Bài giảng Vật lý Lớp 12 - Tiết 25: Giao thoa ánh sáng - Trần Văn Hồng

ống như chính khe đo ́ là một tâm phát sóng mới . 
Sóng nhiễu xa ̣ 
I. Hịên tượng nhiễu xạ áng sáng : 
	1. Thí nghiệm : 
	2. Kết luận : 
* Hiện tượng truyền sai lệch so với sự truyền thẳng khi ánh sáng gặp vật cản gọi là hiện tượng nhiễu xạ ánh sáng . 
* Hiện tượng nhiễu xạ ánh sáng chỉ có thể giải thích được nếu thừa nhận ánh sáng có tính chất sóng . Mỗi chùm sáng đơn sắc coi như một sóng có bước sóng xác định . 
 II.HIỆN TƯỢNG GIAO THOA ÁNH SÁNG: 
1.Thí nghiệm Y- âng về giao thoa ánh sáng : 
a.Dụng cụ : 
- Nguồn chiếu sáng : Bóng đèn Đ . 
- Khe F nhận ánh sáng từ nguồn Đ truyền đến . 
- Hai khe hẹp F 1 ,F 2 rất gần nhau và cùng song song với khe F 
b.Tiến trình thí nghiệm : 
- Sử dụng nguồn 
sáng trắng 
 - Tấm kính mỏng trong suốt M đặt cách F 1 ,F 2 vài chục xentimét 
 F 
S 
 M 
F 1 F 2 
F 
- Hiện tượng quan sát được 
 Cã mét vïng s¸ng hÑp trong ® ã xuÊt hiÖn nh÷ng v¹ch s¸ng ® á & nh÷ng v¹ch tèi xen kÏ nhau ® Òu ® Æn . 
- Các tấm kính lọc sắc F 
Giao thoa với ánh sáng đơn sắc vàng 
Giao thoa với ánh đơn sắc tím 
Giao thoa với ánh sáng đơn sắc đỏ 
 Một vạch sáng trắng ở chính giữa , hai bên có những dải màu như cầu vồng , tím ở trong , đỏ ở ngoài . 
* Hiện tượng quan sát được . 
Ta gọi những vạch sáng tối ở trên là vân giao thoa 
Sử dụng ánh sáng trắng . 
II. HIỆN TƯỢNG GIAO THOA ÁNH SÁNG 
2. Vị trí các vân sáng 
F 1 
a 
I 
O 
A 
x 
M 
D 
F 2 
H 
Đặt : 
a = F 1 F 2. ; IF 1 = IF 2 d1 
d 1 = F 1 A ; d 2 = F 2 A d2 
x = OA ; D = IO 
Hiệu đường đi : 
 Vị trí các vân sáng : 
 D 
a 
x s = k 
Vân tối : 
Từ (1) và (3)=> 
( k’ = 0; ± 1) 
k’ = 0 gọi là vân tối thứ 1 , k’= ± 1 là vân tối thứ 2 .. 
Từ (1) và (2) ta suy ra được : Các vân cách O 1 khoảng : x 
(k = 0; ± 1) 
 k : gọi là bậc giao thoa 
 k=0 gọi là vân sáng trung tâm , K= ± 1 gọi là vân sáng bậc 1 . 
3. Khoảng vân : 
i 
i 
a. Định nghĩa : khoảng vân i là khoảng cách giữa hai vân sáng hoặc hai vân tối liên tiếp nhau . 
b. Công thức : 
4. Ứng dụng : 
Đo bước sóng ánh sáng . Nếu ta đo được D, a, i thì ta xác định được λ bằng công thức 
III. Bước sóng ánh sáng và màu sắc ánh sáng : 
* Điều kiện về nguồn kết hợp trong hiện tượng giao thoa ánh sáng : 
Hai nguồn phát ra phải hai sóng ánh sáng có cùng bước sóng . 
Hiệu pha số dao động của hai nguồn phải không đổi theo thời gian 
Mỗi ánh sáng đơn sắc có một bước sóng trong chân không xác định . 
Các ánh sáng có bước song từ 380nm(0,38 đến 760nm( 0,76 ) gọi là ánh sáng nhìn thấy ( ánh sáng khả kiến ) 
Ánh sáng Mặt Trời là hỗn hợp của vô số ánh sáng đơn sắc có bước song liên tục từ 0 đến ∞ 
Sau khi học xong bài học các em hãy giải thích lại các hiện tượng mà ở đầu bài chúng ta đã quan sát . 
Các hiện tượng thường gặp 
Khi chiếu ánh sáng đi từ môi trường này sang môi trường kia thì : 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM CỦNG CỐ 
A 
B 
C 
Tần số không đổi , bước sóng thay đổi 
Tần số thay đổi , bước sóng không đổi 
Tần số và bước sóng đều thay đổi 
Tần số và bước sóng đều không đổi 
Đúng rồi . 
Sai 
Sai 
Sai . 
Câu số 1 
Đúng rồi . 
Sai 
Sai 
Đúng rồi . 
Sai 
Sai . 
Sai 
Đúng rồi . 
Sai 
D 
Câu số 2 
Chiếu một chùm tia sáng hẹp qua một lăng kính . Chùm tia sáng đó sẽ tách thành chùm tia sáng có màu khác nhau . Hiện tượng này gọi là 
D 
C 
B 
A 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM CỦNG CỐ 
Giao thoa ánh sáng . 
Tán sắc ánh sáng . 
Khúc xạ ánh sáng . 
Nhiễu xạ ánh sáng . 
Sai . 
Sai 
Đúng rồi . 
Sai 
Câu số 2 
Câu số 3 
Tán sắc ánh sáng . 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM CỦNG CỐ 
 A. F 2 A – F 1 A = k  
 B. F 2 A – F 1 A = k 
C. F 2 A – F 1 A = 2 k  
D. F 2 A – F 1 A = ( k + 1/2 )  
D 
C 
B 
A 
Sai 
Đúng rồi . 
Sai 
Sai 
Trên màn quan sát hiện tượng giao thoa với hai khe Y- âng F1 và F2, tại A là một vân sáng . Điều kiện nào sau đây phải được thoả mãn : 
Câu số 3 
Chuaån bò cho tieát sau 
BAØI TAÄP 
- Làm các bài tập trong SGK từ bài 6 10 trang 132 và 
133 
Học bài cũ , chuẩn bị bài mới . 
Bài 26- CÁC LOẠI QUANG PHỔ