Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 82: Nguyễn Du

 Long, tên chữ là Tố Như,hiệu là Thanh Hiên , quê ở Nghi Xuân , Tiên Điền , Hà Tĩnh . Thân phụ là Nguyễn Nghiễm , từng làm Tể tướng trong triều đình Lê Trịnh . Thân mẫu là Trần Thị Tần , một đào nương nổi tiếng 
1778- 1783 
	 Mồ côi cha năm lên mười và mồ côi mẹ năm 13 tuổi , Nguyễn Du phải đến sống nhờ người anh cùng cha khác mẹ là Nguyễn Khản . Thời gian này , Nguyễn Du có điều kiện học hành , hiểu biết về cuộc sống của giới quý tộc phong kiến 
1783- 1789 
Nguyễn Du thi đỗ tam trường , được tập ấm một chức quan võ nhỏ ở Thái Nguyên . 
1789- 1802 
	 Nguyễn Du rơi vào cuộc sống khó khăn gian khổ hơn chục năm trước khi ra làm quan triều Nguyễn 
1802- 1813 
	 Nguyễn Du ra làm quan triều Nguyễn , làm tri huyện Phù Dung, tri phủ Thường Tín (1802), sau lthăng chức Đông Các đại học sĩ (1805-1809), được bổ nhiệm Cai bạ dinh Quảng Bình (1809) 
1813-1820 
	 Năm 1813, Nguyễn Du được thăng chức Cần chánh điện học sĩ , và giữ chức chánh sứ đi Trung quốc . 
	 Năm 1820, Nguyễn Du lại được cử đi sứ TQ, nhưng chưa kịp lên đường thì mất vào ngày 18/9/1820 
SỰ NGHIỆP VĂN HỌC 
	 Các nhóm 1,2,3 : 
	 Cho biết những tác phẩm thơ chữ Hán của Nguyễn Du và nội dung chính của từng tập thơ 
Các nhóm 4,5,6 : 
	 Cho biết những tác phẩm thơ chữ Nôm của Nguyễn Du và nội dung chính của từng tác phẩm 
Các sáng tác chính 
Sáng tác bằng chữ Hán 
Thanh Hiên thi tập : Gồm 78 bài , viết chủ yếu trong những năm tháng trước khi ra làm quan triều Nguyễn , thể hiện tâm trạng buồn đau , day dứt trước cuộc đời , thời thế 
Táo đầu chung nhật vô yên hỏa 
Song ngoại hoàng hoa tú khả xan 
Trong bếp suốt ngày không khói lửa 
Hoa vàng trước cửa ngắm làm no ( Tạp ngâm ) 
Mạn hứng I 
Bách niên thân thế ủy phong trần 
Lữ thực giang tân hựu hải tân 
Cao hứng cửu vô hoàng các mộng 
Hư danh vị phóng bạch đầu nhân 
Tam xuân tích bệnh bần vô dược 
Tráp tải phù sinh hoạn hữu thân 
Dao ức gia hương thiên lý ngoại 
Trạch xa đoạn mã quỹ đông lân 
( Thanh Hiên thi tập ) 
Các sáng tác chính 
Sáng tác bằng chữ Hán 
Nam trung tạp ngâm : gồm 40 bài , viết chủ yếu trong những năm tháng làm quan triều Nguyễn , thể hiện những suy tư về cuộc đời , về xã hội 
Thượng uyển oanh kiều đa đố sắc 
Cố hương thuần lão thượng kham canh 
Oanh trẻ vườn vua ganh ghét đẹp 
Rau già làng cũ ngọt ngon canh 
Giang đầu tản bộ 
Tản phát cuồng ca tứ sở chi 
Lục tần phong khởi tịch dương vi 
Bạch vân lưu thủy đồng vô tận 
Ngư phủ phù du lưỡng bất nghi 
Vô lụy vi ưng chiêu quỷ trách 
Bất tài đa khủng tốc quan phi 
Niên niên thu sắc hồn như thử 
Nhân tại tha hương bất tự tri 
(Nam trung tạp ngâm ) 
Các sáng tác chính 
Sáng tác bằng chữ Hán 
Bắc hành tạp lục : Gồm 131 bài , viết trong chuyến đi sứ Trung quốc . Nội dung: Ca ngợi những nhân cách cao thượng , phê phán những nhân vật phản diện - Phê phán XHPK chà đạp quyền sống của con người - Cảm thông với những thân phận bất hạnh 
Long Thành cầm giả ca 
	 Long thành nức tiếng giai nhân 
Họ tên không nhớ , Nguyễn cầm nổi danh 
“ Cô Cầm ” quen gọi trong thành 
Khúc Cung phụng cũng tài lành hơn ai 
 Tài danh thời đó ai hay 
Tiếng ca nghe đúng khúc này năm xưa 
 Gặp nhau nhìn tưởng trong mơ 
Quen nhau từ ấy bây giờ quên nhau 
Lỗi Dương Đỗ Thiếu Lăng mộ 
Thiên cổ văn chương thiên cổ si 
Bình sinh bội phục vị thường ly 
Lỗi Dương tùng bách bất tri xứ 
Thu phố ngư long hữu sở ti 
Dị đai tương liên không sái lệ 
Nhất cùng chí thử khởi công thi 
Trạo đầu cạo chứng y htuyên vị 
Đại hạ vô linh quỷ bối xi 
( Bắc hành tạp lu