Bài giảng Vật lý Lớp 12 - Bài 53: Phóng xạ

làm iôn hoá môi trường , làm đen kính ảnh , gây ra các phản ứng hoá học  
a. Các loại tia phĩng xạ : 
2. Các tia phĩng xạ : 
β - 
β + 
α 
Nguồn phĩng xạ 
 - 
 
 + 
­ 
+ 
b .) Bản chất c ác loại tia phóng xạ : 
* Tia anpha ( ) 
Là các dòng hạt nhân của nguyên tử Hêli ( ) mang hai điện tích dương ( +2e) 
Đặc điểm : 
 - Hạt phóng ra từ hạt nhân với vận tốc khoảng 2. 10 7 m/s 
- Có khả năng iôn hoá chất khí và mất dần năng lượng 
- Khả năng đâm xuyên yếu , nó không xuyên qua được tấm thuỷ tinh mỏng và chỉ đi được tối đa 8cm trong không khí 
­ 
+ 
* Tia bêta (  ) 
 - 
 + Tia  - : bị lệch về phía bản dương của tụ , đó chính là các electron, điện tích -e 
 + Tia  + : bị lệch về phía bản âm của tụ 
( lệch nhiều hơn tia và đối xứng với tia  - ) thực chất là electron dương ( pôzitrôn ) điện tích +e 
 + 
­ 
+ 
* Tia bêta (  ) 
 - 
 + Tia  - :( ) 
 + Tia  + :( ) 
 + 
 + Vận tốc của các hạt  gần bằng vận tốc ánh sáng 
+ Ion hóa chất khí yếu hơn tia 
 + Khả năng đâm xuyên mạnh hơn tia , có thể đi hàng trăm mét trong không khí 
Đặc điểm : 
Giải thích sự hình thành hạt β + và β - 
­ 
+ 
 - 
 + 
* Tia gamma ( ): Là sóng điện từ có bước sóng rất ngắn , cũng là hạt phôtôn có năng lượng cao 
 
Đặc điểm : 
 - Không bị lệch trong điện , từ trường trường 
 - Khả năng đâm xuyên rất lớn , có thể đi qua lớp chì dày hàng chục cm và gây nguy hiểm cho con người 
TIA 
PHÓNGXẠ 
BẢN CHẤT 
TÍNH CHẤT 
VẬN TỐC TRUYỀN 
 ( Hạt nhân của hêli ) 
Mang điện tích dương 
Xuyên thấu kém 
Ion hóa chất khí khá 
20.000 km/s 
 ( là electron) 
Cả 2 tia đều có điện tích 
 Xuyên thấu khá 
Ion hóa chất khí yếu 
300.000 km/s 
 ( là 
pozitron ) 
Sóng điện từ có bước sóng rất ngắn 
Không phải là hạt mang điện Xuyên thấu mạnh 
Luôn xuất hiện khi có phóng xa ï α v à β 
300.000 km/s 
CÁC TIA PHÓNG XẠ 
α 
β + 
β - 
γ 
3 ./ Định luật phóng xạ : 
a.) Định luật : 
“ Mỗi chất phóng xạ được đặc trưng bởi một thời gian T gọi là chu kỳ bán rã , cứ sau mỗi chu kỳ này thì ½ số nguyên tử của chất ấy đã biến đổi thành chất khác ” 
b.) Công thức : 
 Hãy vận dụng định luật vừa nêu , điền các giá trị vào bảng cho sau đây , từ đó tìm ra công thức biểu diễn định luật phóng xạ ? 
t 
1T 
2T 
3T 
kT 
N 
m 
N 0 , m 0 là số nguyên tử và số khối lượng lúc đầu của chất phóng xạ 
Vậy t = kT : 
N 
t 
N 0 
N 0 /2 
N 0 /4 
N 0 /8 
N 0 /16 
T 
2T 
3T 
4T 
ĐỒ THỊ ĐỊNH LUẬT PHÓNG XẠ 
0 
Theo định nghĩa logarít ta có 2 x = e x ln2 
Với : 
Tương tự : m = m 0 e - t 
Chất Iốt phóng xạ ( ) có chu kỳ bán rã 8 ngày đêm . Nếu nhận được 100g chất này thì sau 8 tuần lễ khối lượng còn lại bao nhiêu ? 
Ta có : Chu kỳ bán rã T = 8 ngày đêm 
 Thời gian phân rã t = 8 tuần = 56 ngày đêm 
Ta thấy k = t/T = 56/8 = 7 
Khối lượng Iốt còn lại : m = m 0 / 2 k 
 m = m 0 / 2 7 = 100/ 128 = 0,78g 
Á khối lượng lúc đầu : m 0 = 100g 
Câu 1 
A 
B 
C 
D 
Câu 2 : Chọn câu đúng 
Điều nào sau đây là sai khi nĩi về tia α ? 
Tia α thực chất là hạt nhân nguyên tử Hêli 
Khi đi qua điện trường giữa hai bản tụ điện , 
tia α lệch về phía bản âm của tụ điện . 
Tia α phĩng ra từ hạt nhân với vận tốc 
bằng vận tốc ánh sáng . 
Khi đi trong khơng khí,tia α iơn hố khơng 
khí và mất dần năng lượng . 
A 
B 
C 
D 
Câu 3: Chọn câu đúng. 
Hạt β+ cĩ cùng khối lượng với electron nhưng 
mang một điện tích nguyên tố dương . 
Tia β+ cĩ tầm bay ngắn so với tia α 
Tia β+ cĩ khả năng đâm xuyên rất mạnh giống 
như tia X. 
a, b, c đều đúng . 
A 
B 
C 
D 
Câu 4: Chọn câu đúng 
Tia β- là : 
Các nguyên tử Hêli bị iơn hố . 
Các hạt nhân nguyên tử Hydrơ 
Các electrơn 
Sĩng điện từ