Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 61: Làng - Hoàng Thị Hà

m hiểu chung
1. Tác giả
- Kim Lân (1920 – 2007), tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài, quê ở huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. (Nói đến vùng đất Bắc Ninh, chúng ta nhớ đến làn điệu dân ca quan họ, được UNESCO công nhận là một di sản văn hóa phi vật thể.)
- Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, Kim Lân chỉ được học hết bậc tiểu học rồi phải đi làm. 
- Ông bắt đầu viết văn từ 1941 và là một cây bút có sở trường viết về truyện ngắn.
- Vốn gắn bó và am hiểu sâu sắc cuộc sống ở nông thôn, Kim Lân hầu như chỉ viết về sinh hoạt làng quê và cảnh ngộ của người nông dân. Một số truyện đã thể hiện được không khí tiêu điều, ảm đảm của nông thôn Việt Nam và cuộc sống lam lũ, vất vả của người nông dân trước CM tháng 8 .
- Nhưng ông được dư luận chú ý nhiều hơn khi đi vào những đề tài độc đáo như tái hiện sinh hoạt văn hóa phong phú ở thôn quê, qua đó góp phần biểu hiện vẻ đẹp tâm hồn của người nông dân. 
- Sau CM tháng 8, Kim Lân tiếp tục làm báo, viết văn và vẫn viết về làng quê VN – mảng hiện thực mà từ lâu ông đã hiểu biết sâu sắc.
- Ngoài hoạt động sáng tác, nhà văn Kim Lân còn tham gia sân khấu và điện ảnh. Ông diễn kịch, đóng phim và cũng đã để lại nhiều vai diễn khá ấn tượng ví dụ như vai Lão Hạc trong bộ phim “Làng Vũ Đại ngày ấy” đạo diễn Phạm Văn Khoa.
- Năm 2001, Kim Lân được trao tặng Giải thương Nhà nước về văn học nghệ thuật. Ông từ trần năm 2007 sau một thời gian dài chống chọi với căn bệnh hen suyễn, hưởng thọ 87 tuổi.
- Nói về nhà văn Kim Lân, người ta thường hay nhắc đến những tác phẩm như “Vợ nhặt”, “Nên vợ nên chồng”, “Con chó xấu xí”, “Làng” 
* Tìm tòi mở rộng: Để hiểu thêm về nhà văn Kim Lân cũng như sự nghiệp văn chương của ông, xin mời các em tìm đọc thêm một số bài viết trên các trang mạng và một số cuốn sách như: 
2. Tác phẩm
a) Đọc, tóm tắt và tìm hiểu chú thích
* Đọc
* Tóm tắt:
Ông Hai là người làng Chợ Dầu. Trong kháng chiến chống Pháp, ông phải đưa gia đình đi tản cư. Ở đây lúc nào ông cũng nhớ làng và luôn dõi theo tin tức CM. Nhưng một hôm ông Hai nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc. Ông bàng hoàng, tủi nhục, đau đớn, không muốn gặp ai, bỏ cả thói quen ra phòng thông tin. Ông thấy thù làng. Bị bà chủ nhà đuổi, gia đình ông không biết đi đâu nhưng kiên quyết không về làng. Sau đó ông nhận được tin cải chính. Ông vui mừng khoe với mọi người làng Chợ Dầu không theo giặc, nhà ông bị giặc đốt và lại say sưa kể về làng.
Mở rộng: Làng Chợ Dầu nay có tên gọi khác là làng Phù Lưu cách thủ đô Hà Nội 16 km về phía bắc, nằm bên Quốc lộ 1A, gần kề với thị trấn Từ Sơn. Do thuận lợi về vị trí, cũng như phong thủy, Phù Lưu đã sớm hình thành nghề buôn bán từ xa xưa. Đến tận năm2000, chợ mới được đầu tư, xây dựng lại, lấy tên cũ là Chợ Dầu (Chợ Giàu).
b) Tìm hiểu chung về văn bản 
(?) Văn bản được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
- Hoàn cảnh sáng tác: 1948, thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Các em chưa học đến phần lịch sử VN, tới đây các em học thì sẽ thấy đây là giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
GV: Trong cái thời kì này thì người dân nghe theo cái chính sách của chính phủ là kêu gọi nhân dân ta tản cư. Những người dân ở vùng tạm chiếm đi lên vùng chiến khu để chúng ta cùng kháng chiến lâu dài.
- Kim Lân kể lại như thế này: "Hồi ấy gia đình tôi cũng đi sơ tán. Trên khu ở mới, có tin đồn làng tôi là làng Việt Gian. Mọi người đều nhìn những người dân làng tôi với con mắt chế giễu, khinh thường. Tôi yêu ngôi làng của tôi và không tin dân làng tôi lại có thể đi theo giặc Pháp. Tôi viết truyện ngắn “Làng” như thế để khẳng định niềm tin của mình và minh oan cho làng tôi”
 (Theo: Văn lớp 9 không khó như bạn nghĩ)
(?) Em hãy cho biết chủ đề chính của văn bản là gì?
- Tình yêu quê hương đất nước
(?) Văn bản thuộc thể loại gì?
- Truyện ngắn
(Vâng, đây là sở trường của nhà văn Kim Lân)
(?) Phương thức biểu đạt chính của vb là gì?
- Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
(?) Truyện được kể bằng ngôi kể nào?
- Ngôi thứ 3
(?) Việc sử dụng ngôi kể thứ 3 để kể có tác dụng gì?
- Tạo tính khách quan cho câu