Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản: Ngắm trăng - Nguyễn Thị Hạnh

ũng không hoa,Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?Người hướng ra trước song ngắm trăng sáng,Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ. 
2. Tác phẩm 
Xuất xứ: 
Đọc, chú thích 
Thể loại: 
Trích trong tập thơ “ Nhật kí trong tù “( 133 bài thơ chữ Hán), khi Người bị bắt giam và giải tới các nhà lao của tỉnh Quảng Tây - Trung Quốc. 
Thơ thất ngôn tứ tuyệt 
Khai (Mở ra) Thừa (Phát triển, nâng cao câu khai) Chuyển (Chuyển ý) Hợp (Tổng hợp) 
I.Đọc tìm hiểu chú thích 
1.Tác giả : Hồ Chí Minh. 
2.Tác phẩm : 
Xuất xứ:Trích trong tập thơ “ Nhât ký trong tù” 
 Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt. 
 Hai câu đầu 
1. 
Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,Đối thử lương tiêu nại nhược hà? 
( Trong tù không rượu cũng không hoa,Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào? ) 
Hoàn cảnh ngắm trăng của Bác có gì đặc biệt? 
Tâm trạng của Bác tr ư ớc đêm trăng thể hiện thế nào? Đối chiếu bản Phiên âm, Dịch nghĩa, Dịch th ơ và cho biết câu th ơ dịch đã thể hiện chính xác tâm trạng của Bác ch ư a? 
Ngục trung vô tửu diệc vô hoa 
+ Điệp ngữ “vô” 
 Hai câu đầu 
1. 
 Nhấn mạnh sự thiếu thốn của người tù. 
Không rượu 
Không hoa 
Không tự do 
Bị xiềng xích 
Đối thử lương tiêu nại nhược hà? 
 Hai câu đầu 
1. 
Câu hỏi tu từ 
Người tù 
Tâm trạng bối rối, rung cảm trước thiên nhiên 
Ung dung; tình cảm tự nhiên, mãnh liệt 
II.Đọc- tìm hiểu văn bản 
Hai câu đầu 
-Điệp ngữ “ vô” 
-> Nhấn mạnh sự thiếu thốn của người tù: Không rượu, không hoa, không tự do, bị xiềng xích. 
Câu hỏi tu từ 
-> Tâm trạng bối rối, rung cảm trước thiên nhiên, ung dung, tình cảm tự nhiên, mãnh liệt. 
 Hai câu cuối 
2. 
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt 
Nguyệt tòng song khích khán thi gia 
( Người hướng ra trước song ngắm trăng sáng,Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ. ) 
Cho nhận định sau: “Hai câu thơ cuối không chỉ cho thấy sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên mà còn cho thấy cuộc vượt ngục về tinh thần của người chiến sĩ cách mạng.” Em có đồng ý với nhận định đó không? Giải thích. 
Cấu trúc đăng đối + Điệp từ, nhân hóa 
Giao hoà đặc biệt, người và trăng chủ động tìm đến nhau bất chấp song sắt nhà tù 
Tinh thần thép: Phong thái ung dung, vượt lên sự tàn bạo của kẻ thù, tư tưởng tự do của Bác 
 Hai câu cuối 
2. 
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt 
Nguyệt tòng song khích khán thi gia 
 Qua bài thơ, ta thấy Bác là người như thế nào ? 
Thi sĩ yêu thiên nhiên 
Người chiến sĩ với chất thép sáng ngời 
Người có phong thái ung dung tự tại, vượt lên trên sự khắc nghiệt của nhà tù. 
II.Đọc tìm hiểu văn bản 
2. Hai câu cuối 
Phép đối và nhân hóa được sử dụng rất thành công. Người tù hướng ra ngoài cửa ngắm vầng trăng sáng. Vầng trăng sáng chủ động vượt qua song sắt để ngắm nhà thơ. 
=> Người và trăng chủ động tìm đến nhau.Song sắt nhà tù trở nên vô nghĩa trước những tâm hồn tri ân, tri kỷ tìm đến nhau. 
III.GHI NHỚ SGK/38 
1. Nghệ thuật 
Thể thất ngôn tứ tuyệt giản dị mà hàm súc 
Kết hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại 
Sử dụng BPTT vừa giản dị vừa hàm súc 
2. Nội dung 
Tình yêu thiên nhiên tha thiết của người tù 
Phong thái ung dung tự tại, sức mạnh tinh thần kì diệu 
Bài thơ là một cuộc vượt ngục tinh thần đặc biệt của người tù Hồ Chí Minh. 
“NGẮM TRĂNG TRÒN, THẤY ƯỚC MƠ” 
TRÒ CHƠI 
Tập thơ Nhật kí trong tù được sáng tác trong hoàn cảnh nào? 
A. Khi Bác Hồ bị giam trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch ở Quảng Tây (Trung Quốc) 
B. Khi Bác Hồ đang hoạt động cách mạng ở Pháp. 
C. Trong thời gian Bác Hồ ở Việt Bắc để lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta 
D. Trong thời gian Bác Hồ ở Hà Nội để lãnh đạo nhân dân ta kháng chiến chống Mĩ 
Nhật kí trong tù được sáng tác bằng chữ gì ? 
A . Chữ Nôm      
B . Chữ Hán      
C. Chữ quốc ngữ 
D. Chữ Pháp 
Tập thơ “Nhật kí trong tù” gồm bao nhiêu bài thơ và phần lớn được viết theo thể thơ nào? 
A. Gồm 143 bài – được viết chủ yếu theo thể thơ tứ tuyệt 
B. Gồm 135 bài – được viết chủ yếu theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. 
C. Gồm 1