Bài giảng Ngữ văn 11 - Tiết 41: Chữ người tử tù

Viết về những cái tài, những thú vui 
tao nhã phong lưu đậm chất văn hóa. 
 Các nhà Nho lỡ vận nhưng vẫn giữ vững khí tiết với đạo sống của người quân tử; Những người có tài năng phi thường. 
 - NGUYỄN TUÂN - 
b. Truyện ngắn Chữ người tử tù 
Là truyện ngắn xuất sắc nhất, tiêu biểu nhất của tập truyện, 
 được đánh giá là “Một văn phẩm đạt gần tới sự toàn thiện, 
toàn mĩ” (Vũ Ngọc Phan) 
2. Tác phẩm 
Tập truyện Vang bóng một thời 
I. Tìm hiểu chung 
1. Tác giả 
 - Lúc đầu có tên là Dòng chữ cuối cùng , in năm 1938 trên tạp chí Tao Đàn, sau đó được tuyển in trong tập truyện ngắn Vang bóng một thời và đổi tên thành “Chữ người tử tù”. 
 - Tóm tắt tác phẩm: HS tự tóm tắt trong vở ) 
 - NGUYỄN TUÂN - 
 +Trên bình diện nghệ thuật: 
 Huấn Cao: có tài sáng tạo cái đẹp 
 Quản ngục: yêu và mong muốn có được cái đẹp 
 Gặp nhau nơi tù ngục. 
 + Trên bình diện xã hội: 
 Huấn Cao: Tử tù – đại nghịch, chống lại triều 
đình. 
 Viên quản ngục: đại diện cho trật tự xã hội. 
} 
Đối 
lập 
nhau . 
- Nhân vật có quan hệ đặc biệt: 
Cuộc gặp gỡ tình cờ, éo le và nhiều bất ngờ tạo sự hấp dẫn cho câu chuyện 
} 
Họ 
 là 
tri kỉ 
II. Đọc hiểu văn bản 
Nội dung 
a. Tình huống truyện 
 Hoàn cảnh sống và công việc : 
Làm chức quan coi ngục, đại diện cho pháp luật triều đình phong kiến. 
Sống ở nơi tàn nhẫn, lừa lọc, với lũ quay quắt 
→ Hoàn cảnh dễ làm con người tha hóa 
. Tính cách 
- Khi trò chuyện với thầy thơ lại: 
Tuy chưa gặp Huấn Cao, nhưng đã tỏ ra ngưỡng mộ và khâm phục một con người nổi tiếng tài hoa và khí phách ở vùng tỉnh Sơn. 
Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và đẹp đó không? 
Thầy có thấy người ta đồn, Huấn Cao, ngoài cái tài viết chữ tốt, lại còn có tài bẻ khóa và vượt ngục nữa không? 
II. Đọc hiểu văn bản 
b. Nhân vật viên quản ngục 
- Trong đêm trước khi nhận tù: 
+ Nghĩ ngợi băn khoă n , ngồi bóp thái dương , bộ mặt tư lự  day dứt vì đã chọn nhầm nghề 
+ Sau đó: đường nhăn nheo của bộ mặt tư lự đã biến mất hẳn  có sự lựa chọn đúng đắn cho riêng mình 
 Tính cách nhân hậu, biết giá người và biết trọng người ngay thẳng. 
 Tâm hồn đẹp : “một tấm lòng trong thiên hạ”, “cái thuần khiết giữa một đống cặn bã”, “một thanh âm trong trẻo xen vào giữa một bản nhạc mà nhạc luật hỗn loạn, xô bồ”. 
- Khi đón tù: 
+ Bảo lính ngục quét dọn lại buồng giam . 
+ Nhìn sáu tử tù với cặp mắt hiền lành, tỏ lòng kiêng nể tuy cố giữ kín đáo. 
+ Dâng rượu thịt, biệt đãi Huấn Cao với thái độ cung kính, lễ phép. 
+ Tái nhợt đi, hốt hoảng, ân hận vì chưa xin được chữ khi nhận tin ngày mai Huấn Cao nhận án chém. 
 Bất chấp pháp luật, không sợ cường quyền , trọng người có tài và khí phách như Huấn Cao 
- Khi Huấn Cao cho chữ 
+ Sở nguyện : có được chữ ông Huấn mà treo là có một vật báu trên đời. 
+ Thái độ : vội khúm núm 
Cung kính, vái lạy người tù, rỉ nước mắt nghẹn ngào khi nghe lời khuyên của Huấn Cao: “ kẻ mê muội này xin bái lĩnh.” 
 Người yêu mến, say mê cái đẹp, cúi lạy trước cái đẹp và cái thiên lương trong sáng. 
Quản ngục 
Nhân cách trong sáng 
Tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” 
Người say mê, quý trọng cái đẹp 
Hết tiết 1 
Sở Giáo dục & Đào tạo Bình Dương 
Trường THPT Nguyễn An Ninh 
Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Hương 
 - NGUYỄN TUÂN - 
CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ 
Mạnh Tử nói rằng: 
 “ 富 贵不能淫，贫贱不能移，威武不能屈，此之谓大丈夫” 
( Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất, thử chi vị đại trượng phu) 
Nghĩa là: Phú quý không làm mê hoặc được, nghèo khó cũng không làm thay đổi được (chí hướng), uy vũ không thể khuất phục được, như vậy gọi là đại trượng phu .  
II. Đọc hiểu văn bản 
1. Nội dung 
c. Nhân vật Huấn Cao 
II. Đọc hiểu văn bản 
1. Nội dung 
c . Nhân vật Huấn Cao 
Thân phận: kẻ tử tù, kẻ phản nghịch chống lại triều đình phong kiến 
Những phẩm chất cao đẹp: 
CÂU HỎI THẢO LUẬN 
Cả lớp chia 3 nhóm, cùng tìm hiểu và điền đầy đủ các thông tin vào giấy A4. 
Sau 5 phút, cả 3 nhóm lần lượt trình bày kết quả . Nhóm nào nhanh và chính