Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 17: Rama buộc tội - Trần Thị Kim Ly

Ramayana hình thành khoảng TK III TCN, được đạo sĩ Vanmiki hoàn thiện . 
- Tác phẩm gồm 24000 câu thơ đôi . Phản ánh hiện thực đời sống tư tưởng của người Ấn Độ cổ đại . Là bài ca ca ngợi chiến công hiển hách của những người anh hùng . 
VANMIKI 
 2. Đoạn trích. 
a. Vị trí : Trích từ khúc ca thứ VI, chương 79. 
b. Bố cục : 
- Đoạn 1 : “ Từ đầu . chịu được lâu ” : miêu tả cơn giận dữ và diễn biến tâm trạng của Ra-ma . 
- Đoạn 2 : Phần còn lại : Diễn biến tâm trạng của Xi- ta 
Đoạn trích có thể chia làm mấy đoạn ? Nêu nội dung của từng đoạn ? 
 II. TÌM HIỂU VĂN BẢN . 
 1. Hoàn cảnh tái hợp của Rama và Xita : 
- Rama và Xita gặp lại nhau trong một không gian cộng đồng trước sự chứng kiến của tất cả mọi người : 
+ Anh em , bạn hữu của Rama.(Lắc-ma-na , Xu-gri-va , Ha- nu -man) 
+ Đội quân của loài khỉ . 
+ Quan quân và dân chúng của vương quốc quỷ . 
Sau chiến thắng , Rama và Xita gặp lại nhau trong hoàn cảnh cụ thể nào ? 
- Rama : 
 Tö caùch ngöôøi choàng tö caùch ngöôøi anh huøng 
   
 (con ngöôøi caù nhaân ) (con ngöôøi xh – Vua ) 
 Điều này khiến Rama vừa yêu thương xót xa cho vợ nhưng vẫn phải giữ bổn phận gương mẫu của một đức vua . Tâm trạng chàng đau như dao cắt nhưng vì sợ tai tiếng vẫn phải nói những lời tàn nhẫn , buộc tội Xita . 
- Xita : tư cách người vợ hoàng hậu . 
 => Đặt nhân vật vào tình huống thử thách đầy kịch tính . 
 2. Lời buộc tội của Rama : 
- “Ta” với “ phu nhân cao quý” lời lẽ xa cách , lạnh nhạt ( không thân thiết của tình vợ chồng ) mà lời lẽ trịnh trọng oai nghiêm . 
- Động cơ tiêu diệt quỷ vương không phải vì Xita mà là vì danh dự của dòng tộc : “ ta làm điều đó là vì nhân phẩm của ta . tiếng tăm của ta ”. 
Rama chiến đấu và tiêu diệt quỷ vương Ra- va-na nhằm mục đích gì ? 
 Rama phủ nhận tình cảm vợ chồng – khẳng định động cơ giao tranh , tiêu diệt quỷ vương là vì cộng đồng , vì danh dự của người anh hùng bị xúc phạm . 
 - Nghi ngờ phẩm tiết của Xita - tuyên bố từ bỏ Xita : “Nay ta phải nghi ngờ . không ưng có nàng nữa ”. 
 Rama xúc phạm danh dự , phẩm tiết của Xita và kết tội Xita một cách tàn nhẫn , phũ phàng . Nhưng ẩn sâu một nỗi lòng đau xót , bối rối , lúng túng và cả sự ghen tuông . 
=> Rama hiểu sâu sắc vai trò , vị trí Xh của chàng : đức vua anh hùng , mẫu mực đạo đức -> chàng phải hi sinh quyền lợi cá nhân vì đòi hỏi của cộng đồng . 
- Thái độ của Rama khi chứng kiến cảnh Xi- ta bước lên giàn thiêu : Rama trông khủng khiếp  mắt dán xuống đất . 
 Rama : đau khổ tột cùng vì phải từ bỏ người mình yêu thương . 
Thái độ của Rama như thế nào khi chứng kiến cảnh Xita bước lên giàn thiêu ? 
 3. Lời đáp và hành động của Xita : 
- Tâm trạng của Xita : “ như một cây leo bị vòi voi quật nát” đau khổ tột cùng vì danh dự bị xúc phạm . 
- Lời đáp : 
“ Cớ sao chàng lại dùng lời lẽ gay gắt .. đâu có phải ” 
“ Chàng xem Ravana   vô ích ” 
 Dùng lí lẽ , bằng chứng cả danh dự để khẳng định sự chung thủy , giữ gìn phẩm hạnh . 
Tâm trạng của Xita như thế nào khi nghe những lời buộc tội của Rama ? 
- Hành động : Bước vào giàn thiêu : “ nếu con. cho con” sự trinh tiết , trong sáng , phẩm chất cao đẹp . 
=> Xita là mẫu người phụ nữ lý tưởng của thời đại . 
III. TỔNG KẾT 
- Tác giả miêu tả thành công xung đột tâm lí giữa Rama và Xita trong cuộc gặp gỡ đầy thử thách , éo le. 
- Tâm trạng hai nhân vật biến đổi theo nhịp điệu đối thoại : khi lên giàn thiêu . 
- Yếu tố thần kỳ . 
- Trở thành bài ca xúc động . 
 Ghi nhớ : SGK/60. 
 1. Nội dung nào trong những nội dung sau đây không có trong lời thanh minh của Xita ? 
A. Khẳng định tư cách , phẩm chất của mình . 
B. Oán trách Ra-ma. 
C. Nhấn mạnh đến nguồn gốc , dòng dõi của mình . 
D. Khẳng định sự trinh trắng của tâm hồn mình . 
 2. Hình ảnh nghệ thuật nào dưới đây được dùng để so sánh với nỗi đau đớn của Xita ? 
A. Như một cây to bị bão quật đổ . 
B. Như ngàn cánh hoa rừng rũ rượi dưới mưa . 
C. Như một bông hoa rừng bị vò nát . 
D. Như một cây dây leo bị vòi voi quật nát . 
3. Qua những lời Xita