Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

C XẠ ÁNH SÁNG 
Thứ bảy, 23.01.2010 
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
Quan sát hình 40.2 và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng: 
a) Tia sáng từ S I: đường thẳng . 
b) I K: đường thẳng . 
c) S mặt phân cách K: bị gãy khúc tại I . 
Hiện tượng ánh sáng truyền từ không khí sang nước có tuân theo định luật truyền thẳng của ánh sáng không? 
Hiện tượng các em vừa quan sát được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng . 
 Bài 40 : HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
Thứ bảy, 23.01.2010 
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
* Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác và bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng . 
 
Một vài khái niệm 
N’ 
P 
Q 
I 
N 
i 
r 
K 
S 
SI: tia tới 
IK: tia khúc xạ 
NN’: pháp tuyến 
	: góc tới, ký hiệu: i 
	: góc khúc xạ, 	ký hiệu: r 
Mặt phẳng chứa SI và NN’ là mặt phẳng tới. 
Concept 
Bố trí thí nghiệm như hình 40.2 
C1 Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không? 
Góc tới và góc khúc xạ, góc nào lớn hơn? 
C2 Hãy đề xuất phương án thí nghiệm để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không. 
Concept 
Kết luận: 
* Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì: 
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới . 
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới . 
 
N’ 
P 
Q 
I 
N 
i 
r 
K 
S 
 Bài 40 : HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
Thứ bảy, 23.01.2010 
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 
Kết luận trên có còn đúng trong trường hợp tia sáng truyền từ nước sang không khí hay không? 
 Bài 40 : HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG 
Thứ bảy, 23.01.2010 
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ 
Thí nghiệm 
Kết luận: 
* Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì: 
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới . 
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới . 
Concept 
C7 Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng. 
III. VẬN DỤNG 
Hiện tượng phản xạ ánh sáng 
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 
Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị hắt trở lại môi trường trong suốt cũ. 
Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai . 
Góc phản xạ bằng góc tới. 
Góc khúc xạ không bằng góc tới. 
Concept 
C8 Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài. 
III. VẬN DỤNG 
- Khi chưa có nước trong bát, ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa vì bị đầu trên che khuất (đầu dưới, đầu trên của đũa và mắt nằm trên cùng một đường thẳng) . 
Concept 
C8 Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài. 
III. VẬN DỤNG 
- Khi đổ nước vào bát, do hiện tượng khúc xạ ánh sáng , ánh sáng truyền từ đầu dưới của đũa khúc xạ trong nước (theo đường gấp khúc) truyền đến được mắt ta nên mắt ta có thể nhìn thấy đầu dưới của đũa. 
VỀ NHÀ 
Học thuộc phần ghi nhớ 
Vẽ tia khúc xạ trong trường hợp tia sáng 
truyền từ không khí sang nước 
Chuẩn bị kiểm tra 15’ 
Chúc các em học tập tiến bộ 
Dẹp dụng cụ thí nghiệm, máy