Bài giảng Ngữ Văn 8 - Bài: Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm - Ngô Thùy Dương

Là những lí lẽ, dẫn chứng được đưa ra làm cơ sở cho luận điểm. 
Cách lập luận 
Là cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ để làm rõ luận điểm. 
Luyện tập 
Xây dựng 
hệ thống luận điểm 
Trình bày 
luận điểm 
VẤN ĐỀ 
NGHỊ LUẬN 
Luận 
 điểm 
Luận 
 điểm 
luận cứ 
luận cứ 
luận cứ 
luận cứ 
luận cứ 
luận cứ 
Luận 
 điểm 
luận cứ 
luận cứ 
luận cứ 
SƠ ĐỒ VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA VẤN ĐỀ NGHỊ LUẬN, LUẬN ĐIỂM, LUẬN CỨ 
Đề bài: 
	 “Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn ”. 
1. Xây dựng hệ thống luận điểm 
- Kiểu văn bản: nghị luận 
- Vấn đề nghị luận : khuyên các bạn phải học tập chăm chỉ hơn. 
- Hình thức: một bài báo tường 
- Đối tượng: các bạn trong lớp 
- Phạm vi: trong đời sống 
- Tính chất: phân tích, khuyên nhủ 
1. Xây dựng hệ thống luận điểm : 
a) Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. 
b) Các thầy, cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta rất lo buồn. 
c) Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập. 
e) Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có niềm vui trong cuộc sống. 
d) Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy. chuyên cần học tập hơn. 
 Một bạn dự định đưa vào bài viết của 
mình những luận điểm dưới đây: 
Đề bài: 
 “Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn” 
Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác? 
Nếu có, theo em, bạn ấy cần phải điều chỉnh, sắp xếp lại như thế nào? 
1. Xây dựng hệ thống luận điểm : 
Hệ thống luận điểm chưa hợp lý, chưa đầy đủ, thiếu mạch lạc. 
- Điều chỉnh, thêm, bớt 
- Sắp xếp lại hệ thống luận điểm 
a) Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt , làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. 
b) Các thầy, cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta rất lo buồn. 
c) Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập. 
e) Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có niềm vui trong cuộc sống. 
d) Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn. 
- Chưa logic . Sắp xếp các luận điểm thiếu hợp lý: 
+ Luận điểm (b) đặt sau luận điểm (a) làm cho bài thiếu mạch lạc. 
+ Luận điểm (d) không nên đứng trước luận điểm (e). 
- Thiếu những luận điểm cần thiết , khiến mạch văn có chỗ bị đứt đoạn và vấn đề không hoàn toàn được sáng rõ. 
- Thừa, lạc ý “lao động tốt” 
🡪 Nội dung không phù hợp với đề bài. Cần bỏ. 
 Bổ sung, sắp xếp lại như sau: 
1. Xây dựng hệ thống luận điểm : 
a) Đất nước đang rất cần những người tài giỏi để đưa Tổ quốc tiến lên “đài vinh quang”, sánh kịp với bè bạn năm châu. 
b) Quanh ta đang có nhiều tấm gương của các bạn học sinh phấn đấu học giỏi, để đáp ứng được yêu cầu của đất nước. 
c) Muốn học giỏi, muốn thành tài thì trước hết phải chăm học. 
d) Một số bạn ở lớp ta còn ham chơi, chưa chăm học, làm cho thầy, cô giáo và các bậc cha mẹ rất lo buồn. 
e) Nếu bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học thì sau này càng khó gặp niềm vui trong cuộc sống . 
g) Vậy các bạn nên bớt vui chơi, chịu khó học hành chăm chỉ, để trở thành người có ích cho cuộc sống, và nhờ đó, tìm được niềm vui chân chính, lâu bền. 
✔ 
✔ 
Chính xác 
Đầy đủ 
Rõ ràng 
Phù hợp 
 Hệ thống luận điểm 
Sắp xếp 
hợp lý 
LƯU Ý 1 
Phương pháp xây dựng đoạn văn trình bày một luận điểm 
2. Trình bày luận điểm 
Bước 2: Tìm và sắp xếp luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm 
Bước 3: Viết thành một đoạn văn trình bày luận điểm 
Bước 1: Viết câu văn giới thiệu luận điểm (Câu chủ đề) 
Bước 1: Viết câu văn giới thiệu luận điểm 
 (Câu chủ đề) 
Đoạn diễn dịch 
Luận cứ 2 
Luận cứ 1 
Luận cứ “n” 
Hướng dẫn trình bày luận điểm trong đoạn văn diễn dịch 
Bước 3: Viết thành đoạn văn trình bày luận điểm theo phương pháp lập luận diễn dịch 
Bước 2: Tìm và sắp xếp luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm 
Bước 2...ống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
=> Phương pháp lập luận diễn dịch 
 Luyện tập bước 2: Tìm và sắp xếp luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm 
2. Trình bày luận điểm 
Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. 
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
 (3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
=> Phương pháp lập luận qui nạp 
 Luyện tập bước 2: Tìm và sắp xếp luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm 
2. Trình bày luận điểm 
Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống 
Vậy các bạn nên bớt vui chơi, chịu khó học hành chăm chỉ, để trở thành người có ích cho cuộc sống, và nhờ đó, tìm được niềm vui chân chính, lâu bền. 
=> Phương pháp lập luận Tổng – phân – hợp 
 Luyện tập bước 2: Tìm và sắp xếp luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm 
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
2. Trình bày luận điểm 
Nếu muốn kết thúc đoạn văn bằng một câu nghi vấn giống câu kết đoạn trong văn bản “Hịch tướng sĩ”: “Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?” thì chúng ta sẽ viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp? 
 Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống 
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
2. Trình bày luận điểm 
 Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống 
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
 Kết đoạn tham khảo 1: Tóm lại, nếu sau này không có tri thức mà các bạn muốn làm được một việc gì có ý nghĩa để tìm thấy niềm vui cho cuộc sống liệu có được không ? 
2. Trình bày luận điểm 
Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống 
Kết đoạn tham khảo 2: Vì thế, các bạn nên bớt vui chơi, chịu khó học hành chăm chỉ, để trở thành người có ích cho cuộc sống. 
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
2. Trình bày luận điểm 
 Luyện tập bước 3: Viết một đoạn văn trình bày luận điểm 
Yêu cầu 
Liên kết 
Mạch lạc 
2. Trình bày luận điểm 
 Em có thể biến đổi đoạn văn từ quy nạp thành diễn dịch hoặc ngược lại được không? Bằng cách nào? 
 Luyện tập bước 3: Viết một đoạn văn trình bày luận điểm 
 QUY NẠP 
 DIỄN DỊCH 
 Sau này khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Do đó, người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó, càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. 
 Các bạn cần hiểu rằng, người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. Bởi vì sau này khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao. Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
2. Trình bày luận điểm 
 Luyện tập bước 3: Viết một đoạn văn trình bày luận điểm 
 Trình bày luận điểm 
Viết câu văn giới thiệu luận điểm 
Tìm và sắp xếp luận cứ 
Viết đoạn văn 
 trình bày luận điểm 
LƯU Ý 2 
Câu giới thiệu luận điểm (câu chủ đề) phải được trình bày sáng rõ: câu khẳng định (phủ định) hoặc câu nghi vấn, câu cầ