý: 
1.- Tác phẩm: Bài thơ ... 
- Tác giả: Phạm Tiến Duật 
- Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1969, cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt, nhà thơ cũng là một chiến sĩ hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn. 
2. Ý nghĩa nhan đề: 
- Nhan đề làm nổi bật hình ảnh độc đáo của toàn bài: những chiếc xe không kính. Đây là phát hiện thú vị, mới lạ thể hiện sự gắn bó, am hiểu hiện thực chiến tranh của tác giả 
- Vẻ khác lạ còn ở hai chữ “bài thơ” tưởng như rất thừa nhưng là sự khẳng định chất thơ của hiện thực, của tuổi trẻ hiên ngang dung cảm, vượt lên thiếu thốn, nguy hiểm của chiến tranh 
3. Câu thơ “Chỉ cần trong xe có 1 trái tim” 
- Giống: Đều diễn tả tình yêu đất nước cháy bỏng của người chiến sĩ 
- Khác: 
+Hình ảnh “Con đường ...” gợi lên 1 con đường có thật khi xe lao nhanh, nhưng đằng sau hiện thực ấy là hình ảnh con đường chiến đấu vì độc lập tự do của dân tộc thôi thúc các anh tiến lên phía trước. 
+Hình ảnh “Chỉ cần trong xe có 1 trái tim”: là ý chí kiên cường bất chấp gian nguy của người chiến sĩ lái xe. Đây là hình ả