Bài giảng Vật lý Lớp 11 - Bài 25: Tụ cảm - Đặng Ngọc Chính

t hiện từ trường B trong lòng khung dây : B~i 
Từ thông qua mạch kín (C):  = BS ~B 
i 
Với L: + Là hệ số tự cảm của ống dây . 
	+ Phụ thuộc vào dạng hình học của vòng dây 
	 + Đơn vị : H (Henry) 
Từ thông riêng : 
~i 
Hoạt động nhóm : 
X ác định độ tự cảm của ống dây có chiều dài l, tiết diện S, gồm N vòng dây 
Từ trường trong lòng ống dây : 
Từ thông xuyên qua lòng ống 
dây gồm N vòng dây :  = NBS 
L 
Phân biệt từ thông riêng với từ thông đã học ? 
Có thể xảy ra hiện tượng cảm ứng điện từ trong một mạch kín có dòng điện cường độ i không ? 
I. Hiện tượng tự cảm : 
Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên của từ thông trong mạch gây ra bởi sự biến thiên của cường độ dòng điện trong mạch 
I. HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM: 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
MỞ K 
ĐÓNG K 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
Hình 1 
Hình 2 
Hãy quan sát sự sáng của đèn Đ ở hai hình khi đóng , mở khoá K? 
- Khi đóng khoá K, đèn Đ ở hình 1 sáng ngay , đèn Đ ở hình 2 dần dần sáng lên . 
- Khi mở khoá K, đèn Đ ở hình 1 tắt ngay , đèn Đ ở hình 2 sáng loé lên rồi tắt dần . 
V ì sao có sự khác nhau này giữa hai mạch điện ở hình 1 và 2 ? 
Giải thích : 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
MỞ K 
ĐÓNG K 
I 
I 
- Khi K đóng , dòng điện chạy qua L tăng . 
Xuất hiện dòng điện cảm ứng I C có chiều chống lại sự tăng của dòng điện chính trong mạch . Kết quả là dòng điện I qua đèn tăng chậm . 
tăng 
tăng 
Nhận xét về từ thông qua vòng dây ? 
I C 
I 
Giải thích : 
- Khi K môû , doøng điện chạy qua L giaûm nhanh . 
OÁ ng dây cũng sinh ra dòng điện cảm ứng chống lại sự giảm của dòng điện chính . Vì từ thông xuyên qua cuộn dây giảm mạnh nên dòng điện cảm ứng I C lớn , chạy qua đèn làm đèn loé sáng lên . 
giaûm 
giaûm 
I 
E 
r 
Đ 
+ 
- 
K 
L 
ĐÓNG K 
MỞ K 
I 
I 
I C 
III. SUAÁT ÑIEÄN ÑOÄNG TÖÏ CAÛM: 
Đối với ống dây nhất định L là hằng số : 
Vậy suất điện động tự cảm tỷ lệ với độ biến thiên cường độ dòng điện trong mạch đó 
Vôùi 
Ta có : 
Suất điện động tự cảm có công thức 
Củng cố 
Câu 1:Từ thông riêng của một mạch kín phụ thuộc vào : 
A. cường độ dòng điện qua mạch . 
B. điện trở của mạch . 
C. chiều dài của dây dẫn . 
D. tiết diện dây dẫn . 
Câu 2:Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ do sự biến thiên từ thông qua mạch gây ra bởi : 
A. sự biến thiên của chính cường độ dòng điện trong mạch . 
B. sự chuyển động của nam châm với mạch . 
C. sự chuyển động của mạch với nam châm . 
D. sự biến thiên của từ trường Trái Đất . 
Củng cố 
Củng cố 
Câu 3: Suất điện động tự cảm của mạch điện tỉ lệ với : 
A. điện trở của mạch . 
B. từ thông cực đại qua mạch . 
C. từ thông cực tiểu qua mạch . 
D. tốc độ biến thiên cường độ dòng điện qua mạch . 
Caâu 5 : Choïn ñaùp soá ñuùng cuûa baøi toaùn sau: 
Trong maïch ñieän coù ñoä töï caûm L coù doøng ñieän giaûm töø i xuoáng ½ i trong thôøi gian 2 giaây thì suaát ñieän ñoäng töï caûm coù giaù trò laø: 
a) i L 
b) ½ i L 
c) ¼ i L 
d) 1/8 i L 
Xin tr©n träng C¶m ¥n thÇy c« vµ c¸c em!