Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 3: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ

vật rộng hơn thú , chim , cá bởi đ ộng vật bao hàm thú , chim , cá 
 Đ ộng vật 
 Thú 
 Chim 
 Cá 
Voi 
Hươu 
Tu hú 
Cá rô 
Cá thu 
Sáo 
 Quan sát sơ đ ồ sau và tr ả lời câu hỏi 
 b . Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ voi , Hươu ? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ tu hú , sáo ? Nghĩa của từ cá rộng hơn hay rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ cá rô, cá thu ? Vì sao ? 
 Nghĩa của các từ thú , chim , cá rộng hơn nghĩa của các từ voi , hươu ; tu hú , sáo ; cá rô, cá thu  
 Đ ộng vật 
 Thú 
 Chim 
 Cá 
Voi 
Hươu 
Tu hú 
Sáo 
Cá rô 
Cá thu 
 Quan sát sơ đ ồ sau và tr ả lời câu hỏi 
 c . Nghĩa của các từ thú chim , cá rộng hơn nghĩa của những từ nào , đ ồng thời hẹp hơn nghĩa của từ nào ? 
* Nghĩa của các từ thú , chim , cá rộng hơn nghĩa của các từ voi , hươu ; tu hú , sáo ; cá rô, cá thu đ ồng thời hẹp hơn nghĩa của từ đ ộng vật 
 Đ ộng vật 
 Thú 
 Chim 
 Cá 
Voi 
Hươu 
Tu hú 
Sáo 
Cá rô 
Cá thu 
 tiết 3 : Cấp độ khái quát  của nghĩa từ ng ữ 
A. Lí thuyết 
 I. Từ ng ữ nghĩa rộng , từ ng ữ nghĩa hẹp 
1 Ngữ liệu (SGK) 
2. Phân tích 
3. Nhận xét  
Nghĩa của từ đ ộng vật rộng hơn nghĩa của các từ thú , chim , cá vì đ ộng vật bao hàm cả thú , chim , cá 
b. Nghĩa của từ thú rộng hơn nghĩa của từ voi , hươu ; nghĩa của từ chim rộng hơn nghĩa của từ tu hú , sáo ; nghĩa của từ cá rộng hơn nghĩa của từ cá rô, cá thu 
c. Nghĩa của từ thú , chim , cá rộng hơn nghĩa của từ voi , hươu ; tu hú , sáo ; cá rô, cá thu nhưng hẹp hơn nghĩa của từ đ ộng vật . 
 Thực vật 
 Cây 
 Cỏ 
 Hoa 
Cây lim 
Cỏ gà 
Cỏ mật 
Hoa cúc 
Hoa lan 
* Bài tập nhanh : Cho các từ : Cây , cỏ , hoa . Tìm các từ ng ữ có phạm vi nghĩa hẹp hơn cây , cỏ , hoa và từ ng ữ có nghĩa rộng hơn ba từ đ ó ? 
Cây cam 
tiết 3 : Cấp độ khái quát  của nghĩa từ ng ữ 
? Qua phân tích ng ữ liệu cho biết thế nào là từ ng ữ có nghĩa rộng và từ ng ữ có nghĩa hẹp ? 
Một từ ng ữ đư ợc coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ng ữ đ ó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ng ữ khác 
Một từ ng ữ đư ợc coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ đ ó đư ợc bao hàm trong phạm vi nghĩa của một từ ng ữ khác 
? Một từ có thể vừa có nghĩa rộng với từ này lại vừa có nghĩa hẹp với từ ng ữ khác đư ợc không ? 
- Một từ ng ữ có nghĩa rộng với những từ ng ữ này , đ ồng thời có thể có nghĩa hẹp với từ một từ ng ữ khác . 
 tiết 3 : Cấp độ khái quát  của nghĩa từ ng ữ 
A. Lí thuyết 
 I. Từ ng ữ nghĩa rộng , từ ng ữ nghĩa hẹp 
1 Ngữ liệu (SGK) 
2. Phân tích 
3. Nhận xét 
4. Ghi nhớ 
- Nghĩa của một từ có thể rộng hơn ( khái quát hơn ) hoặc hẹp hơn ( ít khái quát hơn ) nghĩa của từ ng ữ khác 
- Một từ ng ữ đư ợc coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ng ữ đ ó đư ợc bao hàm trong phạm vi nghĩa của một số từ ng ữ khác 
- Một từ ng ữ đư ợc coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ đ ó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ng ữ khác 
- Một từ ng ữ có nghĩa rộng với những từ ng ữ này , đ ồng thời có thể có nghĩa hẹp với từ một từ ng ữ khác . 
 tiết 3 : Cấp độ khái quát  của nghĩa từ ng ữ 
A. Lí thuyết 
 I. Từ ng ữ nghĩa rộng , từ ng ữ nghĩa hẹp 
 1. Ngữ liệu (SGK) 
 2. Phân tích 
 3. Nhận xét 
 4. Ghi nhớ(SGK/10) 
B . Luyện tập 
 1. Bài tập 1 
 Bài tập 1. Lập sơ đ ồ thể hiện cấp độ khai quát của nghĩa từ ng ữ trong mỗi nhóm từ ng ữ : 
Vũ khí 
Súng 
Bom 
Súng trường 
Đại bác 
Bom ba càng 
Bom bi 
tiết 3 : Cấp độ khái quát  của nghĩa từ ng ữ 
Bài tập 2: Tìm từ ng ữ có nghĩa rộng so với nghĩa của các từ ng ữ ở mỗi nhóm đã cho 
Xăng dầu , khí ga , ma dút , củi , than 
Hội hoạ, âm nhạc, văn học , đ iêu khắc 
Canh , nem , rau xào , thịt luộc , tôm rang, cá rán 
Liếc , ngắm, nhòm , ngó . 
E. Đ ấm , đá, thụi , bịch , tát 
tiết 3 : Cấp độ khái quát  của nghĩa từ ng ữ 
Bài tập 2: Tìm từ ng ữ có nghĩa rộng so với nghĩa của các từ ng ữ ở mỗi nhóm đã cho 
Đáp án: 
A. Xăng dầu , khí ga , ma dút , củi , than -> Chất đ ốt 
B. Hội hoạ, âm nhạc, văn học , đ iêu khắc - > Nghệ