Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm

Lí Bạch (701-762) là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ. 
Đánh dấu phần có chức năng thuyết minh 
Đánh dấu phần có chức năng bổ sung thông tin 
Đánh dấu phần có chức năng giải thích 
Đánh dấu phần có chức năng thuyết minh 
Đánh dấu phần có chức năng bổ sung thông tin 
Gọi là Kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía (ba khía là 1 loại còng biển lai cua) 
Đùng 1cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”. 
Lí Bạch (701-762) là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường 
 Nếu bỏ phần nội dung trong dấu ngoặc đơn thì ý nghĩa cơ bản của các đoạn trích trên có thay đổi không? Vì sao? 
🡪 Không thay đổi. 
🡪 Vì phần trong dấu ngoặc đơn là phần chú thích, nhằm cung cấp thêm thông tin, không thuộc phần nghĩa cơ bản. 
Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm). 
GHI NHỚ 
LƯU Ý 
Dấu ngoặc đơn còn được dùng với dấu chấm hỏi và dấu chấm than để tỏ ý hoài nghi, mỉa mai. 
Nam Cao sinh năm 1915 (?) -1951 nhưng có tài liệu ghi năm sinh của ông là 1917. 
2. Nó bảo với chúng tôi là nó bận...ngủ (!) 
3. AFP đưa tin theo cách ỡm ờ: “Họ là 80 người sức lực khá tốt nhưng hơi gầy” (!?) 
🡺 Tỏ ý nghi ngờ. 
🡺 Tỏ ý mỉa mai. 
🡺 Tỏ ý mỉa mai và nghi ngờ. 
BÀI TẬP NHANH 
Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn trong câu sau 
Qua các cụm từ “tiệt nhiên” (rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác), “định phận tại thiên thư” (định phận tại sách trời), “hành khan thủ bại hư” (chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại), hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ. 
Để văn bản có tính liên kết, người viết (người nói) phải làm cho nội dung của các câu, các đoạn thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau; đồng thời, phải biết kết nối các câu, các đoạn đó bằng những phương tiện ngôn ngữ (từ, câu) thích hợp 
Qua các cụm từ “tiệt nhiên” (rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác), “định phận tại thiên thư” (định phận tại sách trời), “hành khan thủ bại hư” (chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại), hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ. 
Để văn bản có tính liên kết, người viết (người nói) phải làm cho nội dung của các câu, các đoạn thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau; đồng thời, phải biết kết nối các câu, các đoạn đó bằng những phương tiện ngôn ngữ (từ, câu) thích hợp 
🡺 Đánh dấu phần có chức năng giải thích. 
🡺 Vị trí 1: Đánh dấu phần bổ sung. 
🡺 Vị trí 2: Đánh dấu phần thuyết minh. 
II. 
Dấu hai chấm 
NỐI 
Ví dụ 
Tác dụng dấu hai chấm 
 Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo: 
 - Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào . 
Báo trước phần giải thích lí do thay đổi tâm trạng của tác giả . 
 Người xưa có câu : “ Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng ” 
Báo trước lời đối thoại 
Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học. 
Báo trước lời dẫn trực tiếp. 
01 
GHI NHỚ 
Daáu hai chaám dùng đeå: 
Đánh daáu (báo trưôùc) phaàn giaûi thích, thuyeát minh cho moät phaàn tröôùc đó. 
Đánh daáu (báo trưôùc) lôøi daãn tröïc tieáp (dùng vôùi daáu ngoaëc kép) hay lôøi đoái thoaïi (dùng vôùi daáu gaïch ngang). 
BÀI TẬP NHANH 
Nêu công dụng của dấu hai chấm trong câu sau 
Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu...cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc. 
Rồi một ngày mưa rào. Mưa giăng giăng bốn phía. Có quãng nắng xuyên xuống biển, óng ánh đủ màu: xanh lá mạ, tím phớt, hồng, xanh biếc, 
🡪 Đánh dấu phần giải thích cho ý họ thách nặng quá . 
🡪 Báo trước phần thuyết minh cho ý: đủ màu là những màu nào. 
III. 
Luyện tập 
ĐIỂM 
100 
200 
300 
400 
600 
700 
800 
900 
Các giá trị 
Mất lượt 
Thêm lượt 
Phần thưởng 
Mất điểm 
Gấp đôi 
Chia đôi 
500 
May Mắn 
CHIẾC NÓN KỲ DIỆU 
1 
6 
2 
7 
3 
8 
4 
9 
5 
10 
CÂU HỎI 
PHẦN THƯỞNG 
Exit 
1. Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong câu: Phong Nha gồm hai bộ phận: Động khô và Động nước. 
00:10 
00:09 
00:08