Bài giảng Vật lý Lớp 10 - Tiết 26: Thế năng - Trần Viết Thắng

a tốc rơi tự do hay gia tốc trọng trường 
Hướng dẫn HS tr ả lời C 1 
Giới thiệu khái niệm trọng trường đ ều 
Học sinh 
Giáo viên 
Hướng dẫn HS tr ả lời C 1 
HS tr ả lời C 1 
? Biểu thức ĐL II Niutơn 
Hướng dẫn HS đ ọc SGK 
Yêu cầu HS nhận xét về kh ả năng sinh công của vật có k.l. m ở độ cao z 
Tìm ví dụ chứng tỏ vật có khối lượng . m khi đưa lên độ cao z, lúc rơi xuống có thể sinh công 
2. Thế năng trọng trường . 
Học sinh 
Giáo viên 
Học sinh 
Giáo viên 
? Khi vật m ở độ cao z có kh ả năng sinh công , chứng tỏ diều gì.? 
 Tr ả lời các câu hỏi ; phát biểu , ghi chép ĐN thế năng 
Tính công của trọng lực khi vật có khối lượng m rơi không vận tốc ban đ ầu từ độ cao z xuống đ ất . 
Các nhóm HS trao đ ổi và trình bày cách tính . 
HS ghi kết qu ả và viết biểu thức tính thế năng trọng trường : W t = mgz 
Vật có năng lượng . 
Dạng năng lượng này gọi là thế năng trọng trường ( thế năng hấp dẫn ) 
A = Pz = mgz 
Học sinh 
Giáo viên 
? Thế năng của một vật phụ thuộc vào các yếu tố nào. 
Từ biểu thức tính thế năng trọng trường : 
W t phụ thuộc g, z 
Trong trọng trường đ ều ? 
Khi vật ở trên mặt đ ất : . z = 0 W t = 0 
Vị trí mà thế năng bằng 0 đư ợc gọi là gốc hay mốc thế năng 
W t phụ thuộc z 
HS ghi chép khái niệm về gốc hay mốc thế năng 
W t = mgz 
Học sinh 
Giáo viên 
? Thế năng của một vật phụ thuộc vào yếu tố nào nữa không ? 
Vào mốc thế năng . 
Tr ả lời C3 
W t có thể : > 0; = 0; < 0 
Khi tính độ cao z ta chọn chiều dương hướng lên trên . 
Chọn mốc thế năng tại O. Xỏc định vị trớ tại đú thế năng tại: = 0, > 0; < 0 
A 
O 
B 
Wto = 0 
Wt A > 0 
Wt B < 0 
3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực 
Học sinh 
Giáo viên 
Xét vật m rơi từ độ cao z M đ ến độ cao z N 
Tính công của trọng lực và độ giảm thế năng 
Khi vật rơi thẳng đ ứng 
A MN = mgz M – mgz N 
Khi vật chuyển dời từ độ cao z M đ ến độ cao z N theo một đư ờng bất kì th ì ta cũng luôn có : 
A MN = mgz M – mgz N 
M 
N 
z M 
z N 
M 
N 
3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực 
Học sinh 
Giáo viên 
Xét vật m rơi từ độ cao z M đ ến độ cao z N 
Tính công của trọng lực và độ giảm thế nănag W tMN = W tM – W tN 
M 
N 
z M 
z N 
M 
N 
A MN = mgz M – mgz N 
A MN = W tM - W tN 
 W tMN = W tM – W tN 
 = mgz M – mgz N 
 W tMN = A MN 
3. Liên hệ giữa biến thiên thế năng và công của trọng lực 
Học sinh 
Giáo viên 
Xét vật m rơi từ độ cao z M đ ến độ cao z N 
A MN = W tM - W tN 
HS rút ra các nhận xét về sự thay đ ổi thế năng khi vật CĐ trong trọng trường 
* Khi z giảm W t giảm th ì trọng lực sinh công dươnag: A > 0 
* Khi z tăng W t tăng th ì trọng lực sinh công âm : A < 0 
M 
N 
z M 
z N 
M 
N 
1. Biểu thức của thế năng trọng trường (trục z, chiều dương hướng lờn) là: 
2 . Biểu thức của thế năng trọng trường (trục z, chiều dương hướng xuống) là: 
3 . Khi vật rơi tự do động năng của vật tăng cũn thế năng 
4. Dạng cơ năng mà vật cú được khi chuyển động 
5 . Khi vật chuyển động trũn đều. 
6. Đại lượng tỉ lệ với bỡnh phương động lượng 
a. là động năng 
b. – mgz + C 
c. + mgz + C 
d. Thỡ động năng của vật 
 khụng đổi. 
đ. Thỡ động năng và động 
 lượng của vật khụng đổi. 
e. Giảm. 
CỦNG CỐ: Ghộp một mệnh đề ở cột bờn trỏi với một mệnh đề ở cột bờn phải để được cõu đỳng 
1: c 
2: b 
3: e 
4: a 
5: d 
6: a 
Củng cố : 
1. Thế năng trọng trường của một vật phụ thuộc vào các yếu tố nào? Chọn đáp án sai 
A. Khối lượng của vật m 
B. Vận tốc của vật v 
C. Mốc thế năng 
D. Độ cao của vật z 
Đáp số B. 
B. Vận tốc của vật v 
Củng cố : 
2. Thế năng trọng trường của một vật thay đ ổi nh ư thế nào ? Chọn đáp án đ úng nhất 
A. Tăng gấp hai lần khi độ cao z tăng gấp 2 lần 
C. Không phụ thuộc mốc thế năng 
D. Giảm đi 4 lần khi khối lượng và độ cao của vật đ ều giảm đi 2 lần 
Đáp số B. 
B. Không thay đ ổi khi khối lưọng tăng lên 2 lần còn độ cao giảm đi 2 lần 
Về nh à 
1. Chứng minh câu C4, C5 
2. Làm bài tập 2, 3 tr. 141 SGK 
3.