Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Chuyên đề thơ kháng chiến chống Pháp

 Tây Tiến? 
 Là tiếng hát say lí tưởng 
 khúc ca ra trận 
 khúc tình ca đạo lý “uống nước nhớ nguồn” 
 Nỗi nhớ thiên nhiên, đồng đội 
4 
 Câu hỏi số 4 
Chuyên đề: 
Thơ kháng chiến chống Pháp: Tây Tiến, Việt Bắc 
Quang Dũng 
Tố Hữu 
TÂY TIẾN 
QUANG DŨNG 
Kiến thức cơ bản 
 1. Tác giả: 
1. Tác giả 
Quang Dũng 
* Phong cách thơ : phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa . 
* Nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh, soạn nhạc 
2. Tác phẩm 
a. Nội dung 
Nỗi nhớ 
Chặng đường hành quân trên nền cảnh thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội vừa thơ mộng, trữ tình 
Kỉ niệm trong đêm liên hoan văn nghệ và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng, trữ tình 
Chân dung người lính Tây Tiế n 
Lời thề gắn bó với Tây Tiến và thiên nhiên Tây Bắc 
2. Tác phẩm 
b. Nghệ thuật 
Nghệ thuật 
Bút pháp lãng mạn 
Thủ pháp đối lập kết hợp với nhiều biện pháp tu từ 
Từ ngữ, hình ảnh đặc sắc, có sự kết hợp nhuần nhuyễn chất thơ, chất nhạc, chất họa 
II. Các dạng đề 
Đề 1 : Cảm nhận về một đoạn thơ trong bài “Tây Tiến” ( đoạn 1, 2, 3) 
Đề 2 : Cảm nhận hình tượng thiên nhiên Tây Bắc trong bài thơ “Tây Tiến” 
Đề 3: Cảm nhận về hình tượng người lính Tây Tiến trong bài thơ? 
 Nghị luận về một đoạn thơ, hình tượng thơ 
Đề 4 : Có ý kiến cho rằng “ Tây Tiến của Quang Dũng mang đậm chất bi tráng” ? Ý kiến của em? 
Đề 5 : Viết về hình tượng người lính Tây Tiến có ý kiến cho rằng “Đối diện với khó khăn, mất mát, người lính Tây Tiến vẫn mang vẻ đẹp hào hùng ”. Ý kiến khác lại khẳng định “ Trong tận cùng gian khổ, người lính Tây Tiến vẫn ánh lên vẻ đẹp hào hoa ”. Bằng cảm nhận của em về người lính Tây Tiến trong đoạn thơ thứ 3 hãy bình luận 2 ý kiến trên? 
Đề 6 : Về thiên nhiên trên những chặng đường hành quân của người lính Tây Tiến có ý kiến cho rằng “thiên nhiên dữ dội, hoang sơ”. Ý kiến khác lại khẳng định “thiên nhiên trong bài thơ hùng vĩ, thơ mộng”. Hãy làm sáng tỏ ý kiến trên? 
 Nghị luận về một hoặc hai ý kiến bàn về văn học 
Đề 7: Cảm nhận về hai đoạn thơ sau: 
“ Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm 
Heo hút cồn mây súng ngửi trời 
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống 
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi 
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói 
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi. 
Và 
 Những đường Việt Bắc của ta 
Đêm đêm rầm rập như là đất rung 
 Quân đi điệp điệp trùng trùng 
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan 
 Dân công đỏ đuốc từng đoàn 
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay 
 Nghìn đêm thăm thẳm sương dày 
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên. 
Đề 8: Cảm nhận về hai đoạn thơ sau : 
“ Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi 
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi 
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi 
Mường Lát hoa về trong đêm hơi” 
Và 
 “Nhớ gì như nhớ người yêu 
Trăng lên đầu núi nắng chiều lưng nương 
 Nhớ từng bản khói cùng sương 
Sớm khuya bếp lửa người thương đi về”. 
 Dạng đề so sánh (nghị luận về 2 đoạn thơ) 
III. Cách làm 
1.Cách làm nghị luận về hai ý kiến bàn về văn học 
Bước 1: Tìm hiểu đề 
Vấn đề cần nghị luận 
Thao tác lập luận 
Phạm vi dẫn chứng 
Bước 2: Lập dàn ý 
(1) Mở bài: 
Giới thiệu tác giả, tác phẩm 
Giới thiệu vấn đề nghị luận 
Trích dẫn 2 ý kiến 
(2) Thân bài 
* Giải thích 2 ý kiến 
* Dùng lý lẽ và dẫn chứng để chứng minh biểu hiện cụ thể 2 ý kiến 
Chứng minh ý kiến 1: Nội dung, nghệ thuật 
Chứng minh ý kiến 2: Nội dung, nghệ thuật 
* Bình luận 2 ý kiến 
Nhận xét 2 ý kiến: đối lập, tương phản, bổ sung 
 Lý giải về nguồn gốc các ý kiến đó 
( 3) Kết bài : Đánh giá: 2 ý kiến, liên hệ vị trí của tác giả, tác phẩm 
Bước 3: Viết hoàn chỉnh, sửa chữa 
VD minh họa 
Đề 5: Viết về hình tượng người lính Tây Tiến có ý kiến cho rằng “Đối diện với khó khăn, mất mát, người lính Tây Tiến vẫn mang vẻ đẹp hào hùng”. Ý kiến khác lại khẳng định “ Trong tận cùng gian khổ, người lính Tây Tiến vẫn ánh lên vẻ đẹp hào hoa” . Bằng cảm nhận của em về người lính Tây Tiến trong đoạn thơ thứ 3 hãy bình luận 2 ý kiến trên? 
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm 
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều th