Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 17: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

ng! 
Nghe ra ông cũng vui lòng 
Tui đi,còn chạy ra sông dặn dò: 
“Coi chừng sóng lớn,gió to 
Màn xanh đây mụ, đắp cho kín mình 
 (Mẹ suốt-Tố Hữu) 
TỪ ĐỊA PHƯƠNG 
TỪ TOÀN DÂN 
cớ răng 
Ưng 
mụ 
tại sao 
chịu 
vợ 
- Các từ địa phương trên được dùng chủ yếu ở miền Trung 
? Vậy hãy cho biết từ địa phương khác từ toàn dân như thế nào? 
 Môn:Tiếng Việt Tiết 17 
Bài: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 I/TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG 
 Khác với từ ngữ toàn dân,từ ngữ địa phương là từ ngữ chỉ sử dụng ở một(hoặc một số) địa phương nhất định 
 Môn:Tiếng Việt Tiết 17 
Bài: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 I/TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG 
 II/BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
Đọc ví dụ sau: 
a)Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đếnMặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư,nhắn người thăm tôi lấy một vài lời và gửi cho tôilấy một đồng quà. 
 Tôi cũng cười đáp lại cô tôi: 
 -Không !Cháu không muốn vào.Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về 
? Tại sao trong đoạn văn này,có chỗ tác giả dùng từ mẹ ,có chỗ tác giả dùng từ mợ ?Trước cách mạng tháng Tám 1945,tầng lớp nào trong xã hội nước ta, mẹ được gọi là mợ,cha được gọi bằng cậu ? 
- Mẹ và mợ là hai từ đồng nghĩa.Tác giả dùng từ mẹ để miêu tả những suy nghĩ của nhân vật,dùng từ mợ để nhân vật xưng hô đúng với đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp 
-Tầng lớp trung lưu thường dùng các từ mợ để gọi mẹ, cậu để gọi cha 
Vậy các từ mẹ,cha là từ toàn dân,còn từ cậu,mợ là biệt ngữ xã hội 
b) 
-Chán quá,hôm nay mình phải nhận con ngỗng cho bài tập làm văn. 
- Trúng tủ ,hắn nghiễm nhiên đạt điểm cao nhất lớp 
? Các từ ngỗng,trúng tủ có nghĩa là gì?Tầng lớp xã hội nào thường dùng những từ ngữ này? 
- Ngỗng : điểm 2 
-Trúng tủ :Đề bài ra đúng câu đã học, đã chuẩn bị 
-Học sinh,sinh viên 
? Ngoài các biệt ngữ ở ví dụ (b),còn có những biệt ngữ nào em biết và thường được dùng đối với học sinh? 
- Quay phim,coppy,cây gậy,trứng ngỗng,cúp tiết,cắn bút 
? Qua phân tích các ví dụ,hãy cho biết biệt ngữ xã hội khác với từ toàn dân như thế nào? 
Môn:Tiếng Việt Tiết 17 
Bài: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 I/TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG 
 Khác với từ ngữ toàn dân,từ ngữ địa phương là từ ngữ chỉ sử dụng ở một(hoặc một số) địa phương nhất định 
 II/BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 Khác với từ ngữ toàn dân,biệt ngữ xã hội chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định 
Môn:Tiếng Việt Tiết 17 
Bài: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 I/TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG 
 II/BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 III/SỬ DỤNG TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 Đọc đoạn văn sau và cho biết có nên nói như vậy với mọi người hay không?Vì sao? 
 - Con ơi!Con ra trước cươi lấy cho mệ cấy chủi. Đi cho khéo không cứ bổ cảy trục cúi đó nghe. 
 -Mệ ơi!con có chộ cấy chủi mô mồ 
- Hai câu trên sử dụng những từ của địa phương(Miền Trung)do đó khi nói với mọi người không nên sử dụng những từ ngữ như vậy khiến cho người nghe không hiểu. 
? Tại sao trong các đoạn văn,thơ sau đây,tác giả vẫn dùng một số từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội? 
- Đồng chí mô nhớ nữa 
 Kể chuyện Bình Trị Thiên 
 Cho bầy tui nghe ví 
 Bếp lửa rung rung đôi vai đồng chí 
 -Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian khổ, 
 Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri 
 (Theo Hồng Nguyên,Nhớ) 
- Cá nó để dằm thượng áo ba đờ suy,khó mõi lắm 
 (Nguyên Hồng,Bỉ vỏ) 
 Qua 2 đoạn trích của 2 tác giả ta thấy họ vẫn sử dụng từ địa phương và biệt ngữ xã hội vì để tô đậm thêm màu sắc địa phương ,màu sắc tầng lớp xã hội,tính cách nhân vật 
? Khi sử dụng từ địa phương và biệt ngữ xã hội cần chú ý điều gì? 
? Muốn tránh lạm dụng từ địa phương và biệt ngữ xã hội cần tìm hiểu từ toàn dân tương ứng hay không? 
Môn:Tiếng Việt Tiết 17 
Bài: TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 I/TỪ NGỮ ĐỊA PHƯƠNG 
 Khác với từ ngữ toàn dân,từ ngữ địa phương là từ ngữ chỉ sử dụng ở một(hoặc một số) địa phương nhất định 
 II/BIỆT NGỮ XÃ HỘI 
 Khác với từ ngữ toàn dân,biệt ngữ xã hội chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định 
 III/SỬ DỤNG T