Bài giảng Vật lý Lớp 12 - Bài 4: Dao động tắt dần - Dao động cưỡng bức - Phạm Công Đức

 tröôøng hôïp nhö theá naøo ? 
a) 
o 
x 
t 
Khoâng khí 
1. Thế nào là dao động tắt dần ? 
2. Giải thích 
- Do lực cản của môi trường làm cơ năng của con lắc chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác . Vì thế làm biên độ của con lắc giảm dần và cuối cùng dừng lại . 
3. Ứng dụng ( Sgk ) 
I-Dao ñoäng taét daàn- 
Nguyeân nhaân naøo gaây ra dao ñoäng taét daàn ? Hieän töôïng taét daàn phuï thuoäc yeáu toá naøo ? 
o 
x 
t 
c) 
Nhôùt 
Nguyeân nhaân gaây ra dao ñoäng taét daàn laø do ma saùt . 
Ma saùt caøng lôùn dao ñoäng taét daàn dieãn ra caøng nhanh vaø ngöôïc laïi . 
a) 
o 
x 
t 
Khoâng khí 
o 
x 
b) 
t 
Nöôùc 
Nhìn vaøo caùc ñoà thò em haõy cho bieát söï taét daàn cuûa con laéc trong caùc tröôøng hôïp nhö theá naøo ? 
a) 
o 
x 
t 
Khoâng khí 
1. Dao động được duy trì bằng cách giữ cho biên độ không đổi mà không làm thay đổi chu kì dao động riêng gọi là dao động duy trì . 
2. Dao động của con lắc đồng hồ là dao động duy trì . 
II-Dao ñoäng duy trì. 
Thế naò là dao động duy trì ? 
 Söï töï dao ñoäng 
Dao ñoäng cuûa con laéc ñoàng hoà ñöôïc duy trì nhôø söï cung caáp naêng löôïng töø moät daây coùt . 
Sau moät chu kyø dao ñoäng cuûa quaû laéc daây coùt giaõn ra moät chuùt thoâng qua heä thoáng baùnh raêng vaø nhöõng cô caáu thích hôïp ñeå cung caáp naêng löôïng cho con laéc giuùp naêng löôïng con laéc baûo toaøn neân dao ñoäng cuûa noù ñöôïc duy trì . 
Dao ñoäng ñöôïc duy trì maø khoâng caàn taùc duïng cuûa ngoaïi löïc ñöôïc goïi laø söï töï dao ñoäng . 
Heä bao goàm : Vaät dao ñoäng , nguoàn naêng löôïng , vaø cô caáu truyeàn naêng löôïng goïi laø heä töï dao ñoäng . 
Dao ñoäng cöôõng böùc : taàn soá laø taàn soá ngoaïi löïc , bieân ñoä phuï thuoäc ngoaïi löïc . 
Söï töï dao ñoäng : bieân ñoä vaø taàn soá gioáng nhö khi vaät dao ñoâïng töï do. 
3 
6 
12 
9 
 : DAO ÑOÄNG TAÉT DAÀN VAØ DAO ÑOÄNG CÖÔÕNG BÖÙC 
 
Taét daàn 
Cöôõng böùc 
1 . Thế nào là dao động cưỡng bức ? 
- Dao động chịu tác dụng của một ngoại lực cưỡng bức tuần hoàn gọi là dao động cưỡng bức . 
III-Dao ñoäng cöôõng böùc . 
III-Dao ñoäng cöôõng böùc . 
1. Thế nào là dao động cưỡng bức ? 
2. Ví dụ ( Sgk ) 
3. Đặc điểm 
- Dao động cưỡng bức có biên độ không đổi và có tần số bằng tần số của lực cưỡng bức (f = fcb ). 
- Biên độ của dao động cưỡng bức không chỉ phụ thuộc vào biên độ của lực cưỡng bức mà còn phụ thuộc vào chênh lệch giữa tần số của lực cưỡng bức và tần số riêng của hệ . Khi fcb càng gần fo thì biên độ dao động cưỡng bức càng lớn . 
. Söï coäng höôûng 
+ Thí nghieäm : 
A 
m 
A 
B 
L 
m 
M 
M 
B 
F 
- Cho con laéc A dao ñoäng ta ño ñöôïc taàn soá cuûa noù laø f 0 
 Khi B dao ñoäng noù taùc duïng löïc cöôõng böùc leân A laøm A dao ñoäng . 
- Dao ñoäng cuûa A maïnh nhaát khi taàn soá löïc cöôõng böùc ( taàn soá ngoaïi löïc ) f baèng taàn soá rieâng f 0 cuûa A (f=f 0 ) 
Cho B dao ñoäng taàn soá f. Thay ñoåi chieàu daøi cuûa B ñeå thay ñoåi f cuûa noù . 
Hình a 
Hình b 
1. Định nghĩa : 
- Hiện tượng biên độ dao động cưỡng bức tăng đến giá trị cực đại khi tần số f của lực cưỡng bức tiến đến bằng tần số riêng fo của hệ dao động gọi là hiện tượng cộng hưởng . 
- Điều kiện fcb = fo 
IV-Hieânj töôngj coângj höôngx 
IV. Hiện tượng cộng hưởng 
3. Söï coäng höôûng 
+ Thí nghieäm : 
A 
m 
A 
B 
L 
m 
M 
M 
B 
F 
- Cho con laéc A dao ñoäng ta ño ñöôïc taàn soá cuûa noù laø f 0 
 Khi B dao ñoäng noù taùc duïng löïc cöôõng böùc leân A laøm A dao ñoäng . 
- Dao ñoäng cuûa A maïnh nhaát khi taàn soá löïc cöôõng böùc ( taàn soá ngoaïi löïc ) f baèng taàn soá rieâng f 0 cuûa A (f=f 0 ) 
Cho B dao ñoäng taàn soá f. Thay ñoåi chieàu daøi cuûa B ñeå thay ñoåi f cuûa noù . 
Hình a 
Hình b 
1. Định nghĩa : 
2. Giải thích ( Sgk ) 
3. Tầm quan trọng của hiện tượng cộng hưởng 
- Cộng hưởng có hại : hệ dao động như toà nhà , cầu , bệ máy , khung xe  
- Cộng hưởng có lợi : hộp đàn của các đàn ghita , viôlon  
Dao ñoäng taét daàn-dao ñoäng cöôõng böùc 
IV. Hiện tượng cộng hưởng