Bài giảng Vật lý Lớp 12 - Bài 17: Máy phát điện xoay chiều - Trần Viết Thắng

hâm điện hoặc nam châm vĩnh cửu . Đó là phần tạo ra từ trường . 
* Phần ứng : là những cuộn dây , trong đó xuất hiện suất điện động cảm ứng khi máy hoạt động 
 Phần cố định gọi là stato; phần quay quanh 1 trục gọi là rôto 
I. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
Các bộ phận chính 
Phần cảm : là nam châm điện hoặc nam châm vĩnh cửu . Đó là phần tạo ra từ trường 
I. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
N 
S 
S 
- Phần cảm (roto) tạo ra từ thông biến thiên bằng các nam châm quay 
 Các cuộn nam châm điện của phần cảm - roto 
- Tốc độ quay của roto: n vòng/giây 
- Có p cặp cực từ N- S. 
1.Các bộ phận chính 
Phần cảm : là nam châm điện hoặc nam châm vĩnh cửu . Đó là phần tạo ra từ trường . 
Phần ứng : là những cuộn dây , trong đó xuất hiện suất điện động cảm ứng khi máy hoạt động 
I. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
B 2 
B 1 
B 3 
 Các cuộn dây phần ứng - stato 
Phần ứng (stato) gồm các cuộn dây giống nhau, 
cố định trên một vòng tròn. 
Khi roto quay, từ thông qua các vòng 
dây stato biến thiên tuần hoàn với tần số 
 f = pn 
p- số cặp cực từ, n vòng/giây 
2. Hoạt động: theo 2 cách 
- Cách 1: phần ứng quay, phần cảm cố định 
* Stato là nam châm đặt cố định 
* Rôto là khung dây quay quanh 1 trục trong từ trường tao bởi stato 
S 
Phaàn ñöùng yeân: Stato 
Phaàn quay: Roâto 
2. Hoạt động: theo 2 cách 
- Cách 1: phần ứng quay, phần cảm cố định 
* Stato là nam châm đặt cố định 
* Rôto là khung dây quay quanh 1 trục trong từ trường tao bởi stato 
 Cách 2: phần cảm quay, phần ứng cố định 
* Rôto là nam châm, thường là nam châm điện được nuôi bởi dòng điện 1 chiều 
* Stato gồm nhiều cuộn dây có lõi sắt, xếp thành 1 vòng tròn 
Phaàn ñöùng yeân: Stato 
Phaàn quay: Roâto 
S 
S 
N 
N 
Maùy phaùt ñieän xoay chieàu 1 pha 
Roâto coù p = 2 caëp cöïc 
N 
N 
S 
S 
Để tăng suất điện động của máy phát , phần ứng thường gồm 
nhiều cuộn dây , mỗi cuộn lại gồm nhiều vòng dây mắc nối 
tiếp với nhau . Phần cảm gồm nhiều nam châm điện tạo thành 
nhiều cặp cực B – N, bố trí lệch nhau . Các cuộn dây của 
phần ứng và phần cảm thường được quấn trên các lõi thép kĩ 
Thuật để tăng cường từ thông qua chúng . Lõi thép gồm 
 nhiều lá thép mỏng ghép cách điện với nhau để giảm hao 
 phí do dòng Fu –cô 
I. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA 
N 
N 
S 
S 
N 
N 
S 
S 
Phần ứng ( các cuộn dây ) 
Phần cảm 
( Các nam châm ) 
 MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA 
N 
N 
S 
S 
N 
N 
S 
S 
Phần ứng ( các cuộn dây ) 
Phần cảm 
( Các nam châm ) 
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA 
MỘT SỐ MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA CÔNG SUẤT NHỎ 
Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều 3 pha 
	- Dòng điện xoay chiều 3 pha được tạo ra bởi máy phát điện xoay chiều 3 pha . Máy này có cấu tạo giống như máy phát điện 1 pha hoạt động theo cách thứ 2 
	* stato có 3 cuộn dây riêng rẽ , hoàn toàn giống 	 nhau quấn trên 3 lõi sắt đặt lệch nhau 120 0 	 trên 1 vòng tròn 
	* roto là một nam châm điện 
II. MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA 
1. Cấu tạo và nguyên tắt hoạt động 
II. MÁY PHÁT XOAY CHIỀU 3 PHA 
N 
S 
A 1 
B 1 
A 2 
B 2 
A 3 
B 3 
(1) 
(2) 
(3) 
* Cấu tạo 
- Stato ( phần ứng ) : 3 cuộn dây giống nhau quấn trên ba lõi sắt đặt lệch 120 0   trên vòng tròn 
- Rôto ( phần cảm) : Một nam châm NS quay quanh trục 0 với tốc độ góc  không đổi 
* Hoạt động : 
Khi nam châm quay từ thông qua mỗi cuộn dây biến thiên điều hòa với tần số góc , cùng biên độ, lệch pha nhau 2 /3 
Trong 3 cuộn dây xuất hiện 3 sđđ xoay chiều cùng f , cùng biên độ, lệch pha nhau 2 /3 
1. Cấu tạo và nguyên tắt hoạt động 
II. MÁY PHÁT XOAY CHIỀU 3 PHA 
N 
S 
A 1 
B 1 
A 2 
B 2 
A 3 
B 3 
(1) 
(2) 
(3) 
* Hoạt động : 
Khi nam châm quay từ thông qua mỗi cuộn dây biến thiên điều hòa với tần số góc , cùng biên độ, lệch pha nhau 2 /3 
Trong 3 cuộn dây xuất hiện 3 sđđ xoay chiều cùng f , cùng biên độ, lệch pha nhau 2 /3 
e 1 = E 0 cos t 
e 2 = E 0 cos( t - 2 /3)