Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 43+44: Câu ghép

ững cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. 
	(3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp . (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.( 7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. 
	 	 (Thanh Tịnh, Tôi đi học) 
Kiểu cấu tạo câu 
Câu 
Chủ ng ữ 
Vị ng ữ 
Kiểu câu 
Câu có một cụm C-V 
Câu có 2 hoặc nhiều cụm 
C-V 
Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn 
Các cụm C-V không bao chứa nhau 
PHIẾU BÀI TẬP 
5 
2 
7 
Mẹ tôi 
âu yếm  và hẹp 
Câu đ ơ n 
Tôi 
quên 
Câu MR thành phần 
Cảnh  đổi 
đều thay đổi 
Câu ghép 
nh ững  ấy 
nảy n ở ... tôi 
mấy  t ư ơi 
mỉm c ư ời ... đãng 
Lòng tôi 
đang  lớn 
tôi 
đi học 
(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như 
	 mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. 
 C 
V 
c 
v 
c 
v 
 Hai cụm C - V nhỏ nằm trong vị ngữ của cụm C – V lớn. 
-> Câu có ba cụm C – V : 
( 5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, 
 mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. 
TN 
C 
V 
-> Câu chỉ có một cụm C – V 
(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính 
lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. 
> Câu có ba cụm C - V : 
 Các cụm C - V không bao chứa nhau. 
C 
V 
C 
V 
C 
V 
TN 
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu. 
2: Bài học: 
Tìm câu ghép trong đoạn trích dưới đây. Cho biết trong mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào? 
	 – Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lí vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. 
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn) 
CÂU GHÉP 
U van Dần , u lạy Dần! 
Chị con có đi , u mới có tiền nộp sưu , thầy Dần mới được về với Dần chứ! 
Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế , Dần có thương không. 
Nếu Dần không buông chị ra , chốc nữa ông lí vào đây , ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. 
ADD YOUR TITTLE HERE 
II. Cách nối các vế câu 
Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở mục 1? 
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và 
trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao 
nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. 
TN 
V 
TN 
V 
C 
C 
(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính 
lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. 
TN 
C 
V 
C 
V 
C 
V 
 Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. 
THẢO LUẬN NHÓM 
Đọc to ngữ liệu sau 
Nối câu ghép với cách nối các vế câu theo nhóm trong 5’ 
Trình bày kết quả trong 2’ 
Nối bằng 1 quan hệ từ 
Nối bằng 1 cặp quan hệ từ 
Nối bằng 1 cặp từ hô ứng 
Nối bằng dấu câu 
Vì trời mưa to nên đường trơn . 
Tôi im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay. 
Càng lớn, cô ấy càng xinh đẹp. 
Na ngoan nên đ ư ợc mọi ng ư ời yêu quý. 
Anh đi đ ư ờng này, em đi đ ư ờng nọ. 
Ai có một bộ mặt xinh đẹp thì gương không bao giờ nói dối. 
Các vế trong những câu ghép sau được nối bằng cách nào? 
Mẹ nó càng đánh, nó càng lì ra. 
Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu. 
Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu. 
 Nối bằng một cặp quan hệ từ “nếu...thì...” 
 Nối bằng một cặp phó từ “càng...càng...” 
 Nối bằng