Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Quê hương

 thân trắng bao la thâu góp gió... 
2. Tác phẩm 
Xuất xứ: 
 In trong tập Nghẹn ngào (1939) 
 In lại trong tập Hoa niên (1945) 
Hoàn cảnh sáng tác: 
Bài thơ được sáng tác năm 1939, lúc nhà thơ mới 18 tuổi đang học ở Huế, rất nhớ nhà, nhớ quê hương. 
Thể thơ: 
8 chữ, gieo vần ôm và vần liền; ngắt nhịp 3/5 hoặc 3/2/3 
Bố cục: 
3 phần 
P1 
P2 
P3 
Hai câu đầu: Giới thiệu chung về làng quê 
Còn lại: Nỗi nhớ quê hương 
14 câu tiếp: Bức tranh lao động của làng chài 
II. Đọc hiểu văn bản 
1. Giới thiệu chung về làng quê 
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước bao vây, cách biển nửa ngày sông . 
Nghề của làng: Chài l ư ới 
Vị trí của làng: Cửa sông gần biển 
Lời giới thiệu tự nhiên, mộc mạc, ngắn gọn 
Quê h ư ơng tôi có con sông xanh biếc 
N ư ớc g ư ơng trong soi tóc những hàng tre 
(Nhớ con sông quê h ư ơng _ Tế Hanh) 
2. Bức tranh lao động làng chài 
a/ Cảnh ra khơi 
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang. Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bao la thâu góp gió... 
Thảo luận nhóm 
Đọc thầm khổ thơ 2 + Hoàn thiện sơ đồ gợi ý 
 Trình bày ra giấy A0 theo kĩ thuật khăn trải bàn trong 5 phút 
Đại diện lên trình bày trong 2 phút 
1 
5 
4 
2 
3 
Cảnh ra khơi được miêu tả thế nào? 
Cách gọi “dân trai tráng” cho thấy vẻ đẹp con người được thể hiện thế nào? 
Hình ảnh con thuyền hiện lên như thế nào? Nêu tác dụng của phép so sánh 
Hình ảnh cánh buồm hiện lên như thế nào? Nêu tác dụng của phép so sánh, động từ và tính từ. 
Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả trước cảnh ra khơi 
Cảnh ra khơi 
THIÊN NHIÊN 
Trời trong, gió nhẹ,sớm mai hồng 
Thiên nhiên tươi đẹp, lý tưởng 
Báo hiệu chuyến ra kh ơ i đầy hứa hẹn 
Miêu tả, liệt kê, tính từ 
CON NGƯỜI 
Traitráng 
Rakhơi 
Khỏemạnh 
CHIẾC THUYỀN 
Sosánh : Chiếcthuyềnnhưcontuấnmã 
Từngữchọnlọc: hăng,phăng,vượt 
Khíthếbăngtớidũngmãnhcủaconthuyền Sứcsốngmạnhmẽ, 1vẻđẹphùngtráng,đầyhấpdẫn 
So sánh: Cánh buồm nh ư mảnh hồn làng 
Nhân hóa: “rướn” 
Vẻ đẹp bay bổng mang ý nghĩa lớn lao 
Sự so sánh mới lạ, độc đáo, kết hợp nghệ thuật nhân hoá, bút pháp lãng mạn gợi ra một vẻ đẹp bay bổng mang ý nghĩa lớn lao; nhà thơ vừa vẽ ra chính xác “cái hình”vừa cảm nhận được “cái hồn của sự vật. 
Cảnh ra khơi 
Nghệ thuật so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, ngôn ngữ giàu giá trị biểu cảm, bút pháp lãng mạn 
Khung cảnh thiên nhiên tươi sáng một bức tranh lao động đầy hứng khởi thể hiện lòng hăng say lao động. 
b/ Cảnh trở về 
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng tấp nập đón ghe về. "Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe", Những con cá tươi ngon thân bạc trắng. Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,Cả thân hình nồng thở vị xa xăm; Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ. 
Phân tích cảnh thuyền cá về bến trong khổ 3 theo các gợi dẫn sau: 
Tìm và nêu tác d ụng của những từ ngữ miêu tả không gian, thời gian, niềm vui của ng ư ời dân trong cảnh sinh hoạt đời th ư ờng 
Về vẻ đẹp khỏe khoắn, phóng khoáng của ng ư ời dân chài 
Tình cảm, suy t ư của tác giả g ửi gắm qua hình ảnh con thuyền? 
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ Khắp dân làng tấp nập đón ghe về. 
Nơingườitrởvề 
Nơingườiđónđợi 
Nơibuônbán 
Nơithôngtin  
Bến đỗ 
Khắpdânlàng 
Ồnào,tấpnập 
Từláygiàugiátrịbiểucảm 
Khôngkhívuivẻ,rộnràng 
Không khí trở về 
 Tính từ 
 Câu trong ngoặc kép 
Cầu nguyện 
Cảm tạ trời - biển 
Kết quả của buổi đánh cá 
"Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe ", Những con cá tươi ngon thân bạc trắng 
Vị xa xăm (vị của biển): Hình ảnh sáng tạo độc đáo 
Da ngăm rám nắng: Bút pháp tả thực 
Dáng vẻ rất riêng của người dân chài 
Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng, Cả thân hình nồng thở vị xa xăm ; 
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm  Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ. 
Nhân hóa con thuyền : Im, mỏi, trở về, nằm, nghe 
Sự thư giãn của con thuyền + Sự yên lặng nơi bến đỗ 
Con thuyền đồng nhất v