Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 87+ 88: Khi con tu hú

 tác phẩm chính của Tố Hữu : 
1. Tác giả: 
 - Tố Hữu ( 1920 – 2002 ), quê Thừa Thiên Huế. 
- Là lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam. 
2. Tác phẩm: 
Khi tác giả bị bắt giam trong nhà lao Thừa Phủ 7.1939 
3. Đọc - giải nghĩa từ khó: 
 Khi con tú hú gọi bầy 
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không 
 Ta nghe hè dậy bên lòng 
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi! 
 Ngột làm sao, chết uất thôi 
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 
KHI CON TU HÚ 
( Tố Hữu) 
 Chim tu hú 
 Lúa chiêm 
4. Bố cục: 2 phần 
 6 câu đầu: Tiếng chim tu hú thức dậy mùa hè rực rỡ trong lòng nhà thơ. 
 4 câu tiếp: Tâm trạng người chiến sĩ trong nhà tù. 
 Khi con tú hú gọi bầy 
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không  
 Ta nghe hè dậy bên lòng 
Mà chân muốn đạp tan phòng , hè ôi ! 
 Ngột làm sao, chết uất thôi 
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu ! 
KHI CON TU HÚ 
(Tố Hữu) 
  5. Thể thơ: 
- Thể thơ lục bát 
KHI CON TU HUÙ 
Chỉ là vế phụ của một câu trọn ý. 
Mở ra bao nhiêu liên tưởng. 
“Khi chim tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến 
người tù cách mạng (nhân vật trữ tình) 
 càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam 
chật chội,càng thèm khát cháy bỏng 
 cuộc sống tự do tưng bừng ở bên ngoài”. 
Nhan đề bài thơ đã gợi mạch cảm xúc 
 của toàn bài. 
NOÄI DUNG BAØI THÔ. 
 NHAN ÑEÀ BAØI THÔ. 
II. Đọc –Tìm hiểu văn bản 
1. Bức tranh mùa hè. 
KHI CON TU HÚ  ( Tố Hữu) 
 Khi con tú hú gọi bầy 
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không 
Tiết 78 - Văn bản: 
Tố Hữu 
Âm thanh: 
- Tiếng tu hú 
- Tiếng ve 
- Tiếng sáo diều 
* Màu sắc: 
- Vàng: bắp, lúa chiêm 
- Hồng (nắng) 
- Xanh (trời), 
* Hương vị: 
- Chín (lúa) 
- Ngọt ( trái) 
 T ươi vui, rộn rã. 
Tươi sáng, rực rỡ 
 Ngọt ngào,đầy sức sống. 
Cảnh mùa hè được tác giả cảm nhận bởi những âm thanh, màu sắc, hương vị nào? 
Tiết 78 - Văn bản: 
Tố Hữu 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
 Đôi con diều sáo lộn nhào từng không 
rộng 
cao 
lộn nhào 
* Không gian, chuyển động: 
- Rộng, cao (bầu trời) 
- Lộn nhào (đôi diều sáo) 
 Rộng rãi, khoáng đạt, tự do... 
 ? Qua những hình ảnh, âm thanh, màu sắc, hương vị, không gian, em có nhận xét gì về bức tranh mùa hè trong tâm trí của tác giả? 
 Bức tranh mùa hè đầy sức sống, rộn rã âm thanh, rực rỡ màu sắc, ngọt ngào hương vị với bầu trời khoáng đạt tự do. Mọi vật sống đ độ ng, mạnh mẽ. 
Tố Hữu 
KHI CON TU HÚ 
 Ta nghe hè dậy bên lòng 
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi! 
 Ngột làm sao, chết uất thôi 
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 
Ta nghe hè dậy bên lòng 
Mà chân muốn đạp tan phòng 
- Ngột làm sao (ĐT, Từ nghi vấn) 
- Chết uất thôi (ĐT, Từ cảm thán) 
 (Nhịp thơ 3/3) 
- Đạp tan phòng (ĐT+ câu cảm thán: hè ôi - nhịp thơ 6/2 ) 
- Ẩn dụ: đạp tan phòng giam - Phá tan xiềng xích nô lệ... 
2. Tâm trạng người tù 
Tố Hữu 
 Đau khổ, u uất , ngột ngạt. 
KHI CON TU HÚ Tố Hữu 
Khi con tu hú gọi bầy 
Lúa chiêm đang chín,trái cây ngọt dần 
Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
Trời xanh càng rộng càng cao 
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không... 
Ta nghe hè dậy bên lòng 
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi! 
Ngột làm sao, chết uất thôi 
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 
Khi con tu hú gọi bầy 
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 
 THẢO LUẬN NHÓM (4HS – 3 PHÚT) 
 ? Tâm trạng người tù khi nghe tiếng chim tu hu kêu ở đoạn thơ đầu và ở đoạn cuối rất khác nhau, vì sao? 
Gợi ý: 
 - Điểm giống nhau: 
 - Điểm khác nhau: 
 Khác nhau: 
 * Ở câu đầu tiếng Tu hú gọi bầy: gợi cảnh đất trời bao la, tưng bừng sự sống lúc vào hè , tâm trạng náo nức hoà vào cảnh vật. 
 * Ở câu cuối Tu hú cứ kêu: gợi