Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 37+38: Hai đứa trẻ

 -Đ ặc đ iểm : Truyện không có cốt truyện đ ặc biệt  Hoà quyện giữa yếu tố hiện thực và lãng mạn. Gửi gắm tư tưởng nhân đạo một cách kín đáo nhẹ nhàng  
II. Đ ọc hiểu văn bản 
1.Phố huyện lúc chiều tàn : 
a.Bức tranh thiên nhiên : 
* Ngày tàn 
	-Âm thanh : Tiếng trống ( thời gian ) 
	 Tiếng ếch , nhái , muỗi ( không gian ). 
 Âm thanh có sự vận đ ộng từ xa đ ến gần , từ to tới nhỏ -> phố huyện yên tĩnh . 
	- Màu sắc: Phương tây đ ỏ rực 
	 Mây á nh hồng 
	 Dãy tre đen lại 
 Màu sắc có sự vận đ ộng từ á nh sáng đ ến bóng tối . 
* Chợ tàn : 
	-Âm thanh : người về hết,tiếng ồn ào cũng mất .-> yên lặng 
	- Hình ả nh:chỉ còn rác rưởi , vỏ bưởi , vỏ thị , bã mía  
	- Mùi vị : mùi ẩm mốc 
 Bức tranh phố huyện ở một vùng qu ê nghèo tiêu đ iều , xơ xác 
Bức tranh thiên nhiên ở phố huyện lúc chiều tàn đư ợc nh à văn khắc hoạ qua các chi tiết nào ? 
1.Phố huyện lúc chiều tàn 
b.Bức tranh đ ời sống : 
Những cảnh đ ời tàn 
- Những đ ứa trẻ : nhặt nhạnh, bới rác để kiếm sống -> thương tâm . 
- Chị em Liên : hiện ra với gian hàng ế ẩm lèo tèo , xơ xác . 
-Mẹ con chị Tý : ghánh hàng ít ỏi-toàn bộ cơ đ ồ sản nghiệp . 
- Cụ Thi đ iên : tiếng cười , dáng đI xiêu vẹo 
 Gợi lên sự tàn lụi , sự nghèo đ ói khó khăn và tiêu đ iều đ ến thảm hại của phố huyện . 
 Những âm thanh , á nh sáng , con người nơi phố huyện tưởng nh ư rời rạc nhưng lại hoà quyện , cộng hưởng trong một hệ thống u buồn trầm mặc.Cuộc đ ời nào cũng tàn tạ, cảnh đ ời nào cũng héo hắt. 
Phía sau bức tranh thiên nhiên 
ấy cuộc sống con người hiện 
Ra nh ư thế nào ? 
1.Phố huyện lúc chiều tàn 
c.Tâm trạng nhân vật Liên : 
- Lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn . 
- Cảm nhận “ mùi riêng của đ ất , của qu ê hương này ”. 
- Đ ộng lòng thương bọn trẻ con nh à nghèo . 
- Xót thương cho mẹ con chị Tý ( thể hiện qua lời văn , giọng văn ). 
 Một cô bé có tâm hồn nhạy cảm , tinh tế , giàu lòng trắc ẩn , yêu thương con người 
Trước cảnh ngày tàn và 
những kiếp người tàn tạ 
tâm trạng của Liên nh ư thế 
nào ? 
2.Phố huyện lúc đêm khuya 
a.Bức tranh thiên nhiên : 
 - Ngập chìm trong đêm tối mênh mông : đư ờng phố và các ngõ con chứa đ ầy bóng tối ; tối hết cả, con đư ờng thăm thẳm ra sông , con đư ờng qua chợ về nh à; các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữa  
 - á nh sáng yếu ớt , nhỏ bé : Chỉ hé ra một khe á nh sáng ; quầng sáng thân mật quanh ngọn đ èn chị Tý ; một chấm lửa nhỏ bên bếp lửa của bác Siêu ; ngọn đ èn của Liên thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa . 
 Đ ó là thứ á nh sáng nhỏ bé , le lói nh ư chính cuộc đ ời , số phận của những người dân ở phố huyện . 
 - Tương quan giữa bóng tối - á nh sáng : 
 + Bóng tối bao trùm dày đ ặc >< á nh sáng nhỏ nhoi , mong manh đ ến tội nghiệp 
 Biểu tượng cho những kiếp người nhỏ bé , vô danh sống leo lét trong đêm tối mênh mông của xã hội cũ 
Cảnh phố huyện về đêm có gì đ ặc biệt ? Em có cảm nhận gì về tương quan giữa bóng tối và á nh sáng ? 
2.Phố huyện lúc đêm khuya 
b.Bức tranh đ ời sống : 
- Nhịp sống của người dân lặp đi lặp lại ngày nào cũng thế một cách đơn đ iệu , buồn tẻ : 
 + Vẫn những đ ộng tác quen thuộc : chị Tý dọn hàng , bác phở Siêu thổi lửa , gia đì nh bác Sẩm xuất hiện với cáI thau trước mặt  
 + Vẫn những suy nghĩ và mong đ ợi nh ư mọi ngày : người nh à cụ lục , cụ thừa đI gọi người đá nh tổ tôm . 
 + Vẫn tiếng đàn bầu bần bật của bác Xẩm ế khách . 
 Cuộc sống lay lắt, quẩn quanh , bế tắc. 
-Ư ớc mơ: “ chừng ấy người trong bóng tối mong đ ợi một cáI gì tươi sáng cho cuộc sống nghèo khổ hàng ngày của họ ”-> mong manh , mơ hồ . 
 Tình cảnh tội nghiệp của những người sống mà không biết số phận mình sẽ ra sao -> niềm xót thương da diết của Thạch Lam. 
2.Phố huyện lúc đêm khuya 
c.Tâm trạng nhân vật Liên : 
- ý thức sâu sắc và đ ầy đủ cuộc sống buồn tẻ , tù đ ọng của mình “Đêm tối  không sợ nữa ” 
- Thể hiện sự cam chịu đ ến tội nghiệp.Liên đã chấp nhận và trở thành một phần của bức tranh phố huyện về đêm. 
Tâm trạng của Liên đ ồng đ