Bài giảng Ngữ Văn 8 - Bài: Hành động nói - Lương Thu Thủy

 Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. 
(Thạch Sanh) 
“.Con trăn ấy là của nhà vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sang em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu” 
Lời của Lí Thông 
Con trăn ấy là của nhà vua nuôi đã lâu. 
Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. 
Thôi, bây giờ nhân trời chưa sang em hãy trốn ngay đi. 
Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. 
I. Hành động nói là gì? 
Tìm hiểu ví dụ: sgk – trang 62 
Xác định mục đích của mỗi câu nói của Lí Thông? 
Lời của Lí Thông 
Con trăn ấy là của nhà vua nuôi đã lâu. 
Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. 
Thôi, bây giờ nhân trời chưa sang em hãy trốn ngay đi. 
Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. 
Mục đích 
Trình bày 
Đe dọa 
Điều khiển 
Hứa hẹn 
I. Hành động nói là gì? 
2 . Nhận xét 
3. Ghi nhớ 1: 
Hành động nói là hành động được thực hiện bằng 
lời nói nhằm mục đích nhất định. 
I. Hành động nói là gì? 
Hành động nói 
Thực hiện bằng lời nói 
Có mục đích nhất định 
II. Một số kiểu hành động nói thường gặp 
Tìm hiểu ví dụ: 
? Xác định mục đích của những hành động nói sau : 
hứa hẹn 
câu 3 
Đề nghị, van xin 
câu 2 
Gọi, gây sự chú ý 
câu 1 
Mục đích 
Hành động nói 
LỜI CÁ VÀNG 
( 1) Ông lão ơi! (2) Ông sinh phúc thả tôi trở về biển khơi. (3)T«i sÏ xin đền ơn ông, ông muốn gì cũng được. 
ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG 
Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. 
Những kiểu hành động nói thường gặp là 
- hỏi 
- trình bày (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dựu đoán,...) 
- điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức,...) 
- hứa hẹn 
- bộc lộ cảm xúc. 
3 . Ghi nhớ 2 : 
II. Một số kiểu hành động nói thường gặp 
Mục đích 
Hành động nói 
Hành động hỏi 
Hành động trình bày 
Hành động điều khiển 
Hành động hứa hẹn 
Hành động bộc lộ cảm xúc 
Hỏi ( nêu điều thắc mắc cần được giải đáp 
Thông báo, nêu ý kiến, tả, kể 
Yêu cầu, đề nghị, đe dọa 
Hứa hẹn 
Bộc lộ cảm xúc 
Một số kiểu hành động nói thường gặp 
HÀNH ĐỘNG NÓI VÀ MỘT SỐ KIỂU HÀNH ĐỘNG NÓI 
HÀNH ĐỘNG NÓI 
Thực hiện bằng lời nói 
Nhằm mục đích nhất định 
Hỏi 
Trình 
bày 
Điều khiển 
Hứa 
hẹn 
Bộc lộ cảm xúc 
III. Cách thực hiện hành động nói 
1. Tìm hiểu ví dụ: sgk – trang 70 
 Xác định mục đích nói của những câu ấy bằng cách đánh dấu (+) vào ô thích hợp và dấu (-) vào ô không thích hợp theo bảng tổng hợp kết quả bên dưới. 
( 1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. (2) Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. (3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. (4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. (5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ) 
Kiểu câu 
Mục đích nói 
Hành động nói 
Cách dùng 
Câu 1 
Câu 2 
Câu 3 
Câu 4 
Câu 5 
Trần thuật 
Trần thuật 
Trần thuật 
Trần thuật 
Trần thuật 
Trình bày 
Trình bày 
Trình bày 
Trình bày 
Trình bày 
Trình bày 
Yêu cầu 
Yêu cầu 
Trực tiếp 
Trực tiếp 
Trực tiếp 
Điều khiển 
Điều khiển 
Gián tiếp 
Gián tiếp 
2. Nhận xét: ( 1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. (2) Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. (3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. (4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. (5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ) 
Nghi vấn 
Cầu khiến 
Cảm thán 
Trần thuật 
Hỏi 
Trình bày 
Điều khiển 
Hứa hẹn 
Bộc lộ c ảm xúc 
 Kiểu