Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản: Tức cảnh Pác Bó

Chuyển ý 
Tổng hợp toàn b ộ ý thơ 
Bố cục: 
2 phần 
Câu cuối: Cảm nhận của Bác về cuộc đời cách mạng 
3 câu đầu: Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác Bó 
II. 
Đọc hiểu văn bản 
1. Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác Bó 
Tìm những chi tiết miêu tả cuộc sống ở Pác Bó (Không gian, đồ ăn, nơi làm việc, công việc) 
Nhận xét ngôn ngữ kể về cuộc sống sinh hoạt (Nhịp thơ; Giọng điệu; Từ ngữ) 
Nêu cảm nhận của em về: Cuộc sống sinh hoạt; Phong thái, tình cảm; Tinh thần của Bác 
Sáng ra bờ suối / tối vào hang 
一 
🡪 
🡺 
C on người đã hoà hợp với cảnh vật 
Nếp sinh hoạt đều đặn, quen thuộc 
2 vế sóng đôi nhịp nhàng, tiểu đối (Thời gian, không gian, hoạt động) 
“Sáng ra bờ suối / tối vào hang ” 
Nơi ở 
“Cháo bẹ/ rau măng/ vẫn sẵn sàng.” 
一 
一 
🡪 
Bữa ăn đạm bạc, cực khổ nhưng con người vẫn vui vẻ, thoải mái 
Ăn uống kham khổ >< Đùa vui hóm hỉnh 
Cháo bẹ rau măng (khó khăn, thiếu thốn) >< Vẫn sẵn sàng (sẵn có, dư thừa) 
“Cháo bẹ/ rau măng/ vẫn sẵn sàng. ” 
Cái ăn 
“Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng” 
一 
一 
🡪 
Đối ý: 
“Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng” 
Nơi làm việc 
Đối thanh: 
Bànchông chênh >< dịch sử Đảng 
(b-b-b) 
(t-t-t) 
Giọng nhẹ nhàng >< Giọng mạnh mẽ 
Điều kiện làm việc tạm bợ 
Công việc cao cả, vĩ đại 
>< 
Hình ảnh Bác ung dung, vững vàng trong gian khó 
Hiện thực 
Con người 
Câu 1 
Chỗ ở ẩm, lạnh, tối 
Thích nghi, hòa hợp với cảnh vật 
Câu 2 
Bữa ăn đạm bạc, thiếu thốn 
Vui vẻ thoải mái 
Câu 3 
Điều kiện làm việc tạm bợ 
Ung dung, say mê làm việc 
Cuộc sống thực tại 
rất gian khổ, khó khăn. 
Thái độ vui đùa, thích thú đối với cuộc sống. 
>< 
🡪 Cách nói đối lập, đùa vui, hóm hỉnh. 
🡪 Bác vui vì Bác là người rất yêu thiên nhiê n, say mê công việc cách mạng. 
2. Cảm nhận của Bác về cuộc đời cách mạng 
“Cuộc đời cách mạng/ thật là sang.” 
Theo em, “sang” mà Bác nói đến ở đây thể hiện như thế nào? 
“Cuộc đời cách mạng/ thật là sang.” 
Sang 
Ung dung thanh thản hưởng thú lâm tuyền. 
Làm chủ hoàn cảnh, vượt lên gian khổ. 
Tinh thần lạc quan yêu đời. 
Làm toát lên tinh thần toàn bài 
Thảo luận : Hãy chỉ ra sự khác nhau trong “thú lâm tuyền” của Bác ở bài thơ này với những bậc hiền nhân xưa như Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm? 
Côn Sơn suối chảy rì rầm 
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai. 
Côn Sơn có đá rêu phơi 
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm. 
(Nguyễn Trãi) 
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá 
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao. 
Rượu đến cội cây, ta sẽ uống 
Nhìn xem phú quý tưa chiêm bao. 
(Nguyễn Bỉnh Khiêm) 
Người xưa 
Bác Hồ 
Vui với thiên nhiên để quên đời, “Lánh đục tìm trong”, “an bần lạc đạo”. Mặc dù đó là thú vui tao nhã nhưng vẫn có yếu tố tiêu cực. 
Tìm đến với thiên nhiên không phải để quên đời mà để làm cách mạng, để cải tạo cuộc sống. (đánh đổ thực dân phong kiến đem lại hạnh phúc cho nhân dân). 
	 Mùa xuân là tết trồng cây, 
	Làm cho đất nước càng ngày càng xuân. 
Bộ sưu tập Hình Ảnh Bác Hồ 
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người 
Bộ sưu tập Hình Ảnh Bác Hồ 
Nguyễn Ái Quốc tại Đại hội Đảng xã hội Pháp họp ở Tua 
 “Học thêm một thứ tiếng nước ngoài coi như có thêm một cái chìa khóa để mở thêm một kho tàng tri thức. 
 Việc học là việc suốt đời.” 
(Bác Hồ - Con người và phong cách) 
www.HNGHIA.Info 
III. 
Tổng kết 
  Bài thơ “Tức Cảnh Pác Bó” có sự kết hợp hài hoà giữa cổ điển và hiện đại. Em hãy lựa chọn đáp án vào từng cột cho hợp lí. 
CỤM TỪ 
CỔ ĐIỂN 
HIỆN ĐẠI 
Đề tài 
Công việc cách mạng 
Thi liệu cổ: Suối, hang, đá 
“Thú lâm tuyền” 
Lối song cách mạng 
Lời thơ nhẹ nhàng, vui đùa 
Thể thơ: Tứ tuyệt 
Chữ quốc ngữ 
Đồng ý 
Nghệ thuật 
Nội dung 
Bài thơ thể hiện cốt cách tinh thần Hồ Chí Minh luôn tràn đầy niềm tin lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng 
 Tính chất ngắn gọn, hàm súc 
 Lời thơ bình dị pha giọng đùa vui hóm hỉnh 
 Tạo được tứ thơ độc đáo, bất ngờ, thú vị và sâu sắc 
 Vừa mang đặc điểm cổ điển, truyền thống vừa có tính chất mới mẻ, hiện đại 
Sau khi học bài