Bài giảng Ngữ Văn 8 - Tiết 84: Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh

nay. Trước đó, hồ có tên là Lục Thủy vì nước hồ bốn mùa xanh ngắt. Tới thế kỉ XV có tên Hoàn Kiếm do Lê Lợi trả gươm. Truyện kể rằng khi Lê Lợi còn ở Lam Sơn có bắt được một thanh gươm. Gươm ấy luôn ở bên ông trong suốt mười năm chinh chiến. Khi dẹp xong giặc Minh, vua Lê về Thăng Long, một hôm ngự thuyền dạo chơi trên hồ Lục Thủy, bỗng có con rùa nổi lên, ông rút gươm ra trỏ thì rùa liền đớp ngay thanh gươm mà lặn xuống. Như vậy là vua trả gươm cho trời. Vì vậy , hồ có tên là Hoàn Kiếm , gọi nôm na là Hồ Gươm . Sau thủy quân dùng hồ làm nơi luyện tập nên có thêm tên là hồ Thủy Quân. 
Phương pháp: nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê 
Nguồn gốc, quá trình xây dựng đền, vị trí và cấu trúc đền. 
Đoạn 2 : 
	 Theo truyền thuyết thì đời Lê Thánh Tông ( nửa sau thế kỉ XV ) chỗ nay là gò Tháp Rùa từng là Điếu Đài tức là nơi vua đến ngồi câu cá. Đến đời Vĩnh Hựu, chúa Trịnh Giang lập cung Khánh Thụy ở đảo Ngọc làm nơi hóng gió ngày hè. Đầu thế kỉ XIX , một ngôi chùa được dựng lên trên nền cung Khánh Thụy cũ và có tên là chùa Ngọc Sơn . Ít lâu sau, nơi đây không thờ Phật nữa mà thờ thánh Văn Xương (chủ về văn chương, khoa cử) và Đức Thánh Trần (tức anh hùng Trần Quốc Tuấn, do vậy được đổi gọi là đền Ngọc Sơn . Năm 1864 , Nguyễn Văn Siêu, nhà văn hóa lớn của Hà Nội thời đó, đã đứng ra sửa sang lại toàn cảnh. Trên gò Ngọc Bội, ông xây một ngọn tháp hình bút lông, thân tháp có tạc ba chữ Tả thanh thiên (có nghĩa là viết lên trời xanh). Đó là Tháp Bút . Đi qua Tháp Bút tới một cửa cuốn gọi là Đài Nghiên vì trên có đặt một cái nghiên mực bằng đá. Qua Đài Nghiên đến cầu Thê Húc (có nghĩa là nơi ánh mặt trời đậu lại). Cầu dẫn đến cổng đền Ngọc Sơn . Đền có ba nếp , nếp ngoài là Bái Đường, nếp giữa là nơi thờ Văn Xương và nếp sau thờ Trần Hưng Đạo. Trước mặt bái đường là Trấn Ba Đình (đình chắn sóng). Nhìn thẳng về hướng Nam là Tháp Rùa . Tháp chỉ mới có từ cuối thế kỉ XIX nhưng đã trở thành biểu tượng quen thuộc của Hồ Gươm Hà Nội. 
Phương pháp: liệt kê, giải thích, phân tích, phân loại 
Giới thiệu Bờ Hồ 
Đoạn 3 : 
	 Ngày nay khu vực quanh hồ đã thành tên Bờ Hồ , là nơi nhân dân thủ đô dạo chơi ngày hè, nơi đón giao thừa, lại còn là nơi tổ chức hội hoa đăng - đèn hoa, pháo hoa - trong những dịp lễ tết hằng năm. 
Phương pháp: nêu định nghĩa 
2. Những kiến thức cần có để viết bài giới thiệu một danh lam thắng cảnh: 
3. Cách tích lũy kiến thức: 
Quan sát trực tiếp, xem tranh ảnh, video, hỏi han 
Phải đọc sách báo, tài liệu có liên quan, thu thập , nghiên cứu , ghi chép  
Địa lý, lịch sử, văn hóa, văn học 
4. Nhận xét bố cục 
Văn bản: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn 
* Đoạn 1: Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm 
- Nguồn gốc hình thành, lịch sử các tên gọi 
* Đoạn 2: Giới thiệu Đền Ngọc Sơn 
- Nguồn gốc và quá trình xây dựng đền 
- Vị trí và cấu trúc đền. 
  * Đoạn 3: Giới thiệu Bờ Hồ 
Nội dung cần bổ sung 
Mở bài: giới thiệu đối tượng thuyết minh 
Thân bài: 
* Giới thiệu Hồ Hoàn Kiếm 
- Vị trí địa lý 
- Hình dáng, diện tích, màu nước 
- Các công trình kiến trúc xung quanh hồ . 
- Ý nghĩa lịch sử, xã hội, văn hóa vị trí trong đời sống tình cảm con người 
- Những bài học về bảo tồn, tôn tạo 
Kết bài: bày tỏ thái độ. 
* Đền Ngọc Sơn 
a. Mở bài: giới thiệu đối tượng: hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn 
b. Thân bài: 
* Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm 
- Vị trí địa lý 
- Nguồn gốc hình thành, lịch sử các tên gọi của hồ 
- Hình dáng, diện tích, màu nước 
- Bờ Hồ, các công trình kiến trúc xung quanh 
* Giới thiệu đền Ngọc Sơn 
- Nguồn gốc và quá trình xây dựng đền 
- Vị trí và cấu trúc đền, đặc điểm 
* Ý nghĩa lịch sử, xã hội, văn hóavị trí trong đời sống tình cảm con người 
* Những bài học về bảo tồn, tôn tạo danh lam thắng cảnh 
c. Kết bài : bày tỏ thái độ của bản thân. 
BỐ CỤC THUYẾT MINH 
HỒ 
HOÀN KIẾM 
VÀ ĐỀN NGỌC SƠN 
MỞ BÀI: giới thiệu đối tượng 
c. KẾT BÀI: bày tỏ thái độ 
THÂN BÀI: thuyết minh chi tiết 
Vị trí địa lý 
Ý nghĩa 
Đặc điểm, cấu tạo các quần thể  
Lịch sử hình thành 
Bài học về bảo tồn, tôn tạo 
BỐ CỤC B